 |
| Το «Θοδώρισμαν» και ο «κουκαράς» των Ποντίων |
Η πρώτη ημέρα της μεγάλης νηστείας στον Πόντο η Καθαρά Δευτέρα ήταν μια ημέρα γενικής και αυστηρής καθαριότητας. Οι Πόντιες νοικοκυρές τη μέρα αυτή έπρεπε, σύμφωνα με την παράδοση, να καθαρίσουν σχολαστικά όλα τα κουζινικά σκεύη για να μην μείνει ούτε ίχνος από λίπη και «μαντζιριγμένες» τροφές, εξηγεί στην ΕΡΤ3 η Φανή Δημητριάδου ερευνήτρια λαογραφίας και πρόεδρος του Λαογραφικού Συλλόγου “Εξ Αργυρουπόλεως και Καρς’’.
Την Καθαροδευτέρα άρχιζε και το «Θοδώρισμαν» (πνευματική κάθαρση) δηλαδή η αυστηρή νηστεία κατά την οποία τηρούσαν τις τρεις πρώτες ημέρες της εβδομάδας αυτής απόλυτη νηστεία ακόμη και από ψωμί και νερό, κοινωνούσαν (μεταλάμβαναν) στην πρώτη λειτουργία των προηγιασμένων Δώρων της Σαρακοστής την Τετάρτη και μάλιστα καλούσαν το εκκλησίασμα για κέρασμα στο σπίτι με φαγητά και γλυκίσματα, φασολάδα, πιλάφι με σταφίδες, κομπόστα (χοσάφ), χαλβά, σιμισκοσούρ, ο καθένας ότι μπορούσε ανάλογα με την οικονομική του δυνατότητα.
Συμμετείχαν μόνο γυναίκες και κορίτσια, αν η κοπέλα ήταν αρραβωνιασμένη τότε τα πεθερικά της την έκαναν δώρα που ήταν χρυσαφικά, σκουλαρίκια ή δαχτυλίδι.
Επίσης ένα ποντιακό έθιμο για τη διαφύλαξη της νηστείας ήταν ο «κουκαράς». Ο κουκαράς αποτελούνταν από ένα μεγάλο κρεμμύδι (ή πατάτα) πάνω στο οποίο κάρφωναν εφτά φτερά κότας ή κόκορα, όσες και οι εβδομάδες της νηστείας. Αυτό το «σκιάχτρο» το κρεμούσαν στο ταβάνι τα ξημερώματα της Καθαράς Δευτέρας, και όταν τα παιδιά ξυπνούσαν, το αντίκριζαν με δέος και φόβο να κρέμεται και να κουνιέται στο ταβάνι. Η απειλή ήταν ότι αν τα παιδιά δεν συμμορφώνονταν με την τήρηση της νηστείας, θα τα έτρωγε ο κουκαράς, καταλήγει.
Πηγή: ΕΡΤ