Η Τουρκία πρέπει να ζητήσει συγνώμη από τους Αρμενίους;

O χάρτης της Αρμενικής Γενοκτονίας (1915-1923)

Του Σάββα Καλεντερίδη

Το Αρμενικό, όπως και το Ποντιακό Ζήτημα, είναι έννοιες σχεδόν άγνωστες στην ελληνική κοινή γνώμη.

Η ελληνική πολιτεία σχεδόν επί έναν αιώνα προτίμησε να θυσιάσει τα θέματα αυτά στο βωμό της Ε-Τ φιλίας, η οποία "φιλία" αντί να εξημερώσει, εξαγρίωσε ακόμη περισσότερο το "θηρίο", που συνέχισε και συνεχίζει τις πολιτικές των διακρίσεων και της εθνοκάθαρσης στον Ελληνισμό της Πόλης, της Ίμβρου και της Τενέδου.

Τα ελληνικά κόμματα, με εξαίρεση το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του 1980, και η ελληνική πολιτική διανόηση, προτίμησαν να ασχολούνται όλα αυτά τα χρόνια με άλλα θέματα, με τα γνωστά αποτελέσματα σε εσωτερικό και διεθνές επίπεδο. Όταν δε έγιναν προσπάθειες από τα θύματα και τους απογόνους των θυμάτων της Γενοκτονίας να διεκδικήσουν το δικαίωμα στη μνήμη, εμφανίστηκαν στο χώρο της πολιτικής και της δημοσιογραφίας άτομα που δεν είπαν απλά την άλλη άποψη, που είναι αναγκαίο να υπάρχει, αλλά λειτούργησαν ως γκαιμπελίσκοι που λοιδώρησαν τις προσπάθειες αυτές, οι οποίες προφανώς χαλούσαν τους "λογαριασμούς" και τα σχέδια κάποιων.

Όμως η ιστορία είναι αμείλικτη και προχωρά το δρόμο της.

Οι συνθήκες που διαμορφώνονται στον Καύκασο, υπό την πίεση των γεγονότων σε Αμπχαζία-Οσετία και Ιράν και η ανάγκη εκμετάλλευσης και διοχέτευσης των ενεργειακών πρώτων υλών στις διεθνείς αγορές, καθιστούν υποχρεωτική για την Τουρκία την άμεση "διαχείριση" του Αρμενικού.

Ίσως τώρα Αρμένιοι και Τούρκοι υποχρεωθούν από τη διεθνή πραγματικότητα να καθήσουν στο τραπέζι και να βρουν μια λύση στο Αρμενικό Ζήτημα.

Το θέμα είναι τεράστιο.

Υπάρχει όμως και μια διάσταση που αφορά τον Ελληνισμό.

Η Αρμενία ή για την ακρίβεια οι Αρμένιοι, αγωνίστηκαν επί ενεννήντα χρόνια, κράτησαν το Αρμενικό Ζήτημα ζωντανό και δημιούργησαν συνθήκες για να διεκδικήσουν όχι μόνο δικαίωμα στη μνήμη, αλλά και ό,τι άλλο καταστεί δυνατό κατά τη διάρκεια των όποιων διαπραγματεύσεων.

Η Ελλάδα πιέστηκε και αυτή από τις διεθνείς εξελίξεις να διευθετήσει ζητήματα του παρελθόντος και του παρόντος και να εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Τουρκία, αποδεχόμενη μάλιστα ως συμβολή στην ειρήνη την εγκληματική εναντίον του Ελληνισμού δράση του Μουσταφά Κεμάλ, στον οποίον μάλιστα οι Έλληνες επίσημοι καταθέτουν και στεφάνια.

Με αχαρακτήριστη πολιτική μυωπία που συνεχίστηκε επί σειράν ετών στην ουσία θάψαμε με τα ίδια μας τα χέρια το Ποντιακό και γενικά το Ζήτημα του Ελληνισμού της Θράκης, του Πόντου και της Ανατολίας και αντί να διεκδικήσουμε, καλούμαστε τώρα να χάσουμε και αυτά που έχουμε. Αυτό ας προβληματίσει τους υπευθύνους και τον απλό λαό.

Ως μια συμβολή στην ενημέρωση εκείνων που επιθυμούν να ασχοληθούν με τα θέματα αυτά και επειδή το Αρμενικό Ζήτημα θα απασχολήσει τη διεθνή κοινή γνώμη το επόμενο διάστημα, με τη λογική ότι καλό είναι να γνωρίζουμε τι συμβαίνει στην άλλη πλευρά του λόφου, μεταφράσαμε την ανάλυση του Τούρκου καθηγητή του διεθνούς δικαίου, Dr. Sadi CAYCI για το θέμα. Να σημειωθεί ότι η δεξαμενή σκέψης ΑSAM, που φιλοξενεί την ανάλυση, απηχεί περισσότερο τις απόψεις του στρατιωτικού και διπλωματικού κατεστημένου της Τουρκίας.

Η Τουρκία πρέπει να ζητήσει συγνώμη από τους Αρμενίους;

Του καθηγητή Dr. Sadi CAYCI

Η ιδιωτική επίσκεψη του προέδρου Α. Γκιούλ στην Αρμενία, από πλευράς σκοπιμότητας αλλά και συγκυρίας, επέδρασε θετικά στην εικόνα της Τουρκίας σε διεθνές επίπεδο. Αυτή η ατμόσφαιρα και το κλίμα αισιοδοξίας προκάλεσε τη δημοσιοποίηση ορισμένων απόψεων, σύμφωνα με τις οποίες η έκφραση συγνώμης από πλευράς της Τουρκίας προς τους Αρμενίους, θα είχε θετικά αποτελέσματα για την Τουρκία.[1]

Στο άρθρο αυτό θα εξεταστεί η πιθανότητα και η σημασία αυτού του ενδεχομένου από νομικής άποψης.

Όταν αναφερόμαστε στο "Αρμενικό Πρόβλημα", σε γενικές γραμμές, εννοούμε την περίπλοκη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τις κατηγορίες που έχουν εκτοξεύσει οι Αρμένιοι εναντίον της Τουρκίας για μια σειρά γεγονότων που έλαβαν χώρα στο οθωμανικό κράτος το 1915, που οι ίδιοι αποκαλούν "Αρμενική Γενοκτονία", οι οποίοι με βάση αυτόν τον ισχυρισμό προβάλλουν απαιτήσεις αναγνώρισης της Γενοκτονίας και αίτηση συγνώμης από την Τουρκία, και, σε περίπτωση που αυτό επιτευχθεί, σε επόμενη φάση σχεδιάζουν να απαιτήσουν το δικαίωμα επιστροφής των απογόνων των Αρμενίων στην Τουρκία, επιστροφή των χρημάτων και των περιουσιών τους, αναγνώριση αποζημιώσεων και τέλος, επιστροφή εδαφών, για δημιουργία κράτους.

Με βάση τον ισχυρισμό τους, οι Τούρκοι το 1915 τέλεσαν γενοκτονία εναντίον των Αρμενίων και η Τουρκία θα πρέπει να αποδεχτεί αυτήν την ιστορική πραγματικότητα και να ζητήσει συγνώμη.

Η Τουρκία από την πλευρά της θεωρεί ότι όλα τα γεγονότα της περιόδου εκείνης πρέπει να εξεταστούν και να ερευνηθούν, απορρίπτοντας όμως τον ισχυρισμό ότι έγινε "γενοκτονία" εις βάρος των Αρμενίων.

Ο όρος Γενοκτονία καθιερώθηκε στο διεθνές δίκαιο με την έγκριση από τον ΟΗΕ, στις 9 Δεκεμβρίου 1948, της "Συνθήκης Πρόληψης και Καταδίκης του Εγκλήματος της Γενοκτονίας". Η συνθήκη αυτή, την οποία υπέγραψε και η Τουρκία, τέθηκε σε ισχύ στις 12 Ιανουαρίου 1951. Αργότερα, στις 26 Νοεμβρίου 1968, υπεγράφη η "Συμφωνία για τη Μη Παραγραφή των Εγκλημάτων Πολέμου και των Εγκλημάτων Εναντίον της Ανθρωπότητας", η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 11 Νομεβρίου 1970. Την τελευταία ρύθμιση του δικαίου που αφορά το έγκλημα της Γενοκτονίας, τη Ρύθμιση της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, της 17ης Ιουλίου 1998, η Τουρκία δεν την έχει υπογράψει. Η Ρύθμιση αυτή έχει τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2002.

Με βάση τα παραπάνω, η "Γενοκτονία" είναι ένας τεχνικός νομικός όρος του διεθνούς δικαίου, όπως και η "Συγνώμη", η οποία όμως προϋποθέτει καταδίκη. Όμως η Συνθήκη του 1948 δεν μπορεί να ισχύσει για τα γεγονότα του 1915...

Επομένως οι ισχυρισμοί και οι απαιτήσεις των Αρμενίων δεν έχουν καμμία νομική ισχύ, με βάση το διεθνές δίκαιο, άρα δεν υπάρχει και θέμα "Συγνώμης", που προϋποθέτει καταδίκη με βάση το διεθνές δίκαιο.

Με δεδομένο ότι η νομική πλευρά του θέματος είναι αυτή που αναφέρθηκε παραπάνω, η υιοθέτηση μιας φιλοαρμενικής στρατηγικής από πλευράς της τουρκικής κυβέρνησης, σε πρώτη φάση θα δημιουργήσει μια πολιτική παραφωνία (ασυμφωνία) στην Τουρκία, ενώ, σε επόμενες φάσεις, θα αφήσει έκθετη την Τουρκία σε κάθε είδους πιέσεις που θα της ασκηθούν με διάφορους τρόπους, οι οποίες θα την οδηγήσουν στην αποδοχή ενός νέου πλαισίου λύσης του (αρμενικού) ζητήματος. Επομένως, η δημιουργία πολιτικής παραφωνίας (ασυμφωνίας) στο εσωτερικό της Τουρκίας και η δημιουργία προϋποθέσεων για άσκηση πίεσης στην Τουρκία, θεωρούνται σημαντικές πολιτικές επιτυχίες για την άλλη πλευρά.

Υπό τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα, με βάση την παραδοχή ότι το θέμα της "Γενοκτονίας" των Αρμενίων δεν έχει νομικές διαστάσεις, μπορούμε να πούμε ότι η Τουρκία θα ήταν σε θέση να δεχτεί να εξεταστεί το όλο θέμα μόνο στο πλαίσιο των κοινωνικών επιστημών, με μια προσέγγιση στο πλαίσιο της ιστορίας, της πολιτικής και της πειθαρχείας(;). Στο πλαίσιο αυτό μπορούν να υιοθετηθούν οι έννοιες, οι όροι και οι πρόνοιες της συνθήκης του 1948 και της Ρύθμισης της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, του 1998, με μια προϋπόθεση: τα ευρήματα, οι μαρτυρίες και τα συμπεράσματα που θα εξαχθούν, δεν θα έχουν καμμία νομική ισχύ. Επίσης, αν και οι κοινωνικές επιστήμες είναι δυνατόν να έχουν έναν υποβοηθητικό ρόλο στην επίλυση διεθνών προβλημάτων και διαφωνιών, θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι δεν μπορεί να αποτελέσουν μέθοδο επίλυσης διεθνών προβλημάτων...

Άρα, υπό αυτές τις προϋποθέσεις, θα μπορούσαν να υποστηριχτούν οι έρευνες για το θέμα με επιστημονικές μεθόδους. Μια κοινή επιτροπή ιστορικών που θα σχηματιστεί με βάση αυτή τη λογική, μπορεί να μειώσει την ένταση μεταξύ των δυο πλευρών και να προετοιμάσει το έδαφος για μια σφαιρική παρουσίαση όλων των γεγονότων της περιόδου εκείνης.

[1]Baskın Oran, “Μην κρατάτε δεμένη της Τουρκία”, Radikal, 14 Σεπτεμβρίου 2008; Semih İdiz, “Είναι δυνατόν να ζητηθεί συγνώμη από τους Αρμενίους”, Milliyet, 15 Σεπτεμβρίου 2008.
Πηγή: ASAM

Αναδημοσίευση: Infognomon Politics

ΕΝΩΣΗ ΠΟΝΤΙΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ

Εγγραφές στα χορευτικά της Ένωσης Ποντίων επαρχίας Ελασσόνας.

Άρχισαν οι εγγραφές και οι πρόβες των χορευτικών τμημάτων της Ένωσης Ποντίων επαρχίας Ελασσόνας.

Οι ενδιαφερόμενοι να συμμετέχουν σ΄ αυτά, μπορούν να προσέρχονται στο χώρο της ΔΕΠΤΑΚΑΛ, σύμφωνα με το πρόγραμμα:

Κάθε Πέμπτη, 8 μ.μ., το μεγάλο τμήμα
Κάθε Παρασκευή, 6 μ.μ., το παιδικό τμήμα
Κάθε Κυριακή, 7 μ.μ., το μεσαίο τμήμα


Ένωση Ποντίων Επαρχίας Ελασσόνας
Τ.Κ. 40200
Ελασσόνα
2493025440

ΕΝΩΣΗ ΠΟΝΤΙΩΝ ΠΙΕΡΙΑΣ

Για 2η χρονιά λειτουργεί το Τμήμα Ψηφιδωτού της Ένωσης Ποντίων Πιερίας.

Οι μαθητές συμμετείχαν και στην Έκθεση Μεσογειακών Ψηφιδωτών στο Δίον.

Μεγάλη επιτυχία σημείωσε η έκθεση Μεσογειακών Ψηφιδωτών που έγινε στο Κέντρο Μεσογειακών του δήμου Δίου, στην οποία συμμετείχαν με έργα τους και μαθητές του Τμήματος Ψηφιδωτού της Ένωσης Ποντίων Πιερίας.

Το Τμήμα Ψηφιδωτού θα λειτουργήσει φέτος για δεύτερη χρονιά κάθε Τρίτη από τις 8.30 το απόγευμα μέχρι τις 11.00 μ.μ. στο πολιτιστικό κέντρο της Ένωσης Ποντίων με δάσκαλο τον Γιάννη Ζαβαντία.

Για επαφές οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στον Έφορο του Τμήματος Κώστα Παραστατίδη. Τα μαθήματα αρχίζουν στις 7 Οκτωβρίου.

ΕΝΩΣΗ ΠΟΝΤΙΩΝ ΠΙΕΡΙΑΣ
Μητροπολίτη Τραπεζούντος Χρύσανθου 13
Κατερίνη
Τ.Κ 60100
Τηλ. 2351023941
www.enosipontionpierias.gr
info@enosipontionpierias.gr

Μοναδικές στιγμές και συναισθήματα στο οδοιπορικό στον Πόντο από την Ένωση Ποντίων Πιερίας

Ξεχωριστές στιγμές έζησαν τα μέλη της αποστολής κατά την επίσκεψη τους στον Πόντο. Την αποστολή συνόδευαν η πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Πιερίας Ζαίρα Λαζαρίδου, η Γενική Γραμματέας της Ένωσης Καλλιόπη Καμπερίδου και ο πρώην ταμίας και μέλος του συλλόγου Γιώργος Τσαχουρίδης.

Η πρώτη επίσκεψη έγινε το 1997 με τον τότε πρόεδρο της Ένωσης Κώστα Παπουτσίδη και μετά από 11 χρόνια πραγματοποιήθηκε η δεύτερη, με τη συμμετοχή 45 ατόμων.

Το οδοιπορικό ξεκίνησε με ενδιάμεσο σταθμό την Κωνσταντινούπολη, και στη συνέχεια με επισκέψεις σε διάφορες ιστορικές περιοχές. Μέσα από μια πανέμορφή περιοχή με καταπράσινα βουνά τα σε πόλεις όπως η Κερασούντα η συγκίνηση ήταν διάχυτη ιδιαίτερα για όσους βρήκαν και είδαν τα σπίτια των παππούδων τους αλλά και με τις γνωριμίες που έγιναν με κατοίκους των περιοχών αυτών όπως και στην Τραπεζούντα. Σε πολλές περιπτώσεις κοινό στοιχείο ήταν η ποντιακή λύρα και το ποντιακό γλέντι.

Το οδοιπορικό κράτησε 11 μέρες και καθόλη τη διάρκεια υπήρχε η συναισθηματική φόρτιση σε μια χώρα όπου κυριαρχούσε σε πολλές περιοχές το ποντιακό στοιχείο.

«ΠΟΝΤΟΣ, Θέματα Λαογραφίας του Ποντιακού Ελληνισμού»

Πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου η παρουσίαση του βιβλίου "ΠΟΝΤΟΣ, Θέματα Λαογραφίας του Ποντιακού Ελληνισμού" με την AEGEAN OIL, χορηγό της έκδοσης & τις Εκδόσεις "Αλήθεια" στο Ξενοδοχείο King George.

Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Βουλευτής Κιλκίς κ. Κωνσταντίνος Κιλτίδης.

Για το βιβλίο μίλησαν επίσης:

Ο Δημοσιογράφος και Συντονιστής Εκδότης κ. Κώστας Τσαρούχας,
Ο Επίκουρος Καθηγητής του. Δ.Π.Θ. και Επιμελητής του τόμου κ. Μανόλης Σέργης,
Ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Δ.Π.Θ. και Διευθυντής της σειράς κ. Μανόλης Βαρβούνης,
Ο Πρόεδρος της AEGEAN OIL και Πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Αθηνών κ. Δημήτρης Μελισσανίδης.

Παρεβρέθησαν:
Αναστάσιος Νεράντζης, Αντιπρόεδρος βουλής
Κώστας Κιλτίδης, Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης
Γιώργος Λιάνης, Βουλευτής (ΠΑΣΟΚ)
Μάρκος Μπόλαρης, Βουλευτής (ΠΑΣΟΚ)
Αθηναίος Φλωρίνης, Βουλευτής (ΝΔ)
Λάζαρος Λωτίδης, πρώην υπουργός
Ναύαρχος Ευάγγελος Λαγάρας, επίτιμος αρχηγός ΓΕΝ
Πτέραρχος Θεολόγος Συμεωνίδης, επίτιμος αρχηγός ΤΑΔ
Τάκης Λουκανίδης, Αχιλλέας Ασλανίδης


Λίγα λόγια για τον τόμο...

«ΠΟΝΤΟΣ, Θέματα Λαογραφίας του Ποντιακού Ελληνισμού»

Ο τόμος για τον λαϊκό πολιτισμό και την παράδοση του Πόντου και των κατοίκων του, αποτελεί έργο 28 ειδικών ερευνητών, επιστημόνων και Πανεπιστημιακών Καθηγητών υπό τον συντονισμό του Επίκουρου Καθηγητή Λαογραφίας, στο Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού των Παρευξεινίων Χωρών, του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης κ. Μανόλη Γ. Σέργη. Χρειάστηκαν 4 χρόνια κοπιώδους προσπάθειας για το συντονισμό, τη συγγραφή και τη συγκρότηση των 462 σελίδων του τόμου.

Το έργο, αντίστοιχο του οποίου δεν υπάρχει μέχρι σήμερα στην ελληνική βιβλιογραφία, εντάσσεται στην σειρά «Ελληνικοί Τόποι και Πολιτισμοί» των εκδόσεων «Αλήθεια» και σχεδιάστηκε με διπλό σκοπό:

• Να αποτελέσει βήμα γνώσης του κάθε Έλληνα πολίτη αλλά και προώθησης των λαογραφικών σπουδών γύρω από τον πλούσιο λαϊκό πολιτισμό του Πόντου και

• Να αποτελέσει έγκυρο πανεπιστημιακό βοήθημα για την ειδικότερη, γνώση, διδασκαλία και σπουδή της ποντιακής λαογραφίας.

Στο λαογραφικό έργο αυτό, πρωτόγνωρο για τα μέχρι τώρα δεδομένα, αφού ανάλογες προσπάθειες στο παρελθόν περιορίσθηκαν σε μονοσήμαντες και συνήθως ιστορικές μόνο καταγραφές και μαρτυρίες για τον Πόντο και τον Ποντιακό Ελληνισμό, εξετάζεται διεξοδικά η λαϊκή παράδοση του Μικρασιατικού Πόντου και των Ποντίων που ήρθαν στην Ελλάδα με την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών, στα πλαίσια της συνθήκης της Λωζάννης, το 1923-1924.

Εξετάζεται, επίσης, η παράδοση των Ποντίων που εντάχθηκαν στα όρια της τέως Σοβιετικής Ένωσης, και παλιννόστησαν στην Ελλάδα κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Οι σχετικές μελέτες περιλαμβάνουν, μάλιστα, όλες τις εκφάνσεις ενός παραδοσιακού πολιτισμικού συστήματος. Δηλαδή, τόσο τον υλικό και τον κοινωνικό, όσο και τον πνευματικό βίο, στην μεγάλη ποικιλία των επιμέρους εκδηλώσεων τους.

Προκύπτει, λοιπόν, αβίαστα ότι αυτό το επιστημονικό έργο θα θυμίσει στους παλιότερους αλλά και θα διδάξει στους νεότερους, την λαϊκή παράδοση του Ποντιακού Ελληνισμού, ενός από τα δυναμικότερα και πλέον μαρτυρικά τμήματα του Γένους μας. Για τον λόγο αυτό, ο τόμος για την λαογραφία του Πόντου των εκδόσεων «Αλήθεια» αποτελεί πραγματικό εργαλείο εθνικής και πολιτισμικής αυτογνωσίας, σε μια εποχή κρίσιμων ανακατατάξεων και οριακών ιστορικών και πολιτισμικών μετασχηματισμών στην ευρύτερη περιοχή μας.

Στο εισαγωγικό σημείωμα του Επίκουρου Καθηγητή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, κ. Μανόλη Γ. Σέργη, οριοθετείται η σημασία, ο στόχος και το επίπεδο της έκδοσης.

Στο τόμο «Πόντος» δημοσιεύονται μελέτες των:

1. Ακριτόπουλος Αλέξανδρος, Επίκουρος Καθηγητής Λογοτεχνίας στη Παιδαγωγικό Τμήμα Δ.Ε. Φλώρινας
«Το ποντιακό λαϊκό παραμύθι»
2. Αλεξάκης Ελευθέριος
«Συγγένεια και οργάνωση του χώρου στους Έλληνες του Πόντου.»
3. Αλεξανδρίδης Κώστας
«Το πανάρχαιο δρώμενο των μωμόγερων. Από τη Λιβέρα του Πόντου στον Τετράλοφο Κοζάνης»
4. Βαρβούνης Μ. Γ., Αναπληρωτής Καθηγητής Λαογραφίας Δ.Π.Θ.
«Ποντιακή Αγιολατρεία»
5. Βεργέτη Μαρία, Δ.Π.Θ., Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
«Έλληνες Ποντιακής καταγωγής από την πρώην Σοβιετική Ένωση: Παλιννόστηση και Κοινωνικός Αποκλεισμός»
«Η συλλογική ταυτότητα του ποντιακού ελληνισμού στον ελλαδικό χώρο»
6. Βοζίκας Γιώργος
«“Πρόσφυξ Παναγία” Συνυφάνσεις στην ανασύσταση του προσκυνήματος της Παναγίας Σουμελά στο Βέρμιο»
7. Γαλανίδου-Μπαλφούσια Έλσα
«Η λαϊκή μετεωρολογία στο Πόντο και τα φυσικά φαινόμενα»
8. Ευσταθιάδης Στάθης, Δρ Νομικής-Λαογράφος
«Η γυναίκα στην ποντιακή ποίηση»
9. Ευσταθιάδου Μυροφόρα
«Το πανηγύρι στην Κατιρκάγια: Ο κοινωνικός και πολιτισμικός του ρόλος»
10. Ζωγράφου Μάγδα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Αθηνών
«Ανάμεσα στην ενσωμάτωση και τη διαφοροποίηση: Διαδικασίες συγκρότησης και διαπραγμάτευσης της ποντιακής ταυτότητας και η δύναμη του χορού»
11. Καραγιαννίδου Άντα
«Η παραβατική συμπεριφορά στους ενήλικες και στους εφήβους ποντίους
νεοπρόσφυγες από την πρώην Σοβιετική Ένωση»
12. Κασκαμανίδης Ιωάννης, Δάσκαλος-Υποψήφιος Διδάκτορας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Φλώρινας
«Διαπραγμάτευση με το παρελθόν για το καθορισμό του παρόντος και το σχεδιασμό του μέλλοντος: η ταυτότητα των Ελλαδιτών Ποντίων κατά τον 20ο αιώνα»
13. Κεκρίδης Ευστάθιος, πρ. Αναπληρωτής Καθηγητής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
«Ο Πόντος κατά την εποχή της Οθωμανικής κυριαρχίας»
14. Κονταξής Κώστας
«Το δημοτικό τραγούδι “Του γεφυριού της Άρτας” σε ποντιακή παραλλαγή και παραλλαγή του ελλαδικού χώρου. Ομοιότητες και διαφορές.»
15. Κούζας Γιώργος
«Αναφορά στην θρησκευτικότητα των Ποντίων στο Βατούμ της Γεωργίας κατά τη σοβιετική περίοδο»
16. Λαυρεντιάδου Μάρη, Δρ., Εργαστήριο Μελέτης της Μετανάστευσης και Διασποράς, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης Πανεπιστημίου Αθηνών
«Μοντέλα κατοίκησης και στρατηγικές ένταξης των Ελλήνων Ποντίων από την πρώην ΕΣΣΔ στον ελλαδικό χώρο».
17. Μαλκίδης Θεοφάνης, Λέκτορας Δ.Π.Θ.
«Ο επίλογος της κοινωνικής ζωής των Ελλήνων του Πόντου. Η γενοκτονία τους και η ελληνόφωνοι-κρυπτοχριστιανοί στον Πόντο σήμερα»
18. Μεντεσίδου Ελένη
«Τα Παρχάρια στον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης»
19. Μουζάκης Στέλιος, Λαογράφος
«Άσκηση κοινοτικής εξουσίας, αλληλεγγύη ή ενδοκοινοτικές διαφορές στη Τραπεζούντα στο 1821»
20. Παπαδόπουλος Σάββας
«Η σχολική στο Μαυρόβατο Δράμας. (1915-2006)»
21. Παπακυπαρίσσης Αναγνώστης
«Ανταλλάξιμοι Λαζοί στην Ελλάδα (1925-1926). Ιστορική πλαισίωση και λαογραφικά στοιχεία από ανέκδοτες επιστολές του Αρχείου Dawkins.»
22. Περπατίρη Νικολέτα, Υποψήφια Διδάκτωρ του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών
«Ο μύθος της Άλκηστις στο ποντιακό δημοτικό τραγούδι: παρουσίαση της νεώτερης έρευνας»
23. Ράπτης Δημήτρης, Λέκτορας στο Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
«Ν. Κερασούντα Πρέβεζας. Κληρονομιές και βιώματα σε μία σύγχρονη ποντιακή κοινότητα»
24. Σέργης Μ. Γ., Επίκουρος Καθηγήτης Δ.Π.Θ.
«Θρυλόριο. “Έναν χωρίον ποντιακόν κ’ ημπορεί να έχει έναν ξένον όνομαν”. Ιδεολογήματα, παρετυμολογία και ιστορική ερμηνεία του τοπωνύμιου ενός ποντιακού χωριού της Κομοτηνής»
25. Ταξίδης Στάθης
«Όψεις της καθημερινής ζωής στην Τσιμέρα κατά το τέλος του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου αιώνα»
26. Χαρατζίδης Ελευθέριος, Λέκτορας Δ.Π.Θ.
«Λαϊκές παραδόσεις στο γεωργικό πολιτισμό των Ελλήνων της Αρμενίας κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα»
27. Χατζόπουλος Γ. Κ., Φιλόλογος
«Το αμίλητο νερό… και ιδιαιτέρως στην ποντιακή»
28. Χρυσού-Καρατζά Κυριακή, Φιλόλογος-Λαογράφος
«Τροφές και εθνοτυπική ταυτότητα των Ποντίων στα Σούρμενα»

Ουσιαστικά, ο τόμος αυτός συντελεί στην διατήρηση της μνήμης. Και αποτελεί απάντηση στις τάσεις και τις φωνές εκείνες που επιζητούν –ή ακόμη και προσπαθούν να επιβάλλουν- την συστηματική διαστρέβλωση της ιστορίας.


«ΠΟΝΤΟΣ, Θέματα Λαογραφίας του Ποντιακού Ελληνισμού»

Ομιλία κ. Δημήτρη Μελισσανίδη

Κύριε υπουργέ, κύριοι βουλευτές, κύριοι καθηγητές, κυρίες και κύριοι

Είναι γνωστό ότι ο πολιτισμός είναι η κινητήρια δύναμη των εθνών, αυτή που σε μεγάλο βαθμό καθορίζει την ιστορική του πορεία. Ιδιαίτερα δε όταν πρόκειται για τον παραδοσιακό, λαϊκό πολιτισμό, τότε μπορούμε να πούμε ότι είναι η δύναμη που δίνει ιδιαίτερο χρώμα και ομορφιά σε κάθε λαό και έθνος.

Οι Έλληνες του Πόντου έζησαν στα άγια χώματα της αλησμόνητης πατρίδας συνεχώς επί τρεις χιλιάδες χρόνια. Εκεί, έχοντας διαχρονική συντροφιά από τη μια πλευρά τις απότομες βουνοκορφές των Ποντιακών βουνών και από την άλλη τα φουρτουνιασμένα κύματα του Ευξείνου Πόντου, παλεύοντας αδιάλειπτα με βαρβαρικά φύλα, με Πέρσες, Άραβες, Μογγόλους και Τούρκους, σχηματίστηκαν τα βασικά χαρακτηριστικά των Ελλήνων του Πόντου.

Ατρόμητος, μαχητικός, αγωνιστικός, καταδικασμένος από τη μοίρα του να παλεύει απέναντι σε πολυπληθέστερους αντιπάλους, ο Πόντιος έμαθε να πετυχαίνει το ακατόρθωτο. Γι’ αυτό η ιστορία μας, τα λαϊκά μας τραγούδια που διασώθηκαν επί αιώνες, είναι γεμάτα με ήρωες, στρατηγούς και ακρίτες, με κορυφαίο το Διγενή, ο οποίος καλεί μέχρι και το Χάρο να παλέψουν σε μαρμαρένιο αλώνι.

Και σε αυτές τις άγριες, τις σκληρές συνθήκες, όπου ο άνδρας είναι πολεμιστής και αγωνιστής, η γυναίκα, η μάνα, η σύζυγος και η αδελφή, έχουν ξεχωριστή, πρωταγωνιστική θέση στην ίδια την κοινωνία.

Μελωδικός σύντροφος σε πολεμιστές και ρωμάνες, είναι τα ακριτικά τραγούδια, η λαϊκή ποντιακή μούσα, επική μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, όπως επική είναι και η ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού.

«Ακρίτας κάστρεν έχτιζεν, Ακρίτας περιβόλιν...»

“Αητένς επαραπέτανεν, ψηλά σα επουράνια...»

Κάτω από αυτές τις συνθήκες κεντήθηκε ο πολύχρωμος και πανέμορφος καμβάς του λαϊκού παραδοσιακού πολιτισμού των Ελλήνων του Πόντου, από το 800 π.Χ. μέχρι το 1923, οπότε οι πρόγονοί μας αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την προσφιλή πατρίδα.

Τότε οι πρόγονοί μας, μαζί με τα εικονίσματα, τα ιερά κειμήλια και τα οστά των προγόνων τους, πήραν στις πλάτες τους και κουβάλησαν τις μνήμες και τον πολιτισμό της αλησμόνητης πατρίδας σε νέους τόπους, στον Καύκασο, την Κριμαία, την Καλαμαριά, τη Φλώρινα, τα Σούρμενα, την Καλλιθέα, τα Ταμπούρια, την Κοκκινιά και το Κερατσίνι. Εκεί και δω, στις νέες-παλιές πατρίδες, ο Ποντιακός Ελληνισμός συνέχισε και συνεχίζει να κρατάει ζωντανές τις μνήμες και το λαϊκό πολιτισμό του αλησμόνητου Πόντου.

Αυτός ο πολιτισμός, όπως και η ιστορία μας, δυστυχώς δεν έχει πάρει τη θέση που του αρμόζει στην ιστορία του ελληνικού έθνους. Τα παιδιά μας όταν διδάσκονται την ελληνική ιστορία, δεν βλέπουν παρά λίγες γραμμές για την πλούσια και γεμάτη αγώνες και αντρειοσύνη ιστορία του ποντιακού ελληνισμού, που άνδρωσε και ανέδειξε μια αυτοκρατορία, την Ποντιακή Αυτοκρατορία των Μεγαλοκομνηνών, που έζησε περίπου τρεις αιώνες.

Εδώ υπάρχει ένα κενό, που καλείται η ελληνική πολιτεία να καλύψει, για να δικαιωθούν οι αγώνες που έκαναν επί χιλιετίες οι Έλληνες του Πόντου για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία.

Μέρος αυτού του τεράστιου κενού, που ιδιαίτερα για μας τους Πόντιους, είναι ένα κενό στις καρδιές μας, έρχεται να καλύψει ο σπουδαίος τόμος των εκδόσεων ΑΛΗΘΕΙΑ, ΠΟΝΤΟΣ, Θέματα Λαογραφίας του Ποντιακού Ελληνισμού.

Στις 462 σελίδες του βιβλίου αυτού 29 συγγραφείς, άνθρωποι του πνεύματος, των γραμμάτων, των τεχνών και του λαϊκού μας πολιτισμού, έγραψαν κεφάλαια για την ιστορία και τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου, καλύπτοντας μια χρονική περίοδο που αρχίζει από την περίοδο της αυτοκρατορίας και την οθωμανική κατοχή και φθάνει μέχρι τις μέρες μας.

Πρόκειται για ένα μνημειώδες έργο, που επιμελήθηκε ο καθηγητής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου, Μανόλης Σέργης και εκδόθηκε από τις εκδόσεις ΑΛΗΘΕΙΑ, του φίλου μου, Κώστα Τσαρούχα.

Και το κυριότερο, το βιβλίο αυτό θα διδάσκεται στο πανεπιστήμιο, σε όλους τους Έλληνες φοιτητές, ανοίγοντας, ελπίζω το δρόμο για τη διδασκαλία της ιστορίας του Ποντιακού Ελληνισμού, σε όλες τις βαθμίδες της ελληνικής εκπαίδευσης.

Κυρίες και κύριοι που γράψατε αυτό το έργο, κύριε καθηγητά που το επιμεληθήκατε, αγαπητέ φίλε Κώστα Τσαρούχα που ανέλαβες την έδκοση του βιβλίου, ως πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Αθηνών, ως πρόσφυγας 2ης γενιάς του αλησμόνητου Πόντου, ως απλός Έλληνας, σας απευθύνω ένα θερμό ευχαριστώ.

Με τιμή

Δημήτρης Μελισσανίδης
Πρόεδρος AEGEAN και Ευξείνου Λέσχης Αθηνών