 |
| Γιώργος Μαυρόπουλος: Καταγράφοντας την Ποντιακή Ιστορία |
Ουδέποτε θα ξεχάσω τη στιγμή που ο Γιώργος Μαυρόπουλος αφηγούνταν τις παιδικές του εμπειρίες στην Ελλάδα, όταν η φωνή του έσπασε και τα μάτια του γέμισαν δάκρυα. Ο Γιώργος ήταν παιδί Ποντίων Ελλήνων που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα μετά την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών το 1923. Γεννημένος το 1938, πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του σε ένα χωριό στις πλαγιές του Βερμίου στη βόρεια Ελλάδα. Το 1945, μετά το τέλος των πολεμικών χρόνων και της σκληρής γερμανικής κατοχής, η οικογένεια μετακόμισε στην κοντινή πόλη της Κοζάνης.
Εκεί ο Γιώργος ήρθε αντιμέτωπος με μία διαφορετική μορφή βαρβαρότητας: τη διάκριση που βίωναν οι Πόντιοι Έλληνες από τους ντόπιους Έλληνες και ιδιαίτερα από την Αστυνομία, τις κρατικές υπηρεσίες και τους δασκάλους. Οι Πόντιοι μιλούσαν τη δική τους διάλεκτο, η οποία ήταν ακατανόητη και φαινόταν άτεχνη στους υπόλοιπους Έλληνες. Επίσης, θεωρούνταν τόσο μη-Έλληνες όσο και κομμουνιστές, καθώς κάποιοι, όπως ο πατέρας του Γιώργου, συμμετείχαν στην αντίσταση κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αυτή η διπλή διάκριση προκαλούσε τη συναισθηματική φόρτιση του Γιώργου.
Αυτή ήταν η πρώτη μου συνάντηση με τον Γιώργο, και βρισκόμασταν μακριά από τις διαιρέσεις του Ψυχρού Πολέμου και τη συνεχιζόμενη καχυποψία απέναντι στους πρόσφυγες που επικρατούσαν στην Κοζάνη και την υπόλοιπη Ελλάδα κατά τις δεκαετίες του 1940 και του 1950. Δειπνούσαμε σε ένα ξενοδοχείο στο Σικάγο, την παραμονή ενός συνεδρίου που διοργάνωσε ο οργανισμός που ίδρυσε ο Γιώργος, το Asia Minor and Pontus Hellenic Research Center.
Ο Γιώργος είχε φύγει από την Ελλάδα για τις Ηνωμένες Πολιτείες το 1958, σε ηλικία είκοσι ετών. Σπούδασε μηχανικός και, μετά τη συνταξιοδότησή του το 2010, αφιέρωσε τις προσπάθειές του στη μελέτη της Ιστορίας των προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα μετά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1919-1922. Την περίοδο εκείνη οι απόγονοι των Ποντίων προσφύγων ενίσχυαν τις προσπάθειές τους για αναγνώριση της γενοκτονίας που υπέστησαν οι πρόγονοί τους.
Όταν ο Μαυρόπουλος αποφάσισε να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση, έκανε κάτι εξαιρετικά σημαντικό. Όπως υποδηλώνει το όνομα του οργανισμού του, το Asia Minor and Pontus Hellenic Research Center εστίασε στην καταστροφή της συνολικής ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία και όχι μόνο των Ποντίων, δίνοντας έτσι στο εγχείρημα μεγαλύτερη εμβέλεια και επιρροή. Μέσα από συνέδρια και εκδόσεις, το Κέντρο δημιούργησε ένα διαρκές αρχείο για το τέλος της ελληνικής παρουσίας στη Μικρά Ασία, συνδέοντας τη γενοκτονία των Ποντίων με παρόμοια γεγονότα, δίνοντας παγκόσμια διάσταση στην υπόθεση.
Η πιο πρόσφατη έκδοση του Κέντρου είναι ένας τόμος με τίτλο Survivor Testimonies of the Greek Genocide 1913-1923. Πρόκειται για μετάφραση μαρτυριών που συλλέχθηκαν στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1930 από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών και δημοσιεύθηκαν σε σειρά τόμων με τίτλο Έξοδος. Η αγγλική επιλογή είναι χωρισμένη σε πέντε τμήματα, που αντιστοιχούν στις περιοχές προέλευσης των μαρτύρων. Περιλαμβάνει εισαγωγή της Δρ Τέσσα Χόφμαν, ειδικής στις Γενοκτονίες, και 400 σελίδες συνεντεύξεων.
Μία αξιοσημείωτη τελευταία συμβολή του Γιώργου Μαυρόπουλου στη μελέτη των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και του Πόντου.
