 |
| Ποντιακά και άλλες ελληνικές διάλεκτοι σώζονται από την τεχνητή νοημοσύνη |
Η Ευρώπη οικοδομήθηκε πάνω στην πολυγλωσσία. Σήμερα μπορεί να ακούγεται παράξενο, διότι εδώ και τρεις περίπου αιώνες ενισχύει την μονογλωσσία ως την κυρίαρχη γλωσσική πολιτική για την ανάπτυξη ενός έθνους-κράτους, ωστόσο εκατοντάδες γλώσσες και διάλεκτοι συνθέτουν το μωσαϊκό της, αποτελώντας ζωντανά τμήματα ιστορίας, κουλτούρας και συλλογικής μνήμης. Πολλές από αυτές κινδυνεύουν να σιγήσουν, μέσα σε αυτό το πλαίσιο Σε ένα πλαίσιο απόλυτης συμβολικής (κι όχι μόνο) κυριαρχίας των πρότυπων ή εθνικών διαλέκτων, πολλές κινδυνεύουν να σιγήσουν στον ψηφιακό κόσμο.
Η Mircosoft προσκαλεί να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα LINGUA Open Call ερευνητές, πανεπιστήμια και οργανισμοί και να καταθέσουν προτάσεις για την ψηφιακή διατήρηση και αναβίωση απειλούμενων γλωσσών και διαλέκτων, μέσα από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης.
Το πρόγραμμα προσφέρει χρηματοδότηση, τεχνολογική υποδομή και συνεργασίες για την ανάπτυξη ανοιχτών συνόλων δεδομένων και εργαλείων για κείμενο και ομιλία, πάντα σε συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες.
Η ελληνική διάσταση
Η ελληνική γλώσσα, παρά την ιστορική της αίγλη, έχει χαμηλό ψηφιακό αποτύπωμα σε σχέση με άλλες γλώσσες. Ακόμη πιο ευάλωτες είναι οι τοπικές διάλεκτοι, όπως η τσακωνική, η ποντιακή, η καππαδοκική -για να αναφέρουμε τις πιο γνωστές- αλλά και άλλες. Χαρακτηρίζονται σοβαρά απειλούμενες καθώς η χρήση τους στις νεότερες γενιές μειώνεται.
Το LINGUA στοχεύει να αυξήσει την παρουσία αυτών των γλωσσών στο διαδίκτυο και να διασφαλίσει την ενεργό συμμετοχή των κοινοτήτων τους.
Η πρόσκληση συμμετοχής
Οι αιτήσεις ανοίγουν στις 26 Σεπτεμβρίου και θα παραμείνουν ενεργές μέχρι τις 11 Νοεμβρίου, ενώ το πρόγραμμα έχει διετή διάρκεια και ολοκληρώνεται το 2027. Το LINGUA Open Call αναμένεται να υποστηρίξει τους συμμετέχοντες στο πρόγραμμα με χρηματοδότηση 50.000 δολαρίων, Azure cloud για δύο χρόνια και πρόσβαση σε μακροχρόνιες συνεργασίες με το AI for Good Lab της Microsoft.
Η πρωτοβουλία αναζητά προτάσεις που θα δημιουργούν ανοικτά σύνολα δεδομένων, θα αναπτύσσουν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για ομιλία και κείμενο, και θα συνεργάζονται ουσιαστικά με τις τοπικές γλωσσικές κοινότητες.
Δικαίωμα συμμετοχής διατηρούν ΜΚΟ, πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα που εργάζονται για γλώσσες οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί από την UNESCO ως απειλούμενες. To Open Call κλείνει στις 11 Νοεμβρίου και οι συμμετέχοντες θα ειδοποιηθούν μέχρι 11 Δεκεμβρίου.
«Το LINGUA είναι κάτι παραπάνω από μία ευκαιρία χρηματοδότησης για τους συμμετέχοντες και ενδιαφερόμενους. Είναι μία πραγματική πρόσκληση για δράση με στόχο την ευρύτερη ανάδειξη της πολιτιστικής και πνευματικής μας κληρονομίας της ηπείρου μας», σημείωσε σε δηλώσεις της η Γιάννα Ανδρονοπούλου, CEO, Microsoft Ελλάδας, Κύπρου & Μάλτας.
Μια νέα ευκαιρία για τις «μικρές» γλώσσες
Όσοι έχουν ακούσει μια γιαγιά να μιλάει τσακωνικά ή έναν παππού να τραγουδά ποντιακά, ξέρουν πως οι γλώσσες δεν είναι απλώς κώδικες επικοινωνίας. Είναι μνήμες, ιστορίες, τρόποι να βλέπουμε τον κόσμο.
Το αν θα μπορέσει η τεχνητή νοημοσύνη να συλλάβει αυτή την αίσθηση αυθεντικότητας μένει να φανεί. Ωστόσο, η ψηφιακή διάσωση των γλωσσών στέλνει ένα σημαντικό μήνυμα: ότι η πολιτιστική πολυφωνία δεν είναι πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση ταυτότητας. Κάθε φορά που μια γλώσσα χάνεται, χάνεται κι ένας ανυπολόγιστος θησαυρός γνώσης. Και το να ακουστούν ξανά αυτές οι φωνές ίσως είναι η πιο ελπιδοφόρα «δεύτερη ζωή» που μπορούμε να τους χαρίσουμε.
Πηγή: Το Βήμα