του Φάνη Μαλκίδη
Μέρος της ομιλίας του Φάνη Μαλκίδη στα εγκαίνια της πολυθεματικής έκθεσης «Πόντος-Δικαίωμα στη Μνήμη» και την παρουσίαση των βιβλίων του Κωνσταντίνου Ε. Φωτιάδη για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ( Καβάλα 20 Νοεμβρίου 2007)
Είναι λίγες φορές στη ζωή ενός ζωντανού ανθρώπου, που σου δίνεται η δυνατότητα να κοιτάξεις και ψηλαφήσεις την ιστορία σου. Και όταν μάλιστα η ιστορία αυτή, η τόσο πλούσια και με οικουμενική εμβέλεια τραυματίστηκε, δολοφονήθηκε και διαλύθηκε, είναι ακόμη μεγαλύτερη η σημασία που (πρέπει να ) δίνεται σε μία τέτοια στιγμή. Η παρουσίαση της ιστορικής αξίας έκθεσης για τον Πόντο και των ντοκουμέντων της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου του Κ. Φωτιάδη στην Καβάλα, αποτελεί καθοριστικό γεγονός για όλους μας. Αρχικώς γιατί αποδεικνύεται ότι υπάρχουν θεσμοί, σύλλογοι και πολίτες, που ξεπερνούν τις μικροκομματικές και προσωπικές τους διαφορές και ενώνονται μπροστά στον κοινό σκοπό. Στηρίζουν πρωτοβουλίες όπως αυτή της έκθεσης για τον Πόντο στην Καβάλα, η οποία μετά τη Θεσσαλονίκη και τη Βέροια, γίνεται η τρίτη πόλη στην Ελλάδα που τη φιλοξενεί, ενώ στη Ρωσία η έκθεση, με τη στήριξη των εκεί Ελλήνων, ήδη περιοδεύει στην όγδοη πόλη! Εύχομαι η έκθεση αυτή να φιλοξενηθεί και στη Βουλή των Ελλήνων, εκεί που θα πρέπει να έχει ένα μόνιμο εκθεσιακό χώρο, όπως αρμόζει στο θεσμό και την ιστορία της πατρίδας μας. Όπως αρμόζει σε λαούς και τους εκπροσώπους του που σέβονται το παρελθόν και προετοιμάζουν ένα μέλλον οικοδομημένο στην αλήθεια, δηλαδή στη μη λήθη. Η έκθεση είναι μοναδική, έχει αξία ιστορική για τον Ελληνισμό του Πόντου και μέσα βιβλία, έγγραφα, επιστολές, χάρτες, φωτογραφίες, εικόνες και άλλα σημαντικά κειμήλια της πατρίδας μας, τα οποία συγκέντρωσε ο Κ. Φωτιάδης, συνθέτουν ένα θαυμάσιο σύνολο ντοκουμέντων, απεικονίζοντας την ιστορική πορεία του Πόντου. Μέσα από τα θαυμάσια και δυσεύρετα εκθεσιακά ντοκουμέντα, αναδεικνύεται η ιστορία, η λαογραφία, ο Πόντος , η ζωή εκεί αλλά και εδώ μετά τη γενοκτονία και το ξεριζωμό.
Τα ντοκουμέντα της γενοκτονίας, τα οποία μετά από την περιπέτεια που πέρασαν, λόγω της στάσης της ελληνικής πολιτείας, είναι πια στη διάθεση του κοινού προκειμένου, θεσμοί, πολίτες, πανεπιστήμια και ερευνητές, ποντιακοί σύλλογοι, όλοι οι Έλληνες να τα αναγνώσουν και να τα αναδείξουν σε όλον τον κόσμο. Είναι πραγματική ευτυχία να κρατάς την ιστορία στα χέρια σου και αυτά που σου περιέγραφαν οι δικοί σου άνθρωποι, όσοι διασώθηκαν, να τα βλέπεις γραμμένα, τυπωμένα, με τους αδιάψευστους μάρτυρες, τις φωτογραφίες, δίπλα τους. Είναι εξίσου σημαντική η έκδοση των στοιχείων της γενοκτονίας, γιατί εκτός από την τεκμηρίωση της γενοκτονίας, μας πλησίασαν πιο κοντά και σε δύο συνιστώσες της ποντιακής ιστορίας, τους Ελληνόφωνους που ζουν σήμερα στον Πόντο, στο υπόλοιπο τουρκικό κράτος και ως μετανάστες στη δυτική Ευρώπη και τους Έλληνες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Επίσης μας φανέρωσαν πολλούς φίλους, πραγματικούς δημοκράτες στην Τουρκία που δε φοβούνται να πουν την αλήθεια, μία πραγματικά μεγάλη κατάκτηση. Τέλος, οι δεκαπέντε τόμοι του Κ. Φωτιάδη, ανέδειξαν και ορισμένες άγνωστες στιγμές της γενοκτονίας. Ο απαγχονισμός το 1921 του μαθητή του Κολεγίου «Ανατόλια» της Μερζιφούντας Σ. Ανανιάδη είναι μία από αυτές. Οι συγγενείς του Ανανιάδη μετά τη γενοκτονία κατέφυγαν στην Καβάλα και θυμούνται ακόμη τη θυσία του νεαρού αυτού ανθρώπου, στου οποίου τη μνήμη του θα ήθελα να αφιερώσω με πολύ σεβασμό την αποψινή παρέμβασή μου. Επίσης θα ήθελα να προτείνω ένα σχολείο της Καβάλας να λάβει το όνομα του Ανανιάδη για να θυμίζει στις επόμενες γενιές το σημαντικό αυτό άνθρωπο, ο οποίος σε τόση νεαρή ηλικία έχασε τη ζωή του. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε, εμείς οι ζωντανοί, για έναν άνθρωπο που με την θυσία του κέρδισε την αθανασία.
