Ποντιακή παράδοση από την Ένωση Ποντίων Πιερίας στο Πάρκο των Χρωμάτων

Ποντιακή παράδοση από την Ένωση Ποντίων Πιερίας στο Πάρκο των Χρωμάτων

Την Κυριακή 21 Δεκεμβρίου 2025, η Ένωση Ποντίων Πιερίας πλαισίωσε με την παρουσία της τις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του Δήμου Κατερίνης, μεταφέροντας το πνεύμα και τις παραδόσεις του Πόντου στην εορταστική ατμόσφαιρα του «Πάρκου των Χρωμάτων».

Η εκδήλωση ξεκίνησε με το τμήμα της χορωδίας, το οποίο υπό τη διεύθυνση του χοράρχη κ. Μάκη Λολοσίδη, παρουσίασε παραδοσιακά ποντιακά τραγούδια και μελωδίες του Πόντου. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα συμπληρώθηκε από την εμφάνιση δύο από τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου. Υπό την καθοδήγηση της χοροδιδασκάλου κας. Έφης Τουμπουλίδου, οι μικροί χορευτές απέδωσαν παραδοσιακούς χορούς, συνοδεία του Δημήτρη Καρακώνη στη λύρα και του Φάνη Μεγαλόπουλου στο νταούλι.

Η χώρος γέμισε με τη ζωντάνια και την ελπίδα της νέας γενιάς, καθώς δύο από τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου μας παρουσίασαν παραδοσιακούς χορούς του Πόντου. Με την καθοδήγηση της χοροδιδασκάλου μας, κας Έφης Τουμπουλίδου, οι μικροί μας χορευτές απέδωσαν με περισσό καμάρι τις παραδόσεις μας, πλημμυρίζοντας τον χώρο με ενθουσιασμό. Τα χορευτικά καθώς και την χορωδία συνόδεψαν ο Δημήτρης Καρακώνης στη λύρα και ο Φάνης Μεγαλόπουλος στο νταούλι.

Η παρουσία του Συλλόγου στον χώρο ενισχύθηκε από τη συνεχή προσπάθεια των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, οι οποίοι φρόντισαν από νωρίς το πρωί για την οργάνωση και τη λειτουργία του περιπτέρου. Καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας έως και το βράδυ, υποδέχονταν τους επισκέπτες με παραδοσιακά εδέσματα και ρακί, προσφέροντας μια αυθεντική γεύση ποντιακής φιλοξενίας και ενημερώνοντας το κοινό για τις πολυποίκιλες δράσεις της Ένωσης.

Τα «Μωμοέρια» ξεσήκωσαν την Καλαμαριά

Τα «Μωμοέρια» ξεσήκωσαν την Καλαμαριά 

Ένα μοναδικό παραδοσιακό δρώμενο έλαβε χώρα στην Καλαμαριά, το πρωί της Κυριακής (21/12), ξεσηκώνοντας μικρούς και μεγάλους που έκαναν τη βόλτα τους.

Συγκεκριμένα, τα «Μωμοέρια», αναβιώσαν σήμερα από τον Σύλλογο Πρωτοχωρίου Κοζάνης, ο οποίος φιλοξενείται στην περιοχή από την Ένωση Ποντίων Καλαμαριάς. O θεός Μώμος κατά την Αρχαιότητα αποτελούσε την προσωποποίηση της σάτιρας και του σαρκασμού και συνδεόταν με τις γιορτές που ήταν αφιερωμένες στον Διόνυσο, με κοινό χαρακτηριστικό τις μάσκες και τις μεταμφιέσεις. Από εκεί προέρχεται και η αρχική ετυμολογία της λέξης “Μωμόγεροι” ή “Μωμόεροι” ή και “Μωμογέρια”, που αποτελούσαν τους ακολούθους του Μώμου και τον συνόδευαν χορεύοντας, τραγουδώντας και σατιρίζοντας πρόσωπα και καταστάσεις.

Η συγκεκριμένη εκδήλωση, με ρίζες στην αρχαιότητα, που είναι αναγνωρισμένη μάλιστα από την Unesco, παραπέμπει σε ένα από τα παλαιότερα ποντιακά έθιμα που λάμβαναν χώρα κατά τη διάρκεια της περιόδου των Χριστουγέννων έως και τα μέσα Ιανουαρίου.

Όπως αναφέρει η δήμαρχος Καλαμαριάς, Χρύσα Αράπογλου, σε ανάρτησή της: “Η αναβίωση των Χριστουγεννιάτικων εθίμων & δρώμενων συνεχίστηκε δυναμικά σήμερα στο κέντρο της Καλαμαριάς, με ένα από τα πιο εμβληματικά λαϊκά δρώμενα του Πόντου: τα Μωμοέρια. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των εορταστικών δράσεων που διοργανώνει ο Δήμος Καλαμαριάς, κρατώντας ζωντανή την παράδοση και τη συλλογική μνήμη.

Η Ένωση Ποντίων Καλαμαριάς, σε συνδιοργάνωση με τον Πολιτιστικό & Λαογραφικό Σύλλογο Πρωτοχωρίου Κοζάνης, μετέφεραν στο σήμερα το αυθεντικό πνεύμα των Μωμόγερων της Κοζάνης, ξεσηκώνοντας μικρούς και μεγάλους με χορό, μουσική και έντονο συμβολισμό. Οι Μωμόγεροι, ένα λαϊκό δρώμενο με βαθιές ρίζες στον Πόντο, που συμβολίζει την αναγέννηση, την ευφορία και το πέρασμα στον νέο χρόνο.Ένα έθιμο που ενώνει το χθες με το σήμερα και συνεχίζει να μιλά στις καρδιές των ανθρώπων”.

Έφυγε από την ζωή ο Χρήστος Παρχαρίδης, ένας από τους τελευταίους γνήσιους εκφραστές της Ποντιακής μουσικής παράδοσης

Έφυγε από την ζωή ο Χρήστος Παρχαρίδης, ένας από τους τελευταίους γνήσιους εκφραστές της Ποντιακής μουσικής παράδοσης

Ο Χρήστος Παρχαρίδης του Ευσταθίου και της Ζωής (το γένος Τριανταφυλλίδη) γεννήθηκε το 1940 στο Πρωτοχώρι Κοζάνης (Πορτοράζ). Υπήρξε γόνος της ποντιακής οικογένειας του Ευσταθίου Σιαμίδη (μετέπειτα Παρχαρίδη) από το χωριό Καρά (Καπίκιοϊ) της περιοχής Ματσούκας Τραπεζούντας.

Από μικρή ακόμη ηλικία εμφάνισε το φυσικό τάλαντο της φωνής του, έχοντας πάντα κοντά του τον επίσης καλλίφωνο πατέρα του, που καμάρωνε για τον γιο του. Σε ηλικία 13 χρονών ο αδελφός του Τάσος αγόρασε μια λύρα από τον περίφημο κατασκευαστή Γοργόρ’ και απαγόρευσε στο μικρό Χρήστο να τη χρησιμοποιεί, λόγω του νεαρού της ηλικίας του. Απαρηγόρητος, όμως, αλλά και επίμονος, ο Χρήστος προσπάθησε να μάθει κρυφά τα μυστικά της λύρας, όταν απουσίαζε ο «αυστηρός» αδελφός.

Το 1954 η περιβόητη λύρα αποτέλεσε την «ακίνητη» περιουσία του Χρήστου. Άρχισε να παίζει δειλά-δειλά σε μικρές παρέες ή γάμους, νιώθοντας τη χαρά της δημιουργίας.

Το 1957 εγγράφηκε ως σπουδαστής στην τεχνική σχολή «Δανάτσα» στην Κοζάνη, όπου και διέμενε. Λύρα και Χρήστος κάθε Σαββατοκύριακο επέστρεφαν στο χωριό και έπαιζαν σε παρέες. Την ίδια χρονική περίοδο συμμετείχε με πολύ μεράκι στις ραδιοφωνικές εκπομπές του κρατικού ραδιοφωνικού σταθμού της Κοζάνης, όπου τον συνόδευε με τη λύρα ο μεγαλύτερος σε ηλικία συγχωριανός του Δημήτρης Κυριακίδης.

Το 1961, μετά από πρόσκληση του αδελφού του, μετανάστευσε στη μακρινή Αυστραλία, έχοντας πάντα μαζί του την αγαπημένη του λύρα. Η ξενιτειά τον πλήγωσε πολύ. Σύντομα, όμως, συσπειρώθηκαν οι λιγοστοί τότε Πόντιοι και δημιούργησαν μια μεγάλη, αλλά ζεστή οικογένεια. Ο Χρήστος έπαιζε και τραγουδούσε για όλους, πάντοτε όμως ερασιτεχνικά. Ποτέ δεν θέλησε να εκμεταλλευτεί αυθόρμητες εκδηλώσεις φίλων και να κερδίσει χρήματα. Εξάλλου, πάντα τόνιζε ότι απεχθανόταν τη ζωή της νύχτας, του επαγγελματία καλλιτέχνη.

Το διάστημα 1965-1967, κατά την επιστροφή του στην Ελλάδα, διδάχθηκε την τέχνη του «αγγείου» από τον μοναδικό Κωνσταντίνο Κυριακίδη. Επέστρεψε μ’ αυτό στην Αυστραλία, όπου τραγουδούσε και έπαιζε τους προσφυγικούς καημούς. Αργότερα το εγκατέλειψε για καθαρά συναισθηματικούς λόγους.

Παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του, Βέτα Δεσποινιάδου, με την οποία έφεραν στον κόσμο τέσσερα παιδιά, τον Στάθη, τα δίδυμα Ζωή και Ευδοξία και τον Λάμπον. Τα δύο αγόρια έπαιξαν εξίσου καλή λύρα. Έτσι, η οικογένεια Παρχαρίδη έζησε, υπηρέτησε και απόλαυσε την παράδοση.

Μέχρι το 1976 ο Χρήστος έπαιζε και τραγουδούσε στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, τελείως ερασιτεχνικά, σε διάφορους τοπικούς συλλόγους, αλλά και σε άλλους που ήρθαν από τη μητέρα Ελλάδα. Πολλές φορές, μάλιστα, προσπάθησε με τη λύρα του και το τραγούδι του να καταπραΰνει τους έντονους πολιτικούς διαξιφισμούς πολλών Ελλήνων στη μακρινή ήπειρο. Το 1976, μαζί με άλλους, ίδρυσε την «Ποντιακή Εστία», στην οποία υπήρξε σύμβουλος και στην οποία έπαιξε και τραγούδησε για δύο χρόνια ανιδιοτελώς.

Το 1981 ίδρυσε τον σύλλογο «Ποντιακή Κοινότητα», έχοντας πάντα ως στόχο τη σύσφιξη των σχέσεων των Ελλήνων -και κυρίως των Ποντίων- της Αυστραλίας. Παραπονιόταν, όμως, καθώς έβλεπε πολλούς να θέλουν να αυτοπροβληθούν, προφασιζόμενοι υποκριτικά τη συνέχιση της παράδοσης.

Το 1992, με τη μεσολάβηση του ανιψιού του Αλέξη Παρχαρίδη, κάλεσε τους καλλιτέχνες Κώστα Σιαμίδη (λυράρη) και Γιάννη Κουρτίδη (τραγουδιστή) στην Αυστραλία, στα πλαίσια εκδήλωσης της «Ποντιακής Εστίας». Γνωρίστηκαν καλά και συζήτησαν για μελλοντική συνεργασία Χ. Παρχαρίδη - Κ. Σιαμίδη. Καρπός της συνεργασίας αυτής υπήρξε η συλλογή και εκτέλεση των τραγουδιών του CD «Αροθυμώ και καίουμαι».

Η ερμηνεία των τραγουδιών αυτών κατέδειξε τόσο το μεγάλο ταλέντο του καταξιωμένου λυράρη Κώστα Σιαμίδη όσο και την ερμηνευτική δεινότητα της φωνής του Χρήστου Παρχαρίδη, ο οποίος απέδωσε εκπληκτικά τα ποντιακά τραγούδια, με κύρια ευαισθησία στα παθιασμένα για τις πατρίδες, αλλά και στα ακριτικά. Έκτοτε συμμετείχε σε άλλες τέσσερις δισκογραφικές δουλειές πάντοτε με τη συνοδεία του γιου του Χαράλαμπου Παρχαρίδη στη λύρα (Ποίον έν’ η πατρίδα μ’ - 2000, Σην πλατείαν χορεύ’νε - 2003, Κωφά ας έσαν τ’ ωτία μ’ - 2005, Ψυχής κατάθεση | Τραπεζούντα παντέμορφον - 2016).

Πέρα, όμως, από τις σπάνιες φωνητικές του αρετές, ο Χρήστος Παρχαρίδης διέθετε και κάτι άλλο εξίσου αξιοθαύμαστο. Αντλώντας πάντα από την παράδοση, έγραφε στίχους στους οποίους απεικόνιζε ανάγλυφα τον Πόντο, την πληγωμένη ψυχή του πρόσφυγα, την εγκατάλειψη, τη γενναία ψυχή του Ακρίτα, αλλά και τον έρωτα και την πίκρα της ξενιτειάς.

Απεβίωσε στις 22 Δεκεμβρίου 2025 αφήνοντας πίσω του μια πλούσια παρακαταθήκη και συνεισφορά στον απόδημο ποντιακό ελληνισμό. Τον λαμπρό αυτόν καλλιτέχνη ακολούθησε κατά βήμα ο μικρότερος γιος του, ο Λάμπον, διαπρέποντας ως οργανοπαίκτης στη λύρα, το αγγείο και τη φλογέρα.

Πηγή: PontianLyrics

Πολλές εκπλήξεις και ατέλειωτο ξεφάντωμα στην γιορτή των «Ακριτών»

Πολλές εκπλήξεις και ατέλειωτο ξεφάντωμα στην γιορτή των «Ακριτών»

Πολλές εκπλήξεις επεφύλαξε στου Πόντιους της Μείζονος Περιοχής της Φιλαδέλφειας και στους φίλους τους το ετήσιο συναπάντημα που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ποντίων «Ακρίται» της Φιλαδέλφειας.

Πρόκειται για την 86η ετήσια χοροεσπερίδα, η οποία έλαβε χώρα το βράδυ του Σαββάτου, 29ης Νοεμβρίου 2025 στην κοινοτική αίθουσα του Αγίου Δημητρίου στο Άπερ Ντάρμπι Πενσιλβάνιας, στην οποία δεν έπεφτε καρφίτσα.

Η απόφαση του προέδρου Στέφανου Ευαγγελόπουλου, του διοικητικού συμβουλίου και της οργανωτικής επιτροπής να τιμήσουν τους πρώην προέδρους Αβραάμ Μπουικίδη, Πρόδρομο Μπουικίδη και Χάρη Αλεξιάδη, καθώς επίσης και να καλέσουν από την γενέτειρα δημοφιλείς καλλιτέχνες έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην συμμετοχή του κόσμου και πάνω από όλα στον ανεπανάληπτη εορταστική ατμόσφαιρα.

Την παράσταση έκλεψαν για μία ακόμη χρονιά τα χορευτικά του Συλλόγου και ειδικά δύο τρίχρονοι χορευτές – ένα αγόρι και ένα κορίτσι – που ακολουθούσαν πιστά τα βήματα των μεγαλύτερων παιδιών.

Στην γιορτή παρέστησαν εκπρόσωποι της Ομοσπονδίας Ελληνικών Σωματείων Φιλαδέλφειας και Μείζονος Ντελαγουέαρ, της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Αμερικής και Καναδά, της κοινότητας του Αγίου Δημητρίου στο Άπερ Ντάρμπι και άλλων ομογενειακών φορέων της περιοχής.

Παρέστη επίσης και ο πρόεδρος του Ιερού Ιδρύματος Ποντίων Αμερικής και Καναδά, Δρ. Χαράλαμπος Βασιλειάδης, ο οποίος συνεχάρη την ηγεσία του Συλλόγου και συνάμα εξέφρασε την ευγνωμοσύνη για την δωρεά τους για το Ίδρυμα.

Ο Σύλλογος Ποντίων «Ακρίται» της Φιλαδέλφειας, τα στελέχη και τα μέλη του, ως γνωστόν  είναι στυλοβάτες του Ιερού Ιδρύματος Παναγία Σουμελά Ποντίων Αμερικής και Καναδά και ευεργέτες της Ποντιακής Γης στο Ουέστ Μίλφορντ της Νεάς Ιερσέης.

Ο Δρ. Χαράλαμπος Βασιλειάδης κατά την διάρκεια της επικοινωνίας με τις «Αναμνήσεις» εξέφρασε την ευγνωμοσύνη για την δωρεά αξίας $2.000 του Συλλόγου Ποντίων «Ακρίται» και τον θαυμασμό του για το φιλότιμο των ηγετών του Συλλόγου και τις άοκνες προσπάθειες για την διατήρηση των παραδόσεων.

Τρεις ημέρες μετά την γιορτή των Ποντίων ο Δρ. Βασιλειάδης απέστειλε ευχαριστήρια επιστολή προς τον πρόεδρο κ. Στέφανο Ευαγγελόπουλο στην οποία αναφέρει:

Αξιότιμε Πρόεδρε τού Συλλόγου Ποντίων ΑΚΡΙΤΑΙ Φιλαδελφείας, κ. Ευαγγελόπουλε,

Αγαπητέ Στέφανε,

Με την παρούσα επιστολή, επιθυμώ εκ μέρους όλων των μελών τού Συμβουλίου Καταπιστευματοδόχων καθώς και του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιερού Ιδρύματος Παναγία Σουμελά να ευχαριστήσουμε εσένα και όλα τα αγαπητά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ιστορικού και ιδιαίτερα δραστήριου Συλλόγου σας για την σημαντικότατη δωρεά των $2,000 προς το Ίδρυμα.

ο Ίδρυμα παίρνει ανάσες ζωής από την αγάπη και στήριξη σας για να συνεχίσει ακόμη πιο δυναμικά την υλοποίηση του ιερού του έργου. Το Παλλάδιο τής Ποντιακής Ρωμιοσύνης της Βορείου Αμερικής, το Ιερό Προσκύνημα τής Παναγίας Σουμελά και ο περιβάλλοντος χώρος του, αξιοποιούνται και καλλωπίζονται ακόμη περισσότερο.

Επίσης θα ήθελα εκ μέρους τής Ελίνας και εμού προσωπικά να σε ευχαριστήσουμε για τη θερμή φιλοξενία σας στην ετήσια χοροεσπερίδα του Συλλόγου σας το περασμένο Σάββατο.

Σας ευχόμαστε να έχετε μια όμορφη και λαμπρή γιορτινή περίοδο, καλά και ευλογημένα Χριστούγεννα και ένα αίσιο και ελπιδοφόρο νέο έτος με προοπτικές ειρήνης, ασφάλειας και ευημερίας.

Πηγή: Αναμνήσεις

Ποντιακό θέατρο: Το Στραβόξυλον (Video)

Ποντιακό θέατρο: Το Στραβόξυλον (Video)

Η παράσταση βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Δημήτρη Ψαθά. Η ξεκαρδιστική κωμωδία «Το Στραβόξυλο» στην Ποντιακή διάλεκτο, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1997 από τo Σύλλογο Ποντίων Σταυρούπολης «Ακρίτες του Πόντου», σε σκηνοθεσία Γιώργου Σιαπανίδη.

Υπόθεση του έργου: Ένας εριστικός και ιδιότροπος οικογενειάρχης, ιδιοκτήτης εργοστασίου υποδημάτων, ζει μαζί με τη γυναίκα του και την ανιψιά του, την Καίτη. Όλοι τον θεωρούν στραβόξυλο, ιδίως η ανιψιά του, η οποία έχει δεσμό με τον συνεταίρο του καθώς και με έναν πελάτη της υποδηματοποιίας.