«Αροθυμία»: Η νοσταλγία που ένωσε τους Πόντιους του Ρεθύμνου

«Αροθυμία»: Η νοσταλγία που ένωσε τους Πόντιους του Ρεθύμνου

Στην καρδιά του Ρεθύμνου, κάτω από τη «σκιά» του Ιερού Ναού Παναγίας Ελευθερώτριας, γεννήθηκε πρόσφατα ένας νέος πυρήνας μνήμης, πολιτισμού και συγκίνησης. Ο Σύλλογος Ποντίων και Φίλων Πόντου «Αροθυμία» δεν είναι απλώς ένα σωματείο· είναι μια κραυγή καρδιάς, μια πράξη αγάπης και συνέχειας για έναν λαό που κουβαλά ακόμη το βάρος του ξεριζωμού, αλλά και την περηφάνια της επιβίωσης.

Η λέξη «Αροθυμία», που σημαίνει νοσταλγία, αγάπη για την πατρίδα, εκφράζει απόλυτα το πνεύμα αυτής της πρωτοβουλίας. Της ανάγκης να κρατηθεί ζωντανή η μνήμη του Πόντου, να ακουστεί ξανά η ποντιακή λαλιά, να χορέψουν τα πόδια στον ρυθμό της λύρας, να νιώσει η ψυχή ότι δεν ξέχασε.

Συναντιούνται κάθε Κυριακή στην αίθουσα του Ιερού Ναού της Παναγίας Ελευθερώτριας, που τους παραχωρείται από την ενορία.

Στην καρδιά του Ρεθύμνου, κάτω από τη «σκιά» του Ιερού Ναού Παναγίας Ελευθερώτριας, γεννήθηκε πρόσφατα ένας νέος πυρήνας μνήμης, πολιτισμού και συγκίνησης. Ο Σύλλογος Ποντίων και Φίλων Πόντου «Αροθυμία» δεν είναι απλώς ένα σωματείο· είναι μια κραυγή καρδιάς, μια πράξη αγάπης και συνέχειας για έναν λαό που κουβαλά ακόμη το βάρος του ξεριζωμού, αλλά και την περηφάνια της επιβίωσης.

Η λέξη «Αροθυμία», που σημαίνει νοσταλγία, αγάπη για την πατρίδα, εκφράζει απόλυτα το πνεύμα αυτής της πρωτοβουλίας. Της ανάγκης να κρατηθεί ζωντανή η μνήμη του Πόντου, να ακουστεί ξανά η ποντιακή λαλιά, να χορέψουν τα πόδια στον ρυθμό της λύρας, να νιώσει η ψυχή ότι δεν ξέχασε.

Συναντιούνται κάθε Κυριακή στην αίθουσα του Ιερού Ναού της Παναγίας Ελευθερώτριας, που τους παραχωρείται από την ενορία.

Ο παπα-Γιώργης Γαλεράκης, η κρητική ψυχή πίσω από τη δημιουργία

Η ιστορία της «Αροθυμίας» ξεκινά ουσιαστικά από έναν ιερέα με βαθιά αγάπη για τον άνθρωπο και τη μνήμη: τον δικό μας, τον παπα-Γιώργη Γαλεράκη.

Όπως αποκάλυψε η πρόεδρος του συλλόγου, Όλγα Παπαδοπούλου, η ιδέα για την ίδρυση του συλλόγου γεννήθηκε σχεδόν τυχαία – ή, ίσως, θεόσταλτα.

«Είχα βρεθεί στην Παναγία την Ελευθερώτρια και με έκπληξη διαπίστωσα ότι ο π. Γιώργης Γαλεράκης κάνει το μνημόσυνο για τη γενοκτονία των Ποντίων, στις 19 Μαΐου. Και συγκινημένη που είδα ότι υπήρχε ένα κατηχητικό με παιδάκια από την Κρήτη να τραγουδάνε το «την πατριδα μ’ έχασα», εξεπλάγην ευχάριστα, συνεχάρην και τον παπά Γιώργη και τις κατηχήτριες, και του λέω ‘πάτερ, γι’ αυτό το μνημόσυνο πήγαινα σε άλλους νομούς, κατέφευγα σε συλλόγους που το έκαναν επίσημα’ και μου είπε ‘να κάνουμε κι εδώ έναν σύλλογο’. Έτσι, με πήρε τηλέφωνο, είχε κι εκείνος έναν φίλο Πόντιο και από εκείνη τη στιγμή βρεθήκαμε. Η αγάπη του π. Γιώργη για τον Πόντο ξεκίνησε από τη Γερμανία, όπου έζησε, όπου σε συλλόγους που ήταν και αγάπησε τους Ποντίους μέσα από τους συλλόγους. Είναι ένας άνθρωπος δραστήριος, έχοντας ξεκινήσει και τους ‘Δότες Ζωής’», αφηγείται η ίδια. Από εκείνη τη στιγμή, ο παπα-Γιώργης στάθηκε δίπλα τους σε κάθε βήμα. Παραχώρησε την αίθουσα της ενορίας για τις συναντήσεις τους, τους ενθάρρυνε, τους καθοδήγησε. Όπως λένε τα μέλη, «όλο το χρωστάμε σε αυτόν».

Η σχέση του με τον ποντιακό ελληνισμό δεν είναι τυχαία: έζησε στη Γερμανία, όπου γνώρισε από κοντά την αγάπη όλων των Ελλήνων για την πατρίδα, μεταξύ των οποίων και τον πολιτισμό των Ποντίων, και τους αγάπησε βαθιά.

Ένας λαός πονεμένος, αλλά περήφανος

Η «Αροθυμία» δημιουργήθηκε μέσα από ένα κοινό βίωμα. Οι Πόντιοι της Κρήτης, παρότι έχουν ριζώσει στο νησί, κουβαλούν ακόμη την ανάμνηση της χαμένης πατρίδας.

«Όσα χρόνια κι αν ζούμε στο Ρέθυμνο, θέλαμε ένα σημείο αναφοράς», λένε τα μέλη. «Ένα μέρος όπου θα μπορούμε να μιλάμε τη γλώσσα μας, να χορεύουμε, να γελάμε με τα ίδια αστεία, να νιώθουμε οικεία».

Η συγκίνηση είναι έντονη όταν μιλούν για την ιστορία των προγόνων τους:

«Ακούγαμε από μικρά για μια πατρίδα που χάθηκε. Για παππούδες και γιαγιάδες που ήρθαν ορφανοί, ξυπόλητοι, και ξαναέχτισαν τη ζωή τους από το μηδέν. Ο Πόντιος είναι ένας πονεμένος λαός — κουβαλά το τραύμα του ξεριζωμού, αλλά και τη δύναμη της επιβίωσης», λένε.

Το διαγενεακό αυτό τραύμα, όπως λένε, περνά από γενιά σε γενιά. «Ακόμη και αν κάποιος Πόντιος δεν έχει πάει ποτέ στον Πόντο, όταν συναντήσει άλλον Πόντιο, η πρώτη ερώτηση είναι ‘Από πού είσαι;’ – και η δεύτερη, ‘Από τον Πόντο, από πού;’. Είναι σαν να ψάχνουμε ο ένας τον τόπο του άλλου μέσα μας».

Και όπως λέει η κα Παπαδοπούλου: «Η «Αροθυμία» γεννήθηκε από την ανάγκη της μνήμης και της καρδιάς, από την αγάπη που έχουμε για την παράδοση, τον πολιτισμό και την ιστορία του Πόντου. Μία αγάπη που δε γνωρίζει τόπο, ζει μέσα σε κάθε άνθρωπο, που θυμάται, που αροθυμά την πατρίδα των προγόνων του.

Η έδρα μας είναι το Ρέθυμνο και φιλοδοξούμε να γίνουμε ένας ζωντανός πυρήνας πολιτισμού, γνώσης και αλληλεγγύης, που ενώνει τους Πόντιους και τους φίλους του ποντιακού ελληνισμού. Θέλουμε να έχουμε μια κοινή πορεία μαζί τους για να διατηρήσουμε και να διαδώσουμε την πλούσια ποντιακή κληρονομιά».

Η νοσταλγία για τον Πόντο και ο διακαής πόθος της επιστροφής

Ανάμεσα στα όνειρα του συλλόγου, υπάρχει ένας πόθος που τους καίει όλους: να βρεθούν στα μέρη των προγόνων τους.

«Στόχος μας είναι να κάνουμε ένα οργανωμένο ταξίδι, που είναι και το πιο ασφαλές. Είναι ένας διακαής πόθος», λένε συγκινημένοι. Η επιθυμία αυτή αποκτά ιδιαίτερο βάρος σε μια εποχή που το τουρκικό κράτος εξακολουθεί να περιορίζει την πρόσβαση σε ερευνητές και δημοσιογράφους που μελετούν την ιστορία της Γενοκτονίας. «Τα τελευταία χρόνια το τουρκικό κράτος έχει απαγορεύσει την είσοδο σε πολλούς επιστήμονες και δημοσιογράφους, που λένε πως είναι ‘επικίνδυνοι’ για την ασφάλεια του τουρκικού κράτους, γιατί έχουν κάνει έρευνες, έχουν δώσει φως σε σημεία της ιστορίας των τελών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου αιώνα. Και η πιο πρόσφατη ήταν τον προηγούμενο μήνα με τον Νίκο Ασλανίδη, έναν πολύ αξιόλογο δημοσιογράφο, του οποίου απαγόρευσαν την είσοδο», σημειώνουν.

Η νέα πνοή στο Ρέθυμνο

Σήμερα, η «Αροθυμία» αριθμεί 120 εγγεγραμμένα μέλη, με περίπου 250 άτομα να έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον – ανάμεσά τους και αρκετοί Κρητικοί που αγαπούν τον ποντιακό πολιτισμό.

Κάθε Κυριακή, στην αίθουσα της Παναγίας Ελευθερώτριας, οι συναντήσεις γεμίζουν ζωή, μουσική, συγκίνηση. «Κάθε φορά έρχεται όλο και περισσότερος κόσμος, με αγάπη και στήριξη», λένε τα μέλη του προσωρινού Διοικητικού Συμβουλίου: Όλγα Παπαδοπούλου (πρόεδρος), Γιώτα Ιωαννίδου (αντιπρόεδρος), Μιχάλης Καζαντζής (ταμίας), Άννα Σαρηγιαννίδου (γραμματέας) και Ρεβέκκα Γάσπαρη (μέλος).

Η πρώτη δράση του συλλόγου είναι η εκμάθηση ποντιακών χορών, ενώ απώτερος στόχος είναι η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων και η διάδοση της ιστορίας τους. «Θέλουμε ο κόσμος του Ρεθύμνου να μάθει ποιοι είμαστε. Ότι οι Πόντιοι δεν είναι μόνο τραγούδια και χορός – είναι μνήμη, ιστορία και αξιοπρέπεια».

Πόντος και Κρήτη — δύο κόσμοι που ενώνονται στην ψυχή

Κρήτη και Πόντος. Δύο τόποι διαφορετικοί, αλλά με ψυχές που αναγνωρίζουν η μία την άλλη.

«Μας ενώνει ο χορός, το τραγούδι, το γλέντι. Και οι δύο λαοί είναι φιλόξενοι. Αλλά στην καρδιά του Πόντιου υπάρχει πάντα εκείνο το ιδιαίτερο συναίσθημα, το συναίσθημα του ξεριζωμού. Ακούγαμε πάντα από μικρά για μια πατρίδα που χάθηκε, πως ήρθαν πρόσφυγες ο παππούς και η γιαγιά από τον Πόντο, ορφανοί, ξυπόλητοι, πως έχτισαν από την αρχή τη ζωή τους. Ο Πόντιος είναι ένας πονεμένος λαός. Αυτό το συναίσθημα υπάρχει και σε μας, γιατί έχουμε μεγαλώσει με αυτές τις διηγήσεις από τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας, όλοι έχουμε τις διηγήσεις από παιδιά».

Η «Αροθυμία» φιλοδοξεί να γίνει αυτό το σταυροδρόμι – εκεί όπου η παράδοση συναντά τη μνήμη, κι όπου η νοσταλγία μετατρέπεται σε δημιουργία.

Πηγή: Goodnet