Από τις Ποντιακές Άλπεις στο Αραράτ, για προσκύνημα

Από τις Ποντιακές Άλπεις στο Αραράτ, για προσκύνημα

του Νίκου Ασλανίδη

Ο Γιώργος Καισαρίδης, είναι δάσκαλος πολεμικών τεχνών, ορειβάτης και συνοδός βουνού. Τον συνάντησα να ετοιμάζει μία εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στη γενέτειρά του τη Νάουσα και θα διηγηθεί τις εμπειρίες του από τις αναβάσεις που έκανε στις Ποντιακές Άλπεις και το Αραράτ.

Όπως μου επεσήμανε δεν ήταν απλώς ορειβατικές εξορμήσεις αλλά προσκυνηματικά ταξίδια για να τιμήσει τα θύματα της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και των Αρμενίων.

Μιλώντας στη «Μακεδονία της Κυριακής» τόνισε ότι σε αυτά τα ταξίδια είχε την ευκαιρία να βρει το σπίτι της γιαγιάς του και να δει τα βουνά όπου εξορίστηκαν και βρήκαν τραγικό θάνατο χιλιάδες Έλληνες Πόντιοι και Αρμένιοι. Έφτασε στην υψηλότερη κορυφή του Αραράτ, στα 5.165 μέτρα και εκεί μέσα στα χιόνια, ξεδίπλωσε την ελληνική σημαία, ακούγοντας στο κινητό του ποντιακά τραγούδια.

Προφανώς για να τα κάνεις όλα αυτά έχεις προσφυγική καταγωγή;

Ναι, έχω προσφυγική καταγωγή. Ο πατέρας μου Γρηγόριος Καισαρίδης είχε υαλοπωλείο ενώ και ο παππούς μου πριν από αυτόν έκανε την ίδια δουλειά. Μεγάλωσα στη Νάουσα, μεταξύ της αγοράς και του συνοικισμού, της γειτονιάς που κατοικούσα μέχρι και πριν το γυμνάσιο. Μία γειτονιά με αρκετά προσφυγικά σπίτια που διέμεναν Πόντιοι που ήρθαν από την Αργυρούπολη του Πόντου. Η μητέρα μου από την άλλη πλευρά ήταν κόρη Κωνσταντινουπολίτη πρόσφυγα και η προγιαγιά μου διέμενε και αυτή κοντά σχετικά στο σπίτι που μεγάλωσα.

Φυσικά και το σχολείο που φοίτησα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, το 5ο Δημοτικό σχολείο Νάουσας, είχε παράδοση, μιας και στο υπόγειό του φυλάχτηκε «ο θησαυρός της Αργυρούπολης», βιβλία αλλά και ιερά σκεύη που είχαν φέρει από τον Κοιμισχανά (Γκιουμούς χανέ) οι πρόσφυγες αλλά και ο προπάππους μου, ο τελευταίος Έλληνας δήμαρχος της περιοχής της Αργυρούπολης, ο Νικόλαος Μουμτζίδης.

Έτσι άκουγα ιστορίες για τα μέρη μας από την γιαγιά μου την Παρθενόπη αλλά και τις θείες μου που καθόταν τα πρωινά σε μία ξύλινη αποθήκη με ένα μαγκάλι στο κέντρο της, όπως στα μέρη μας και έπιναν καφέ λέγοντας διάφορα.

Ιστορίες βέβαια άκουγα και από τις αδελφές και τους αδελφούς της γιαγιάς μου αλλά και από άτομα στην Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Ναούσης που ο πατέρας μου μας πήγαινε πολύ συχνά μικρούς. Τα χρόνια πέρασαν, ο πατέρας μου πέθανε και η επιχείρηση πέρασε στα χέρια της μητέρας, του αδελφού μου και σε εμένα.

Με την ορειβασία πώς ασχολήθηκες;

Παράλληλα με το εμπόριο έκανα και αθλητισμό. Πολεμικές τέχνες, τρέξιμο σε βουνά, ορεινό ποδήλατο, σκι και ορειβασία. Έτσι λοιπόν ο τρόπος ζωής και τα χόμπι έγιναν επάγγελμα.

Τελείωσα σχολές προπονητών και αργότερα ΙΕΚ Συνοδών Βουνού και εγκατέλειψα το εμπόριο δουλεύοντας σαν προπονητής στον «Κένταυρο Νάουσας» και κάνοντας πολλά σεμινάρια και εκπαιδεύσεις πάνω στην αστυνομική αυτοάμυνα μιας και δούλεψα εκτός από συλλόγους και στην σχολή Δοκίμων Αστυφυλάκων της ΕΛΑΣ που υπάρχει στην πόλη μου, σαν καθηγητής αυτοάμυνας. Παράλληλα δουλεύω και στα βουνά ως επαγγελματίας του χώρου, στο Βέρμιο όρος που δεσπόζει πάνω από την πόλη της Νάουσας. Το Βέρμιο ήταν η έμπνευση για την ορειβασία που ξεκίνησα πρώτα σε τοπικό επίπεδο και σιγά-σιγά εξερεύνησα βουνά της Ελλάδας, των Βαλκανίων, της Σλοβενίας, της Τουρκίας και άλλων χωρών. Η ορειβασία είναι αυτή που σου μαθαίνει να εκτιμάς την ελευθερία του αέρα των βουνών, αυτών των βουνών που διδάσκουν ταπείνωση με τις δύσκολες συνθήκες και την κούραση αλλά και μοιράζουν στιγμές που συντροφεύουν και τρέφουν την ψυχή του ανθρώπου.

Πότε πήρες την απόφαση να πας στις Ποντιακές Άλπεις;

Το Βέρμιο εκτός από υπέροχα δάση, τα πανέμορφα υποαλπικά λιβάδια, τις πηγές, τα ποτάμια και τις ενδιαφέρουσες κορυφές έχει υπό την σκέπη του τα τρία σημαντικότερα προσκυνήματα του Πόντου. Την Παναγία την Σουμελά στην Καστανιά, τον Άγιο Ιωάννη τον Βαζελώνα στον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης και τον Άγιο Γεώργιο τον Περιστερεώτα στο Ροδοχώρι αρκετά κοντά στην Νάουσα.

Έτσι λοιπόν οι συχνές επισκέψεις που έκανα στο μοναστήρι του Αγίου Γεώργιου του Περιστερεώτα με τον πατέρα μου αλλά και η επαφή μου με το χωριό αυτό, όπως και τα Ποντιακά ακούσματα και αργότερα τα μαθήματα της ποντιακής λύρας που έκανα, ξύπνησαν την προγονική μου μνήμη και τον καημό μου να ψάξω να βρω που έζησαν οι δικοί μου και από που κρατάει η σκούφια μου. Επίσης σε ένα ταξίδι μου σαν δρομέας που θα έτρεχε στον Μαραθώνιο της Κωνσταντινούπολης, άκουσα και είδα σε δρόμους της πόλης Κεμεντζετζίδες να παίζουν, πράγμα που μου κίνησε την περιέργεια μου.

Με την ζωή να συνεχίζει την πορεία της και τα ερεθίσματα να πληθαίνουν η ωριμότητα ήρθε με την δημιουργία της δικής μου οικογένειας. Ήθελα να πω και να αφήσω στα παιδιά μου κάτι παραπάνω από τα άλμπουμ αναμνήσεων που ξεφυλλίζαμε.

Με αρωγό την οικογένειά μου και πιο πολύ την γυναίκα μου Σοφία, αλλά και μετά από ντοκιμαντέρ που είδα κατά καιρούς άρχισα να σκέφτομαι ένα ταξίδι «Στου Πόντου τ’ άγια χώματα». Η ιδέα μοιράστηκε και με δύο φίλους και συνορειβάτες που εκείνο τον καιρό έκανα πολλά βουνά μαζί τους και μετά από συνεννοήσεις, υπολογισμό κόστους, προετοιμασία σωματική και πνευματική το ταξίδι ήταν έτοιμο προς πραγματοποίηση... Έτσι τον Αύγουστο του 2019 εγώ μαζί με άλλα δύο άτομα φύγαμε για Τραπεζούντα μέσω Κωνσταντινούπολης.

Ποιος ήταν ο στόχος σας;

Το project ήταν να βρω το σπίτι της γιαγιάς μου στον Πόντο, να κάνουμε ένα μεγάλο road trip στην πορεία των «αμελέ ταμπουρού», δηλαδή στις πορείες θανάτου και βασανισμού των Ελλήνων σε αυτές τις περιοχές και τέλος, μετά από ένα εξαήμερο στα βουνά, να ανεβούμε στην ψηλότερη κορυφή των Ποντιακών Άλπεων (Κατσκάρ Νταγ) στα 3.937 μέτρα.

Βρήκατε το σπίτι της γιαγιά σας;

Ναι, μόλις φτάσαμε στην Τραπεζούντα και γνώρισα τον οδηγό μας, του ζήτησα να πάμε στην Αργυρούπολη για να βρω το σπίτι που μεγάλωσε η γιαγιά μου. Το βρήκα άθικτο και όπως καταλαβαίνετε ένιωσα συγκίνηση, θλίψη και άρχισα να κλαίω. Παράλληλα όμως ένιωσα και χαρά. Πήρα μία πέτρα από τον μπαξέ για ενθύμιο και περπάτησα στα σοκάκια, προσευχήθηκα στην μητρόπολη και στον Άι-Γιώργη, είδα το Φροντιστήριο της Αργυρούπολης που μέρος των βιβλίων του ήρθαν στην Ελλάδα. Όλα αυτά νομίζω ότι συγκλονίζουν όλους τους Έλληνες που πάνε ταξίδι στον Πόντο.

Μετά την Αργυρούπολη πού πήγατε;

Μετά ακολουθήσαμε το δρομολόγιο Παϊπούρτη, Ερζερούμ, πηγές Ευφράτη, Καρς, Ανί, Αρνταχάν. Είδαμε πολλές εκκλησίες, παλιές γειτονιές, κάστρα και γενικά εικόνες που με μετέτρεπαν από ταξιδιώτη σε ταξιδευτή του DNA του Έλληνα του Πόντου και της Ανατολής, του Καπαδόκη άλλα και Μικρασιάτη ταυτόχρονα τωρινού κατοίκου της Νάουσας…

Τι σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση σε αυτό το ταξίδι;

Από τις πιο δυνατές εμπειρίες του ταξιδιού ήταν η θέα μίας κυρίας στον ναό των Αγίων Αποστόλων στο Κάρς να προσεύχεται, αλλά και η επίσκεψη στην αρχαία πρωτεύουσα της Αρμενία την Ανί. Δίπλα στον ποταμό Άρα ή Άραξη. Χίλιες μία εκκλησίες, εμβληματικά παλάτια, ναοί και Άγιοι σμιλεμένοι στην πέτρα. Τα παρακαυκάσια χωριά του Πόντου και μέρος της Αρμενίας ήταν εκεί για να θυμίζει πολιτισμούς που έδωσαν «δείγματα γραφής στο Παγκόσμιο Γίγνεσθαι».

Το τάμα να βρω το σπίτι εκπληρώθηκε, το ταξίδι στα βάθη του Πόντου και όχι μόνο έγινε κλείνοντας με μία επίσκεψη στην ιστορική μονή της Παναγία Σουμελά που με συγκλόνισε αλλά και την αγορά ενός κομπολογιού από το Ερζερούμ, ενός μαχαιριού από τα Σούρμενα και ενός Κεμεντζέ από την Τραπεζούντα που γινόταν φεστιβάλ με το όνομα ΧΟΡΟΝ (χορός).

Λες και ο χρόνος δεν πέρασε, λες και δεν έγινε το κακό. Κεμεντζετζίδες στις «Παναϊάς την στράτα» στην Παναγίας Σουμελά, γυναίκες με ριγέ φούστες στα Παρχάρια και ονόματα από φαγητά που έτρωγα από μικρός. Χαψία, τανομένος σορβάς, χαβίτς...

Το τελευταίο μέρος του ταξιδιού ξεκίνησε από την Ριζούντα, ύπνος σε σκηνές, πεζοπορίες προσαρμογής υψομέτρου, παρέα με την πορτοκαλί παπαρούνα και την ομορφιά που χαρακτηρίζει τις Ποντιακές Άλπεις στα χαμηλότερα υψόμετρα. Ψηλότερα τα πράγματα αγριεύουν, τα βουνά είναι άγρια. Δολομιτικά, γεμάτα βράχια, σάρες, ξεσέρματα αλλά και αλπικές λίμνες ανείπωτης ομορφιάς που μαζί με τα χιόνια συνθέτουν κάτι μαγικό.

Νωρίς πρωί, λοιπόν, και μετά από μία κοπιώδη ανάβαση που ξεκίνησε 3 τα ξημερώματα, ύψωσα την ελληνική σημαία στην κορυφή, νιώθοντας απερίγραπτα συναισθήματα, εγώ ο Μαυροθαλασσίτης ήμουν στην κορυφή του Πόντου…

Η αποτίμηση του ταξιδιού, η θέα των βουνών και του Εύξεινου Πόντου, όλα όσα έζησα εκεί, η τιμή να παίζω ποντιακή λύρα (Κεμεντζέ) στο Αϊντέρ με τους ανθρώπους που με άκουσαν να ξεσπάνε σε δάκρυα αλλά και η επίσκεψη σε «Αρμένικα Εδάφη» φούντωσαν την φλόγα μέσα μου. Ήδη το επόμενο ταξίδι έτρεχε στο μυαλό μου...

Τότε αποφασίσατε να ανεβείτε στο Αραράτ;

Ναι, τέσσερα χρόνια αργότερα και ενώ παντού άκουγα και έβλεπα τον Πόντο, μετά από μία ποδηλατοδρομία 160 χιλιομέτρων σε ορεινό τερέν που έκανα ενώνοντας τις 3 μονές του Βερμίου το 2021 με σκοπό να δώσω κάτι από το είναι μου σε αυτό που λέγεται γενοκτονία, το όνομα Αραράτ, γυρνούσε συνέχεια στο μυαλό μου. Έτσι τον Αύγουστο του 2023 ξεκινάω μόνος από την Ελλάδα για το σύμβολο των Αρμενίων, για το βουνό που προσάραξε η Κιβωτός του Νώε, για τον χιονοσκεπή κώνο στο τετραεθνές Τουρκίας, Ναχιτζεβάν, Ιράν και Αρμενίας.

Η αγωνία μεγάλη, απαιτητικό βουνό, πετρώδες και ηφαιστειακό έδαφος, μεγάλο υψόμετρο, δύσκολη ευαίσθητη περιοχή και πολλά ακόμα κάνουν το τόλμημα δύσκολο, όμως όλα ξεπερνιούνται με τη θέληση και την πίστη.

Έφτασα στην Agri της Τουρκίας (γνωστή και ως «Καρακιοσέ» - Μαυροκκλησιά) και από εκεί 100 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά στην Dogubayazit, πρώην Αρμενικό οικισμό της δυτικής Αρμενίας που αργότερα έγινε πρωτεύουσα του Κουρδικού κράτους με το όνομα «Δημοκρατία του Αραράτ» μέχρι την κατάλυση του το 1930.

Από την ταράτσα του ξενοδοχείου έβλεπα το Μεγάλο Αραράτ και πίσω αχνά το μικρό. Η περιοχή ήταν γεμάτη βουνά και το υψόμετρο της πόλης ήταν στα 1.625 μέτρα. Σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών τα υψίπεδα του Αρατάτ αποτέλεσαν σημείο συγκρούσεων κάτι που για μένα δεν θα πάψει να υφίσταται.

Κούρδοι νομάδες ήταν οι οδηγοί μας στο βουνό. Κάναμε πέντε μέρες με διαδρομές και ύπνο στο base camp 1 στα 3.200 μέτρα μέχρι και το base camp 2 στα 4.200 μέτρα. Διαδρομές με εικόνες και μουσικές ιδιαίτερες που αγγίζουν τις ευαίσθητες χορδές της ψυχής μου. Την ηρεμία αλλά και τον ειρμό των σκέψεων τάραζαν πότε τα αγέρωχα άλογα που κουβαλούσαν τα υλικά μας συνοδευόμενα από τα σκυλιά ράτσας Καγκάλ και πότε ο πονοκέφαλος του υψομέτρου. Τα βράδια στο βουνό αυτό είναι απίστευτα μπροστά τα φώτα μέχρι την Περσία, πίσω η χιονισμένη κορυφή και ο παγετώνας, πάνω ο έναστρος ουρανός και γύρω μας η ιστορία των ανθρώπων που κατοίκησαν εδώ. Την φαινομενική ηρεμία της νύχτας τάραζαν οι ήχοι ενός Καρακάλ και το κυνηγητό του από τα σκυλιά φύλακες…

Πότε ανεβήκατε στην κορυφή;

Στις 21 Αυγούστου 2023, στη μία τα ξημερώματα ξεκινήσαμε για την τελική ανάβαση μέχρι την κορυφή. Άγχος, κούραση και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Αγκομαχητά, φώτα από φακούς κεφαλής σε μία ατελείωτη ανάβαση. Μπαταρία η ψυχή και κάπου την ώρα που ξημέρωνε πάνω στον παγετώνα και η ενέργεια όλων τέλειωνε είδα την κορυφή στα 5.165 μέτρα…

Ένιωσα χαρμολύπη βλέποντας προς την Αρμενία… Ο ήλιος δεν φέγγει για όλους τους ανθρώπους το ίδιο… Την κατάκτηση αυτής της κορυφής την αφιέρωσα στην γυναίκα μου Σοφία που με στηρίζει πάντα και στους δύο μας γιους.

Ποιο είναι το επόμενο σας ταξίδι;

Το ταξίδι στη ζωή και σε περιοχές ανάμεσα στην ψυχή και στη μνήμη συνεχίζεται. Ένα ταξίδι που ανακαλύπτεις, ενδοσκοπείς, μαθαίνεις, τόσο τον εαυτό σου όσο και τον υπόλοιπο ταραγμένο κόσμο αλλά και την ιστορία μίας γης που συνεχίζει να μας εντυπωσιάζει σε αντίθεση με το ζώο που λέγεται άνθρωπος και συνεχίζει να πληγώνει... Ο επόμενος στόχος μου είναι να πάω στο Ιράν και στο όρος Νταμαβάντ, απόληξη του μεγάλου Καύκασου στην Κασπία Θάλασσα, στα 5.623 μέτρα. Ελπίζω να εκπληρώσω το στόχο μου σύντομα…

Πηγή: Μακεδονία

«Γενοκτονίες: Χθες, Σήμερα, Αύριο. Οι Συνέπειες, η Αντιμετώπιση και η Πρόληψη»

«Γενοκτονίες: Χθες, Σήμερα, Αύριο. Οι Συνέπειες, η Αντιμετώπιση και η Πρόληψη»

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το πολιτιστικό «Πρόγραμμα Ανταλλαγής Νεολαίων & Επιστημονικό Συμπόσιο» που διοργάνωσε από τις 5 έως τις 14 Οκτωβρίου 2023 το Σωματείο «Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα» με την Ομοσπονδία Ασσυρίων Ευρώπης και την επιχορήγηση και υποστήριξη του Ελληνικογερμανικού Ιδρύματος Νεολαίας στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα στο Ροδοχώρι Ημαθίας. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος πραγματοποιήθηκε και το διεθνές επιστημονικό συμπόσιο σε συνεργασία με την «AGADEKA Συμβούλιο των λαών» με θέμα «Γενοκτονίες: Χθες, Σήμερα, Αύριο. Οι Συνέπειες, η Αντιμετώπιση και η Πρόληψη». Συμμετείχαν εκπρόσωποι Αρμενίων, Ελλήνων, Ασσυρίων-Αραμαίων, Ντέρσιμ, Γεζίντι, Κότσκιρι, Αράβων Αλαουϊτών.

Την Πέμπτη 5 Οκτωβρίου 2023 πραγματοποιήθηκε η άφιξη των καλεσμένων στη Θεσσαλονίκη και ακολούθησαν η μετάβαση, τακτοποίηση, γνωριμία, ανάπαυση και δείπνο στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα στο Ροδοχώρι.

Την Παρασκευή 6 Οκτωβρίου 2023 έγινε η έναρξη των εργασιών με φυσική παρουσία ή μέσω Zoom, όπου ο κος Θεοδόσιος Κυριακίδης, Πρόεδρος του Σωματείου Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα και ο κος Δημήτριος Κωνσταντινίδης, Πρόεδρος της «AGADEKA-Συμβούλιο των λαών» και του Ποντιακού Συλλόγου Κολωνίας «Οι Αργοναύτες» καλωσόρισαν τους συμμετέχοντες και κήρυξαν την έναρξη των εργασιών. Ο κος Δημήτριος Κωνσταντινίδης έκανε σύντομη ιστορική ανασκόπηση για τους λαούς της AGADEKA, παρουσίασε τους συμμετέχοντες φορείς και αναφέρθηκε στην εγκατάσταση των λαών που συμμετέχουν στο συμπόσιο στις χώρες διασποράς μετά τη Γενοκτονία με ιδιαίτερη έμφαση στη Γερμανία.

Το Σάββατο 7 Οκτωβρίου 2023 πραγματοποιήθηκε στη Νάουσα η έναρξη εργασιών του συμποσίου με φυσική παρουσία ή μέσω Zoom. Ο Καθηγητής Δρ. Ένβερ Τσετρέζ, από το Πανεπιστήμιο της Uppsala στη Σουηδία με συνεργάτη το Δρ. Κέναν Αράζ, αναφέρθηκε στις «Τραυματικές συνέπειες της Γενοκτονίας στην περίπτωση των Ασσυρίων». Ο Δρ. Ζάιτο, Γενικός Ιατρός και Ψυχολόγος, από το Μιντγιάτ/Τουραμπντίν στην Τουρκία αναφέρθηκε στην «Κατάσταση των Χριστιανών στην Τουρκία». Ο Καθηγητής Δρ. Σέφικ Ταγκάι, από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κολωνίας ανέπτυξε το θέμα: «Γενοκτονία: Οι Βιολογικές-Ψυχολογικο-Κοινωνικές συνέπειες και θεραπευτικές μέθοδοι για την κοινωνία και τα πρόσωπα στην περίπτωση των Εζιτών-Γεζιτών». Ο Καθηγητής Δρ. Μανούσος Μαραγκουδάκης, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου παρουσίασε το θέμα: «Πολιτισμικό Τραύμα, Γενοκτονίες και η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα προσφύγων και θυμάτων γενοκτονίας». Κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού διαλείμματος έγινε επίσκεψη σε παραδοσιακό γλέντι σε καζάνι και παραχωρήθηκε γεύμα που διοργάνωσε στο «Οινοποιείο Μουραφετλή» η «Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Νάουσας - Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρουπόλεως Ο Κυριακίδης».

Στο δεύτερο μέρος του συμποσίου ο εκπρόσωπος Νεολαίας Ασσυρίων Γερμανίας Πέτρους Άφρεμ Μπαρσόμ αναφέρθηκε στη «Γενοκτονία των Ασσυρίων και στο Πολιτιστικό Τραύμα». Η Καθηγήτρια Δρ. Μπετρίγε Ποϊράζ, από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας στην Τουρκία ανέπτυξε μέσω Zoom το θέμα «Γενοκτονίες σε ανατολικούς λαούς και μέθοδοι για μελλοντική πρόληψη». Ο Καθηγητής Δρ. Άρμεν Μαρσόμπιαν, από το Πανεπιστήμιο του Νοτίου Κονέκτικατ από τις ΗΠΑ αναφέρθηκε μέσω Zoom στην «Επίκαιρη κατάσταση των Αρμενίων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ».

Την Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023 συνεχίστηκε το συμπόσιο με τους εκπροσώπους των Ασσυρίων Πέτρους Άφρεμ Μπαρσόμ, Μάικλ Μπακάρ, Κέναν Αράζ να παρουσιάζουν τα «Προγράμματα ανταλλαγών και τις δυνατότητες χρηματοδότησης».

Στη συνέχεια η εκπαιδευτικός και μέλος του διοικητικού συμβουλίου Μαρία Ηλιοπούλου παρουσίασε μέσω Zoom την «Ιστορία της Μονής του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα». Λόγω τεχνικού προβλήματος δεν κατέστη δυνατή η σύνδεση μέσω Zoom της Αναστασίας Σκούπα, συνεργάτιδας του Ελληνικού Κέντρου Έρευνας για την Μικρά Ασία και τον Πόντο, από το Σικάγο των ΗΠΑ με θέμα: «Προγράμματα στην εκπαίδευση-Τι διδάσκεται στις βαθμίδες εκπαίδευσης». Στις εργασίες του συμποσίου συμμετείχαν οι: Γέρβαντ Κοσροβιάν (Αρμενικό Εθνικό-Πολιτιστικό Κέντρο), Δημήτριος Κωνσταντινίδης (AGADEKA-Συμβούλιο των λαών και Σύλλογος Ελλήνων Ποντίων Κολωνίας "Οι Αργοναύτες"), Λαζαρίδου Έλενα (AGADEKA-Συμβούλιο των λαών και Σύλλογος Ελλήνων Ποντίων Κολωνίας "Οι Αργοναύτες"), Κέναν Αράζ (Ινστιτούτο για Έρευνα Μεσοποταμίας-IfMS), Κέμαλ Καραπουλούτ (Πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Ντέρσιμ Κοινοτήτων στην Ευρώπη - FDG), Καθ.Δρ. Σέφικ Ταγκάι (Σωματείο Γεζιτών Ακαδημαϊκών-GEA), Χασάν Έζα (Ένωση πολιτών των Κόσκιρις στην Ευρώπη).

Τη Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2023 οι νεολαίοι μετέβησαν στην Θεσσαλονίκη για πολιτιστική επίσκεψη όπου είχαν τη μέρα ελεύθερη για την επίσκεψη μνημείων αρχαιολογικού και θρησκευτικού ενδιαφέροντος.

Την Τρίτη 10 Οκτωβρίου 2023 οι νεολαίοι πραγματοποίησαν το πρωί επίσκεψη στο Πανελλήνιο Ίδρυμα και τον Ιερό Ναό της Παναγίας Σουμελά στην Καστανιά Ημαθίας, το απόγευμα παρακολούθησαν την απόσταξη τσίπουρου σε καζάνι στο Ροδοχώρι και στη συνέχεια παρακολούθησαν δύο εργαστήρια με αναφορά στα ποντιακά όργανα, λύρα και αγγείο, από τον παραδοσιακό λυράρη και τραγουδιστή Γιώργο Σοφιανίδη. Την Τετάρτη 11.10.2023 οι νεολαίοι επισκέφθηκαν το πρωί τον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας και το απόγευμα στη γειτονική πόλη της Έδεσσας είδαν από κοντά το παλιό ιστορικό κέντρο Βαρόσι και τους καταρράκτες.

Την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2023 οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα πραγματοποίησαν το πρωί επίσκεψη στη συλλογή της «Εθνικής Βιβλιοθήκης Αργυρουπόλεως - Ο Κυριακίδης», κατά την οποία δήλωσαν ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι, καθώς επίσης περιηγήθηκαν στην πόλη της Νάουσας. Κατά την διάρκεια του απογευματινού προγράμματος στο Ροδοχώρι τα μέλη της «Ευξείνου Λέσχης Ποντίων Νάουσας - Εθνικής Βιβλιοθήκης Αργυρουπόλεως Ο Κυριακίδης» σε συνεργασία με τα μέλη της «Ευξείνου Λέσχης Αλμωπίας» και τον χοροδιδάσκαλο των τμημάτων ποντιακών χορών κ. Βασίλη Ασβεστά παρουσίασαν στους νεολαίους ποντιακούς χορούς και μελωδίες, ενώ ακολούθησε παρουσίαση και ανάδειξη της ποντιακής γαστρονομίας με φυλλωτά, σιρόν και τανωμένο σορβά. Αντίστοιχα, οι νεολαίοι Ασσύριοι μοιράστηκαν και αυτοί τις δικές τους παραδόσεις, τους χορούς και τα έθιμά τους.

Την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2023 οι συμμετέχοντες επισκέφθηκαν το οινοποιείο «Κτήμα Κυρ-Γιάννη» στο Γιαννακοχώρι Ημαθίας και στη συνέχεια την Βέροια, όπου γνώρισαν σημαντικά ιστορικά μνημεία της πόλης. Το προγραμματισμένο απογευματινό εργαστήριο του «Πολιτιστικού Συλλόγου Ροδοχωρίου Οι Κομνηνοί» με θέματα την ποντιακή φορεσιά και τους ποντιακούς χορούς δεν κατέστη δυνατόν να πραγματοποιηθεί λόγω ανωτέρας βίας.

Το Σάββατο 14 Οκτωβρίου 2023 ολοκληρώθηκε το Πρόγραμμα Ανταλλαγής Νεολαίων, ανταλλάχθηκαν εντυπώσεις και σχέδια για μελλοντικές συνεργασίες και οργανώθηκε η αναχώρησή τους.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του «Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα» εκφράζει θερμές ευχαριστίες προς την Ομοσπονδία Ασσυρίων Ευρώπης, προς το «Σύλλογο Ελλήνων Ποντίων Κολωνίας Οι Αργοναύτες», προς το Σύλλογο «AGADEKA-Συμβούλιο των λαών», προς την «Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Νάουσας-Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρουπόλεως Ο Κυριακίδης», προς την «Εύξεινο Λέσχη Αλμωπίας», προς τον «Πολιτιστικό Σύλλογο Ροδοχωρίου ΟΙ ΚΟΜΝΗΝΟΙ» για την συμμετοχή και συνεργασία τους ώστε να ολοκληρωθεί με επιτυχία το Πρόγραμμα Ανταλλαγής Νεολαίων. Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζονται προς το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας το οποίο επιχορήγησε την ανωτέρω πολιτιστική ανταλλαγή.

Μνημείο Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού απέκτησε η Λαμία

Μνημείο Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού απέκτησε η Λαμία

Ένας φόρος τιμής και μέσα σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης για τα θύματα του Ποντιακού Ελληνισμού στη Γενοκτονία των Ποντίων, πραγματοποιήθηκαν το απόγευμα της Δευτέρας 13ης Νοεμβρίου στην πλατεία του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου στη Νέα Άμπλιανη Λαμίας, τα αποκαλυπτήρια μνημείου, αφιερωμένο στη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

Μια ιστορική στιγμή για την πόλη της Λαμίας, μια παρακαταθήκη μνήμης και κληρονομιάς για τις νεότερες γενιές, στο έργο που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιώργος Κικώτης για ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα που συντελέστηκαν κατά του Ελληνισμού και της ανθρωπότητας από την τουρκική βαρβαρότητα.

Στην εκδήλωση που διοργάνωσαν η Ένωση Ποντίων Φθιώτιδας, ο Δήμος Λαμιέων, με τη συμμετοχή της Ιεράς Μητρόπολης Φθιώτιδας και της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας, τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση υπό του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Φθιώτιδας κ. Συμεών ενώ το παρών έδωσαν οι τοπικές αρχές και πλήθος κόσμου.

Χαιρετισμό απηύθυναν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Φθιώτιδας κ. Συμεών, ο Δήμαρχος Λαμιέων Θύμιος Καραΐσκος, ο Αντιπεριφερειάρχης Φθιώτιδας Ηλίας Σανίδας.

Ο Πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Φθιώτιδας Βαγγέλης Ιατρού στο χαιρετισμό του έκανε λόγο για ένα «όνειρο ετών» των Ποντίων του τόπου μας που έγινε πραγματικότητα, ευχαριστώντας τη Δημοτική Αρχή και το Δήμαρχο Λαμιέων Θύμιο Καραΐσκο που υποστήριξαν με κάθε τρόπο το αίτημα τους.

Ο Δήμαρχος Λαμιέων Θύμιος Καραΐσκος στο χαιρετισμό του έκανε λόγο για εκπλήρωση χρέους και απόδοση τιμής της πόλης της Λαμίας, στους Έλληνες του Πόντου, που θυσιάστηκαν σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά: «…Σήμερα είναι μια ξεχωριστή ημέρα για την πόλη μας.

Σήμερα, η Λαμία τιμά τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου με τον τρόπο που αρμόζει στην ιστορία αυτής της πόλης και με την ανέγερση αυτού του άκρως συμβολικού μνημείου προς τιμήν των Ελλήνων του Πόντου που θυσιάστηκαν σε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Τιμά τους Έλληνες του Πόντου, που ο 20ός αιώνας τους επεφύλασσε σκληρή μοίρα.

Η Ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, υπήρξε μακρά, λαμπρή αλλά ταυτόχρονα και δραματική, με τραγική κατάληξη τους συστηματικούς διωγμούς, τις προσπάθειες βίαιου εξισλαμισμού και την ανείπωτη βαρβαρότητα την οποία δέχθηκαν οι πληθυσμοί.

Συναισθανόμενοι λοιπόν την ιστορική μας ευθύνη, είμαστε υποχρεωμένοι στη διατήρηση της μνήμης των γεγονότων αυτών, αλλά και στη προβολή της ιστορικής αλήθειας.

Να μαθαίνουμε, να τιμάμε και να επιδιώκουμε να διατηρούμε τους δεσμούς με το παρελθόν και την ιστορία μας.

Έτσι δημιουργούμε στέρεες βάσεις αλλά αντλούμε και τη δύναμη, ώστε να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες του παρόντος και να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις του μέλλοντος.

Αποκαλύπτεται, λοιπόν, σήμερα ένα μνημείο, που ο πολυσημειωτικός χαρακτήρας του παραπέμπει ταυτόχρονα στον ξεριζωμό από την αλησμόνητη πατρίδα του Πόντου, αλλά και στις δυσκολίες ενσωμάτωσης των προσφύγων στη νέα σκληρή και πολλές φορές αφιλόξενη πραγματικότητα.

Αισθάνομαι λοιπόν ιδιαίτερη τιμή και υπερηφάνεια, που αυτό το μνημείο δεσπόζει πλέον στη Λαμία μας, για να θυμίζει σε όλους ότι δεν πρέπει να υπάρξουν ποτέ στο μέλλον παρόμοια εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, σαν αυτό της γενοκτονίας των Ποντίων.

Για τη μεγάλη αυτή ημέρα μνήμης και τιμής, θα κλείσω ελπιδοφόρα με έναν στίχο από ένα ιστορικό τραγούδι του Πόντου:

«Η Ρωμανία κι αν `πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο».

Συγχαίρω όλους όσοι συνέβαλαν στην συγκινητική σημερινή πρωτοβουλία.

Συγχαίρω και ευχαριστώ ιδιαιτέρως την Ένωση Ποντίων Φθιώτιδας, την κ. Νίκη Χειμωνίδη για την διαχρονική προσφορά της στην ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού και τον δημιουργό του μνημείου κ. Γιώργο Κικώτη, για την εξαιρετική συνεργασία μας.

Εύχομαι από καρδιάς σε όλους να συνεχίσετε με την ίδια θέρμη τις δημιουργικές δράσεις, κάνοντάς μας κοινωνούς του πολυσήμαντου έργου σας.

Σας ευχαριστώ θερμά…».

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ζωντανή μουσική και παραδοσιακούς ποντιακούς χορούς.

Βαχίτ Τουρσούν, ο ερευνητής που ανακάλυψε 5000 άγνωστες Ποντιακές λέξεις

Βαχίτ Τουρσούν, ο ερευνητής που ανακάλυψε 5000 άγνωστες Ποντιακές λέξεις

της Σοφίας Προκοπίδου

«Τη γλώσσα μού έδωσαν Ρωμαίικη (ποντιακή) και θέλω να σωθεί γιατί ανέρχεται στην Ομηρική». Μ’ αυτή τη φράση -και παραφράζοντας τον Οδυσσέα Ελύτη και το ποίημα του «Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική»- ο Βαχίτ Τουρσούν (Vahit Tursun) εξηγεί γιατί σε όλη του τη ζωή ψάχνει μανιωδώς λέξεις και ελληνικές ρίζες στη μητρική του γλώσσα.

«Μικρός πίστευα ότι όλος ο κόσμος μιλάει τη γλώσσα μου, γιατί είναι τόσο ωραία, εκφραστική, μια γλώσσα στην όποια υπάρχουν λέξεις για καταστάσεις σύνθετες, μια λέξη για κάθε περίσταση. Ακόμα κι αν θέλεις να περιγράψεις αν η αγελάδα γλίστρησε και το ένα πόδι της πήγε δεξιά και το άλλο αριστερά, υπάρχει μια ξεχωριστή λέξη!» λέει ο Βαχίτ Τουρσούν, που από το 1989, μόλις ήρθε μετανάστης στην Ελλάδα, άρχισε την καταγραφή της γλώσσας που μιλούσε στο ελληνόφωνο χωριό Ώτσενα (Ώκενα) του Όφεως στην Τραπεζούντα. 

Τον συναντήσαμε προ ημερών σε μια εκδήλωση που διοργάνωσαν το Σωματείο Δράσης «Νίκος Καπετανίδης» και ο Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος Νικόπολης Θεσσαλονίκης «Φίλων Κτενίδης», για την παρουσίαση των εκδοτικών έργων του Τραπεζούντιου ρέκτη, ερευνητή και συγγραφέα. Μεταξύ αυτών, το Ρωμέικο- Τουρκικό Λεξικό, ένα ιστορικό λεξικό που έχει εκδοθεί για πρώτη φορά μετά από χιλιάδες χρόνια στον τόπο που έχουν αναπτυχθεί τα Ποντιακά. Αποτελείται από 590 σελίδες και περιέχει 14.400 λέξεις και 8.500 διάφορες φράσεις που αφορούν την καθημερινότητα του Ελληνόφωνου πληθυσμού. Δίνει αρκετές πληροφορίες για τον ποντιακό πολιτισμό του τόπου που δεν έχουν καταγραφεί ποτέ, πουθενά κι επίσης περιέχει τουλάχιστον 4000-5000 λέξεις, που για πρώτη φορά έχουν καταγραφεί- δηλαδή δεν τις περιέχουν τα υπάρχοντα Νεοελληνικά και Ποντιακά λεξικά.

Ομιλητές της εκδήλωσης ήταν ο ίδιος ο συγγραφέας και η Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου, φιλόλογος - πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ποντιακής διαλέκτου.

«Με τη λέξη “ πουλόπομ” άνοιξα τα μάτια μου στον κόσμο. Μέχρι επτά χρονών μιλούσα κάποια γλώσσα, που δεν ήξερα τι είναι. Μόλις στα 21 μου χρόνια, όταν για πρώτη φορά συνάντησα Έλληνα από την Πόλη, μου είπε ότι τη γλώσσα μου τη λένε Ποντιακά και ομιλείται από πολλούς στην Ελλάδα» εξηγούσε στην εκδήλωση ο Βαχίτ σε άψογα ελληνικά. 

«Σε έναν χρόνο, συνάντησα κάποιους Έλληνες τουρίστες. Τους πέτυχα την ώρα που έμπαιναν στο λεωφορείο για αναχώρηση. Μπήκα μέσα και φώναξα δυνατά, αν γνωρίζει κανείς ποντιακά. Μια ηλικιωμένη γυναίκα με ρώτησε από πού είμαι. Όταν της απάντησα, με αγκάλιασε τόσο σφιχτά και τόσο ζεστά, σαν να ήμουν παιδί της, που είχε χρόνια να δει. Συγκλονίστηκα. Σκέφτηκα τότε πως στην Ελλάδα πρέπει να είναι όμορφα, φιλόξενα, όλοι είναι αδέλφια μου» εξιστορούσε.

«Η γλώσσα είναι όλος ο κόσμος του κάθε ανθρώπου, αλλά μόλις βγαίνουμε από το χωρίο, την προδίδουμε, γιατί πρέπει να μάθουμε να μιλάει μια γλώσσα άλλη για να συνεχίσουμε στη ζωή... Έτσι χάνουμε  λέξεις, επαφή με τη γλώσσα. Η ποντιακή μας γλώσσα είναι μια γλώσσα  που τη μιλούσαμε αδιάκοπα επί 3000 χρόνια, ήταν και είναι στα χείλη των ανθρώπων στα χωριά και βουνά της Τραπεζούντας, αλλά τώρα φθίνει» σημείωσε ο ερευνητής, που δεν σπούδασε φιλολογία - γλωσσολογία, αλλά μόνο θεολογία στην Τουρκία. Θα μπορούσε να είχε γίνει καλός ιμάμης, αλλά άλλαξε πορεία ζωής, ερχόμενος στην Ελλάδα για να σώσει τη μητρική του γλώσσα.

«Οι μεγάλοι άνθρωποι του χωριού μας δεν ήξεραν την τουρκική γλώσσα, ενώ εγώ άρχισα να τη μαθαίνω  στο δημοτικό σχολείο. Τότε μου είπαν, ότι μιλάω μια γλώσσα που δεν την ξέρουν όλοι στην Τουρκία, γι’ αυτό καλύτερα να μην την ακούνε οι άλλοι» επισήμανε.

Ο Βαχίτ ή Βάιος, όπως τον φωνάζουν στην Ελλάδα ήρθε στην Αθήνα στα 23 χρόνια του ως μετανάστης και, όπως έλεγε, αισθάνθηκε ελεύθερος πια να μιλάει «τη γλώσσα του χωριού μου, τη γλώσσα της μανούλας μου, τα Ρωμαίικά μου». «Το τι χαρά είχα τότε και τι αισθήματα κουβαλούσα δεν εξηγείται. Απεγνωσμένα έψαχνα ανθρώπους που μιλούν τα ποντιακά, τους θεωρούσα όλους αδέλφια, γιατί η γλώσσα της ψυχής δένει τους ανθρώπους για πάντα» είπε και αναφέρθηκε στον τιτάνιο αγώνα του για τη δημιουργία μιας κιβωτού για τη διάσωση του τοπικού γλωσσικού πλούτου της Τραπεζούντας.

Η συνάντησή του με τον ομότιμο καθηγητή νεοελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Πίτερ Μακρίτζ (Peter Mackridge) έμελλε να αποτελέσει κομβικό σημείο στην όλη προσπάθειά του. «Ήμουν σε απόγνωση τότε, είχα καταγράψει δέκα χιλιάδες λέξεις αλλά κάποιος Έλληνας επιστήμονας, μου είπε: “ αυτό δεν είναι επιστημονικό λεξικό, όλα λάθος είναι εδώ”. Στεναχωρήθηκα και σταμάτησα για κάποιο χρονικό διάστημα τις προσπάθειές μου, αλλά για καλή μου τύχη, μια μέρα γνωρίζω τον κύριο Μακρίτζ, που όταν είδε τη προσπάθειά μου, με ενθάρρυνε και επέμενε, ότι πρέπει να συνεχίσω. Μάλιστα, έγραψε την εισαγωγή για την έκδοση του Λεξικού» ανέφερε ο Βαχίτ.

«Η επιβίωση της ελληνικής γλώσσας στην περιοχή της Τραπεζούντας (Πόντος) στην Τουρκία είναι αξιοθαύμαστη. Οι περισσότεροι από τους ομιλητές της ντόπιας ελληνικής διαλέκτου ήταν χριστιανοί, αλλά η γλώσσα μιλιόταν επίσης σαν μητρική από μερικές μουσουλμανικές κοινότητες» αναφέρει στην εισαγωγή ο καθηγητής Μακρίτζ.

Το 1989, ο Βαχίτ έφερε στην Αθήνα και την αγαπημένη του από το διπλανό χωριό, με την οποία απέκτησαν δυο παιδιά, που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν Ελλάδα και τους χάρισαν και εγγόνια. Τη γενέτειρά του την επισκέπτεται κάπου κάπου, όπως σημειώνει, αφού οι γονείς του μένουν ακόμα εκεί, ενώ το όνειρό του είναι να πάρει την ελληνική υπηκοότητα. 

Στην τεράστια προσπάθεια του Βαχίτ και τις δυσκολίες που έπρεπε να υπερκεράσει προκειμένου να φέρει εις πέρας το σημαντικό έργο του, αναφέρθηκε στην εκδήλωση ο Γεώργιος Γεωργιάδης, πρόεδρος του Σωματείου «Νίκος Καπετανίδης», ενώ σε ό,τι αφορά την επιθυμία του ν’ αποκτήσει ελληνική υπηκοότητα σημείωσε: «Καταθέτουμε άμεσα αίτημα στα αρμόδια υπουργεία να του δοθεί ταχύτατα η ελληνική ιθαγένεια, η οποία δεν πρέπει να θεωρείται ως “ παραχώρηση” στο πρόσωπό του αλλά ιστορική υποχρέωση της Ελληνικής Δημοκρατίας».

«Τις νύχτες ακόμα κοιμάται με ένα μπλοκάκι και στυλό κάτω από το μαξιλάρι, γιατί μέσα στη νύχτα, πολλές φορές μού έρχεται η θύμηση για μια ακόμα λέξη, που αν δεν τη σημειώσω, μπορεί να την ξεχάσω» επισήμανε -μεταξύ άλλων- ο Βαχίτ Τουρσούν.

Πηγή: ΑΝΑ - ΜΠΑ

Ηχογραφήθηκε το βιβλίο του Κώστα Καπετανίδη: "Η Δύση του Ποντιακού Ελληνισμού από την πένα του Νίκου Καπετανίδη"

Ηχογραφήθηκε το βιβλίο του Κώστα Καπετανίδη: "Η Δύση του Ποντιακού Ελληνισμού από την πένα του Νίκου Καπετανίδη"

Σε κλίμα σύμπνοιας και αγαστής συνεργασίας ολοκληρώθηκε στις φιλόξενες εγκαταστάσεις του αξιόλογου και φιλόκαλλου μουσικού - παραγωγού και λυράρη, Δαμιανού Ακριτίδη, η ηχογράφηση του βιβλίου του Κώστα Καπετανίδη: "Η Δύση του Ποντιακού Ελληνισμού από την πένα του Νίκου Καπετανίδη".

Το σωματείο Δράσης Νίκος Καπετανίδης υλοποιώντας την σφοδρή επιθυμία του συγγραφέα και μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου και απογόνου του Εθνομάρτυρα, Κώστα Καπετανίδη, αποφάσισε:

Να αναλάβει τα έξοδα της ηχογράφησης για να προωθηθεί το βιβλίο σε ειδική πλατφόρμα του Audiobook για να είναι προσβάσιμο σε τυφλούς συμπολίτες μας, άτομα με οπτική αναπηρία, με μαθησιακές δυσκολίες και δυσλεξία αλλά και σε όσους επιλέγουν αντί της ανάγνωσης την ακουστική απόλαυση, με τις καταπληκτικές φωνές των ηθοποιών, Γιώργου Συμεωνίδη και Μαρίας Δεληκωσταντίνου, τους οποίους θερμά ευχαριστεί για την επαγγελματική τους προσήλωση και αγάπη στο ζήτημά.

Πρόκειται μάλλον για το πρώτο βιβλίο Ποντιακού ιστορικού περιεχομένου, που θα είναι σε λίγες εβδομάδες προσβάσιμο σε σχετική πλατφόρμα του Audiobook και θα δοθεί στην δημοσιότητα ο ανάλογος σύνδεσμος για να δύναται κάθε πολίτης οπουδήποτε στον πλανήτη να το ακούσει.

Στόχος του σωματείου Δράσης *Νίκος Καπετανίδης* είναι να ηχογραφήσει επίσης επώνυμα άρθρα του Εθνομάρτυρα Νίκου Καπετανίδη από την εφημερίδα του ΕΠΟΧΗ, με πασίγνωστες φωνές του Ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου.

Αυτά τα άρθρα θα παραδίδονται δωρεάν σε σχολικές μονάδες της χώρας και της Ομογένειας, αλλά και σε κάθε πολιτιστικό φορέα που θα μας το ζητήσει.

Η προσπάθεια του σωματείου Δράσης *Νίκος Καπετανίδης* για την ανάδειξη της Εθνικής θυσίας και μοναδικής κληρονομιάς του ανθρώπου-ορχήστρα, Νίκος Καπετανίδης, συνεχίζεται.