Με το Ποντιακό έθιμο της παραδοσιακής πάλης ολοκληρώθηκαν οι εορταστικές εκδηλώσεις για τον εορτασμό του Αγίου Αθανασίου στη Νιγρίτα Σερρών. Δεκάδες παλαιστές από την Ελλάδα και το εξωτερικό συνέρρευσαν αναβιώνοντας το πανάρχαιο λαϊκό άθλημα με τα παραδοσιακά «κισπέτια» που είναι αναπόσπαστο στοιχείο της περιοχής και με ιδιαίτερα μακρά ιστορία.
Το έθιμο
Κατά την ελληνορωμαϊκή και ελεύθερη πάλη οι παλαιστές (πεχλιβάνηδες ή πιλιβάνοι) παλεύουν λαδωμένοι με λάδι ή λίπος, φορώντας χειροποίητα δερμάτινα παντελόνια, από δέρμα βουβαλιού βάρους περίπου 13 κιλών που ονομάζονται κισπέτια ή κιουσπέτια παρουσιάζοντας θέαμα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το λάδι δυσκολεύει τους αντιπάλους τους και με τις περίτεχνες λαβές και κινήσεις τους προσφέρουν ένα μοναδικό εντυπωσιακό θέαμα στο παρευρισκόμενο κοινό που χειροκροτεί με ενθουσιασμό, νικητές και ηττημένους. Νικητής θεωρείται αυτός που βάζει κάτω τον αντίπαλο.
«Όχι άλλο Γενοκτονία» - Ένα τραγούδι του Γιάννη Ταϊλαχίδη με πολύ δυνατό μήνυμα που χαρτογραφεί την πορεία της οικογένειάς του από τον Πόντο μέχρι την Ελλάδα
Συνέντευξη του καλλιτέχνη στο e-Pontos για το βίντεοκλιπ που κυκλοφόρησε λίγο πριν την ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. «Θα σπείρουμε με αγάπη τους σπόρους της ιστορίας των προγόνων μας», τονίζει.
του Χρήστου Κωνσταντινίδη
Ένα ιδιαίτερο βίντεοκλιπ κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες στο διαδίκτυο. Πρόκειται για το «Όχι άλλο Γενοκτονία», ένα τραγούδι τους στίχους του οποίου έγραψε και ερμηνεύει, παίζοντας ποντιακή λύρα ο Γιάννης Ταϊλαχίδης.
Πρόκειται για ένα έργο που δημιουργήθηκε το 2019, η οπτικοποίησή του όμως έγινε τον τελευταίο χρόνο. Οι στίχοι του τραγουδιού εξιστορούν την πορεία της οικογένειας του Γιάννηαπό την Άρδασσα της επαρχίας Χαλδίας του Ανατολικού Πόντου στον Καύκασο και από εκεί στο μακρινό Ουζμπεκιστάν. Το επόμενο επεισόδιο του ξεριζωμού ήταν η Κριμαία όπου γεννήθηκε το 1987 ο καλλιτέχνης. Μετά από 10 χρόνια η οικογένειά του ήρθε στην Ελλάδα όπου και ρίζωσε. Ρίζωσε; Το ρήμα δεν αντικατοπτρίζει την ενέργεια του στίχου, στον οποίο υπάρχει μια λανθάνουσα ανησυχία που έχει παρατηρηθεί σε πολλούς Ποντίους που ήρθαν στην Ελλάδα από τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Ο τραγουδιστής αναφέρει ότι "τα κλαδόπα επλέθυναν" γέννησε παιδιά δηλαδή, αλλά προσεύχεται να δει στην Ελλάδα και τα εγγόνια του για στο θυμικό της οικογενειακής μνήμης είναι βαθιά χαραγμένη η διαδικασία του ξεριζωμού.
Το βίντεο έχει οικογενειακό χαρακτήρα και αποπνέει μια αίσθηση ρετρό. Είναι ένα πρωινό Κυριακής, με στρωμένο το τραπέζι, στο σαλόνι της γιαγιάς, με τη μητέρα, τα εγγόνια και τις παλιές φωτογραφίες που το κοσμούν. Η εικόνα ακολουθά τη ροή των στίχων και με τη βοήθεια του χάρτη αποτυπώνεται αυτή η χαοτική απόσταση που διήνυσε η οικογένεια του μέχρι να έρθει στη μητέρα Ελλάδα. Η κορύφωση του τραγουδιού έρχεται με την εικόνα των δύο γιων του Γιάννη να ξεφυλλίζουν το άλμπουμ των οικογενειακών αναμνήσεων και τον στίχο "θεέ μ' ς σην Ελλάδα ποίσον ν' ελέπω και τα εγγόνια μ'".
Ο Γιάννης Ταϊλαχίδης μίλησε στο e-Pontos.gr όπου και μοιράστηκε την ιστορία του τραγουδιού.
Πότε ήρθε στην Ελλάδα η οικογένειά σου;
«Ο πατέρας μου το 1996 για να δουλέψει και να νοικιάσει σπίτι γιατί πρωτοεγκαταστάθηκε στην οικεία του αδελφού του, ο οποίος είχε έρθει πριν χρόνια στην Ελλάδα. Έναν χρόνο αργότερα, τον Ιανουάριο του 1997 ήρθαμε με τη μητέρα και τον μικρότερο αδελφό μου».
Πότε πρωτοέπαιξες λύρα;
«Σε ηλικία 15 ετών ξεκίνησα να διδάσκομαι λύρα από τον αγαπητό μου δάσκαλο Ηλία Υφαντίδη. Πρώτη φορά έπαιξα δημόσια στα 16 μου».
Ποια ήταν τα ερεθίσματά που είχες από την ποντιακή παράδοση και τη γλώσσα;
«Μεγάλωσα σε ποντιακή ορθόδοξη οικογένεια. Από μόνο του αυτό, είναι ένα μεγάλο ερέθισμα. Οι ιστορίες και οι διηγήσεις των πρεσβύτερων στα οικογενειακά τραπέζια με επηρέασαν, ειδικά όσον αφπρά τη γλώσσα. Γιατί οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας εκαλάτσευαν ποντιακά. Η καλομάνα μ’ η Ελισάβετ είναι εν ζωή και ήθελα να είναι παρούσα στο βίντεο. Από κει και πέρα η γλώσσα συναλλαγής στην Κριμαία ήταν τα ρώσικα με αποτελέσμα να γνωρίζω τα στοιχειώδη από τη ρωσική γλώσσα. Στο σπίτι όμως είχε μπει το θεμέλιο, οι ποντιακές βάσεις. Ερχόμενος στην Ελλάδα μέσα από τους συλλόγους και την ενασχόληση η ποντιακή μουσική, το θέατρο, τα δρώμενα έγιναν μεγάλο κίνητρο και αφορμή να γνωρίσω την ποντιακή διάλεκτο ακόμα καλύτερα και συνεχίζω να τη μαθαίνω. Με τη σύζυγο είμαστε αποφασισμένοι να επενδύσουμε, ώστε τα παιδιά μας να γίνουν κοινωνοί της ποντιακής κουλτούρας, συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις, χορωδίες, χορευτικά, θεατρικά. Να ακολουθήσουν τα βήματά μας με λίγα λόγια, γιατί και η σύζυγος είχε συλλογική δραστηριότητα. Θα ήθελα μάλιστα να παροτρύνω και όλους τους αναγνώστες από το βήμα που μου δίνεται να στέλνουν τα παιδιά τους σε συλλόγους και στις δράσεις τους. Το γνωρίζω, ότι ηκαθημερινότητα είναι πολύ δύσκολη. Αλλά επεναλαμβάνω είναι μία πολύ δυνατή επένδυση για το μέλλον των παιδιών μας».
Ποιοι λυράρηδες και τραγουδιστές θεωρείς, ότι σε έχουν επηρεάσει καλλιτεχνικά;
«Είχα ακούσματα ποντιακά από κασέτες του Γώγου, του Τσακαλίδη και άλλων, αλλά καθοριστικό ρόλο έπαιξε ο δάσκαλος μου Ηλίας Υφαντίδης, τον οποίο θέλω να ευχαριστήσω για όσα μου έχει προσφέρει απλόχερα. Ήμουν πλέον σε ώριμη ηλικία ώστε να αντιληφθώ πολλά περισσότερα.
Δεν έκανε απλά ένα μάθημα μουσικής, αλλά ένα πολυεπίπεδο μάθημα, στο οποίο εξιστορούσε λεπτομέρειες που συνδέονταν με τα τραγούδια και την παράδοση. Το πρώτο δώρο που μου έκανε ήταν βιβλίο του αείμνηστου, κορυφαίου λαογράφου και μύστη της ποντιακής παράδοσης, Στάθη Ευσταθιάδη. Μετά από αυτό το «ευαγγέλιο» άρχισα να ψάχνομαι περισσότερο, για να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου.
Δεν μπορώ να μην παραδεχτώ πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξαν στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής μου προσωπικότητας ο Γώγος, ο Χρύσανθος, ο Κωστάκης Πετρίδης, ο Χαραλάμπος Εφραιμίδης, οι Κουγιουμτζιδαίοι, ο Γιώργος Αμαραντίδης, ο Πόλιος Παπαγιαννίδης, ο Γιώτης Γαβριηλίδης, ο Μιχάλης Καλιοντζίδης, ο Στάθης Νικολαΐδης, ο Γιώργος Ιωαννίδης, ο Αλέξης Παρχαρίδης, ο Θανάσης Στυλίδης. Μπορώ να κάθομαι να λέω πολλά ονόματα και σίγουρα θα αδικήσω πολλούς. Ακόμα και νεώτεροι καλλιτέχνες με έχουν αγγίξει καλλιτεχνικά. Με συγκινούν και με επηρεάζουν ο καθένας με τον δικό του τρόπο. Μου ανοίγουν κάποια κύτταρα στον εγκέφαλο και μου προσφέρουν πολύ αξιόλογα ερεθίσματα».
Γιατί επέλεξες να γράψεις ένα τραγούδι με τίτλο «Όχι άλλο γενοκτονία» και γιατί επέλεξες τον χορό Σαρίκουζ και όχι κάποιον πιο συνεσταλμένο, ας το πούμε έτσι, ρυθμό, λόγω του πένθιμου χαρακτήρα του ζητήματος;
«Το τραγούδι αυτό προέκυψε ύστερα από αίτημα της Ένωσης Ποντίων Φοιτητών Αττικής το 2019. Ήθελα να παίξω και να τραγουδήσω έναν σκοπό της πατρίδας μου στον Πόντο που για εμάς τους Ταϊλαχιδέους ειναι η ΑΡΔΑΣΑ στην Αργυρούπολη του Πόντου το σημερινό Τορούλ (το αρχαίο Δορύλαιον). Το πήγα λίγο παραπέρα και είπα να γράψω κάποιους στίχους πάνω σε σκοπό που παιζόταν στην Αργυρούπολη και έτσι έγινε το τραγούδι.
«Σαρίκουζ σημαίνει ξανθό κορίτσι στα τούρκικα. Σαν ώριμο στάχυ σιτάρι λέγεται ότι είναι χορός του θέρους. Έτσι και εμείς θα σπείρουμε με αγάπη σπόρους της ιστορίας των προγόνων μας και θα θερίσουμε μία ώριμη αγάπη για την ζωή την δουλειά και αγάπη για τους συνανθρώπους μας...
Ποιο είναι το «κόνσεπτ», η ιστορία του βίντεοκλίπ και τα μηνύματα που στέλνει. πέρα από το κεντρικό που είναι αυτό της γενοκτονίας;
«Το συγκεκριμένο τραγούδι εξιστορεί την γεωγραφική μετακίνηση της γενεαλογικής ρίζας μου τα τελευταία 100 και πλέον χρόνια. Αυτή η μετακίνηση αποτυπώνεται και από τους χάρτες που πρόσθεσες εσύ, Χρήστο, μιας και είσαι ο δημιουργός του βίντεοκλιπ και θέλω επί τη ευκαιρία να σε ευχαριστήσω και δημόσια. Παρόμοια μοίρα είχαν πολλές χιλιάδες οικογένειες, αποτέλεσμα μίας ή περισσότερων γενοκτονιών οι οποίες είναι αποτέλεσμα πολέμων.
Το τραγούδι στο τελευταίο του στίχου περιέχει μέσα προσευχή. “Θεέ μου κάνε στην Ελλάδα να δω να γεννηθούν και τα εγγόνια μου». Να μην γίνει άλλος πόλεμος άλλη Γενοκτονία! Το γεγονός, ότι καθόμαστε οικογενειακά, πίνουμε το τσάι, ξεφυλλίζουμε τις παλιές φωτογραφίες και λέμε ιστορίες, είναι κάτι οικείο σε κάθε ελληνική οικογένεια. Είναι μια διαδικασία που την έχει ζήσει κάθε Έλληνας είτε είναι ξεριζωμένος είτε όχι. Πλέον δεν είναι κάτι δεδομένο. Στις μέρες μας δεν μαζεύεται η οικογένεια γύρω από το τραπέζι, για να συζητήσει και να θυμηθεί. Να μνημονεύσει τους παλιούς που έφυγαν και να επικοινωνήσει την ιστορία στις επόμενες γενιές.
Μας έχει καταβροχθίσει η ιλιγγιώδη ταχύτητα των ρυθμών που επιβάλλει η σύγχρονη ζωή. Οι επαγγελματικές δραστηριότητες και οι υποχρεώσεις έχουν εξουθενώσει τη ζωή μας. Γι’ αυτό επιδιώξαμε μέσα από το βίντεο κλιπ να δείξουμε την πραγματική πραγματικότητα της ζωής. Τέσσερις γενιές Ποντίων γύρω από ένα τραπέζι. Όλο αυτό από μόνο του είναι μία ζεστή εικόνα η οποία δεν πρέπει να λείπει από καμία οικογένεια»!
Εκδηλώσεις μνήμης για τη Γενοκτονία των Ποντίων από τον Δήμο Ελασσόνας
Τιμώντας την 19η Μαΐου, Ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, ο Δήμος Ελασσόνας και η Ένωση Ποντίων Επαρχίας Ελασσόνας, διοργανώνουν εκδηλώσεις το Σάββατο 25 Μαΐου και την Κυριακή 26 Μαΐου 2024, στην Κεντρική Πλατεία Ελασσόνας και στην Πλατεία «Λαού».
Ο Δήμος Ελασσόνας τιμώντας τους Έλληνες του Πόντου, στηρίζει την προσπάθεια των ποντιακών σωματείων για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων, με μια σειρά εκδηλώσεων, οι οποίες θα κορυφωθούν την Κυριακή 26 Μαΐου.
Αναλυτικά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων:
Σάββατο 25 Μαΐου 2024, 11:30 π.μ. | Κεντρική Πλατεία Ελασσόνας
“Πόντος, η Γαστρονομία στη Συλλογική Μνήμη”
Υπεύθυνη: Σοφία Κέλογλου – Κυριλλίδου
Κυριακή 26 Μαΐου 2024, 10:00 π.μ. | Ι.Ν. Αγίου Σπυρίδωνα Ελασσόνας
Μνημόσυνο για τα θύματα της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου
7:30 μ.μ. | Πλατεία Λαού στην Ελασσόνα
“Εκδήλωση Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων και Ανάδειξης του Ποντιακού Ελληνισμού”
- Τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων
- Χαιρετισμοί
- Ομιλία από τον συγγραφέα-εκπαιδευτικό κ. Ταξίδη Ευστάθιο
Θεατρικό - αφηγηματικό δρώμενο με τον Τάκη Βαμβακίδη “Το Δάκρυ της Μνήμης” - Στη λύρα ο Δημήτρης Πιπερίδης
Κ. Νευροκόπι: Ξεκινούν οι εκδηλώσεις Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού
Την Παρασκευή 24 Μαΐου ξεκινούν οι εκδηλώσεις μνήμης για την επέτειο Μνήμη της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού, στον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου.
Έχουν προγραμματιστεί εκδηλώσεις το τριήμερο 24, 25 και 26 Μαΐου με την συμμετοχή Ποντιακών Σωματείων και την υποστήριξη του Δήμου Κάτω Νευροκοπίου.
Τα σωματεία που συμμετέχουν στον προγραμματισμό των εκδηλώσεων είναι ο Μορφωτικός Σύλλογος Ποντίων Κάτω Νευροκοπίου Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο Μορφωτικός Λαογραφικός Σύλλογος Ποντίων Λευκογείων Εύξεινος Πόντος, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βαθυτόπου Ιωάννης Συμεωνίδης και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Περιθωρίου.
Χοροί και τραγούδια του Πόντου από τον Μορφωτικό Σύλλογο Μικρασιατών και Ποντίων Πρέβεζας
Ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρασιατών και Ποντίων Πρέβεζας προσκαλεί τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου στην ετήσια εκδήλωσή του που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 25 Μαΐου 2024 στις 8:30 μ.μ. στην πλατεία μπροστά από τα δικαστήρια για ένα μαγικό ταξίδι στους χορούς και στα τραγούδια της πατρίδας.
Συμμετέχουν ο Σύλλογος Γυναικών Αγίου Θωμά, το Χορευτικό τμήμα Δήμου Πρέβεζας, ο Μικρασιατικός Πολιτιστικός Σύλλογος Νέας Σελεύκειας, ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρασιατών και Ποντίων Πρέβεζας.
