του Θεόφιλου Κωτσίδη
Με σημερινά δημοσιεύματα, τα οποία στερούνται του σεβασμού, προς την Ιστορία των Ελλήνων του Πόντου και της Μικράς Ασίας, - όταν μάλιστα τιμήθηκε μόλις πριν λίγες μέρες από όλους τους συλλογικούς φορείς αλλά και από την ίδια την Ελληνική Πολιτεία η Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο είχε και ο ίδιος ο Μουσταφά Κεμάλ - επιχειρείται η ανάδειξη της απόφασης να κηρυχθεί το σπίτι του Κεμάλ ως μνημείο με ομόφωνη απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού.Διατυπώνει μάλιστα με περίσσια σιγουριά ότι ο Κεμάλ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και ότι κάποιοι - τυχαίοι μάλλον - υποστηρίζουν ότι γεννήθηκε στη Χρυσαυγή Θεσσαλονίκης.
Ως απάντηση στην απαράδεκτη αυτή απόφαση παραθέτουμε 2 άρθρα.
Το άρθρο του Σάββα Καλεντερίδη το οποίο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα Ποντιακή Γνώμη με το οποίο ζητά να παραδοθεί στους συλλόγους και τα προσφυγικά σωματεία το νεοκλασικό «Σπίτι του Κεμάλ» στη Θεσσαλονίκη και του Τάσου Κοντογιαννίδη το οποίο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Real News σχετικά με το αν η Θεσσαλονίκη ή η Χρυσαυγή τελικά είναι η γενέτειρα του Κεμάλ.
Να παραδοθεί στους συλλόγους και τα προσφυγικά σωματεία το νεοκλασικό «Σπίτι του Κεμάλ» στη Θεσσαλονίκη
του Σάββα Καλεντερίδη
Οι Τούρκοι υπεραμύνονται ενός άθλιου και διεστραμμένου σφαγέα και την ίδια στιγμή εμείς οι Έλληνες τιμούμε τον ίδιο άνθρωπο που είναι υπεύθυνος για τη σφαγή εκατοντάδων χιλιάδων γυναικόπαιδων, καθιστώντας το υποτιθέμενο σπίτι του τόπο προσκυνήματος στη μαρτυρική Θεσσαλονίκη.Τώρα που αρχίζει να αντιλαμβάνεται ο κόσμος την ιστορική αλήθεια, επιβάλλεται να ακυρωθεί άμεσα η πράξη παραχώρησης στο τουρκικό κράτος του νεοκλασικού στη Θεσσαλονίκη, να παραδοθεί στους συλλόγους και τα προσφυγικά σωματεία της Θράκης, του Πόντου και της Ανατολής, και αντί για τόπος προσκυνήματος των φασιστών Τούρκων στον διεστραμμένο σφαγέα, να μετατραπεί σε Μουσείο Γενοκτονίας του Ελληνισμού του Πόντου και της Ανατολής.
Το ιστολόγιο του περιοδικού foreignpolicy δημοσίευσε τον κατάλογο των δικτατόρων οι οποίοι έφεραν μουστάκι. Στον κατάλογο αυτό περιλαμβάνεται και ο διεστραμμένος σφαγέας των λαών της Ανατολίας και ιδρυτής της Τουρκικής «Δημοκρατίας» Μουσταφά Κεμάλ.
Το περιοδικό στο δημοσίευμά του αναφέρεται στο πώς υιοθετήθηκε το πρότυπο του μουστακιού στην τουρκική κοινωνία και στη διαχρονική εξέλιξή του, ενώ γίνεται αναφορά και στον μυστακοφόρο Ερντογάν. Πάντως, αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι η αντίδραση των τουρκικών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης τα οποία θεωρούν το δημοσίευμα ως προσβολή εναντίον του Κεμάλ και της Τουρκίας, καθώς στον ίδιο κατάλογο περιλαμβάνεται ο δικτάτορας Φράνκο και ο Χίτλερ...
Μετά το θόρυβο που προκλήθηκε στην τουρκική κοινή γνώμη για το θέμα, ο πρέσβης της Τουρκίας στην Ουάσιγκτον Ναμί Ταν έστειλε σκληρή επιστολή διαμαρτυρίας στο εγκυρότατο αμερικανικό περιοδικό, αναφέροντας ότι αποτελεί μεγάλη προσβολή για την Τουρκία το γεγονός ότι συμπεριλήφθηκε στον ίδιο κατάλογο το όνομα του ιδρυτή της Τουρκικής «Δημοκρατίας» με δικτάτορες όπως ο Χίτλερ και ο Στάλιν. Φαίνεται ότι ο πρέσβης της Τουρκίας αγνοεί το γεγονός πως η διεθνής κοινή γνώμη γνωρίζει πολύ καλά ότι ο Κεμάλ κυβέρνησε δικτατορικά την Τουρκία από το 1923 μέχρι το θάνατό του, το 1938, καθώς και τις πρωταγωνιστικές του ευθύνες για το θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων αόπλων αθώων γυναικόπαιδων, που έγιναν στα πλαίσια του σχεδίου, το οποίο επεξεργάστηκε και έθεσε ο ίδιος σε εφαρμογή, για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και της Ανατολής και τη δημιουργία της "καθαρής" Τουρκίας.
Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι ο Χίτλερ, όταν σχεδίαζε τη Γενοκτονία των Εβραίων, έλαβε ως πρότυπο την Τουρκία και τον ίδιο τον Κεμάλ.
Πώς είπαμε ότι λέγεται ένας λαός και μια χώρα όταν αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει τις ευθύνες που έχει για τη δολοφονία εκατοντάδων χιλιάδων και εκατομμυρίων ανθρώπων;
Θεσσαλονίκη ή Χρυσαυγή, η γενέτειρα του Κεμάλ;
Ενώ οι Τούρκοι ετοιμάζονται να γιορτάσουν τα 130 χρόνια από τη γέννηση του πατέρα τους (Ατατούρκ) Μουσταφά Κεμάλ, ένα παλιό ερώτημα, για το πού γεννήθηκε, ξαναέρχεται στην επιφάνεια. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη ή στο Σαρή Γιάρ, τη σημερινή Χρυσαυγή του Λαγκαδά;Το έδαφος για να φανεί η Θεσσαλονίκη τόπος γεννήσεως του, καλλιεργήθηκε στη δεκαετία του ’30 από τουρκικής πλευράς με την ανοχή των ελληνικών αρχών, που δεν είχαν κανένα λόγο να αντιδράσουν. Προωθήθηκε εντέχνως από την πλευρά της Τουρκίας για να φανεί κάπως αριστοκρατική -για προπαγανδιστικούς λόγους- η καταγωγή του και η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου που καλλιεργούσε με ιδιαίτερη επιμονή την ελληνοτουρκική φιλία έδειξε πλήρη αδιαφορία… Έτσι παρέμεινε, κι έτσι καθιερώθηκε. Η αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική.
Ο Μουσταφά Κεμάλ γεννήθηκε στο χωριό Σαρή Γιάρ, κοντά στον Λαγκαδά, όπου ζούσαν οι γονείς του. Εκεί έμενε η οικογένειά του. Ο πατέρας του Αλή Ριζά εφέντης, ήταν έφεδρος αξιωματικός στην αρχή, έμπορος ξυλείας κατόπιν και αργότερα, τελωνειακός υπάλληλος στο Σταθμό του Λαγκαδά, όπου πηγαινοερχόταν με το άλογό του.
Ο παππούς του από τη μεριά της μητέρας του ήταν επιστάτης σ’ ένα τσιφλίκι του Λαγκαδά, όπως και ο θείος του, αδελφός της μητέρας του. Άλλοι λένε ότι ήταν βοσκοί, ενώ και ο ίδιος ο Μουσταφά έβοσκε πρόβατα και γελάδια…
Κατά τους ισχυρισμούς των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, ο Κεμάλ ήταν Doenmeh προέλευσης, ενώ άλλοι ιστορικοί λένε ότι ήταν αλβανοσλαβικής καταγωγής. Η μητέρα του, Ζουμπεϊντέ χανούμ, ήταν Γιουρούκ απο το Τουρκμενιστάν και κατ’ άλλους σλαβικής καταγωγής.
Ο Αλή Ριζά πέθανε το 1888 όταν ο Μουσταφά ήταν 7 ετών, που πήγαινε ήδη στο σχολείο του Σαρή Γιαρ. Το 1893 κατεβαίνει με τη μητέρα του στη Θεσσαλονίκη και εγκαθίσταται σε συγγενικό τους σπίτι δίπλα στο σημερινό τουρκικό προξενείο και ο Μουσταφά εγγράφεται στη σχολή «Ιντατζιέ», το στρατιωτικό γυμνάσιο. Εκεί από τον δάσκαλο του (επειδή «έπαιρνε» εύκολα τα μαθηματικά) θα αποκτήσει το προσωνύμιο Κεμάλ. Τρία χρόνια μετά, θα εγγραφεί στη Σχολή υπαξιωματικών στο Μοναστήρι, ενώ η μητέρα του παντρεύεται για δεύτερη φορά. Ο Μουσταφά, μετά το τέλος των σπουδών του στο Μοναστήρι φεύγει το 1899 για την Κωνσταντινούπολη για ανώτατες στρατιωτικές σπουδές.
Οι Μαρτυρίες ότι ο Κεμάλ γεννήθηκε στο Σαρή Γιάρ είναι πολλές και όλες δένουν μεταξύ τους... Το 1922, όταν πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία εγκαταστάθηκαν στο χωριό άκουγαν από τους Τούρκους κατοίκους που έφυγαν πολύ αργότερα για την Τουρκία, να μιλάνε για το σπίτι που γεννήθηκε ο Κεμάλ. Ήταν, έλεγαν, ένα διώροφο κτίσμα, δίπλα στο τζαμί, κτισμένο με μεγάλες πέτρες και πλιθιά και στο οποίο μπήκε μία ελληνική οικογένεια, η οποία έφυγε το 1930 προς τις εύφορες περιοχές της λίμνης Λαγκαδά. Το σπίτι μετά κατέρρευσε κι έμειναν τα ερείπιά του ως τη δεκαετία του ’70 (όπως δείχνει η φωτογραφία).
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν παλιές μαρτυρίες κατοίκων που δημοσιεύτηκαν στον «Ελληνικό Βορρά» από τον δημοσιογράφο Δημ. Λουκά πριν από τριάντα χρόνια.
Σύμφωνα με μαρτυρίες του παλιού κοινοτάρχη Βασίλη Δεργιανή και του γραμματέα Αντώνη Τσιαγκαλίδη, στη δεκαετία του ΄60 επισκέφτηκαν την κοινότητα δύο Τούρκοι επιστήμονες και ζήτησαν να τους δείξουν το σπίτι του Κεμάλ. «Τους πήγαμε στον παλιό συνοικισμό και τους δείξαμε τα χαλάσματα του σπιτιού. Μας είπαν ότι ήρθαν από την Τουρκία για να προσκυνήσουν στο σπίτι που γεννήθηκε ο Κεμάλ. Προσκύνησαν, έκαναν τεμενάδες και φεύγοντας συγκινημένοι πήραν ως ενθύμιο μικρές πέτρες από τα θεμέλια του σπιτιού και λίγο χώμα. Ένας εξ αυτών, φεύγοντας μας είπε ότι το Σαρή Γιάρ ήταν ο τόπος καταγωγής των γονιών τους.
Άλλες μαρτυρίες
Ιωάννης Κουλακλής (πήγε στο Σαρή Γιάρ το 1922 σε ηλικία 35 ετών): «Μέναμε στο χωριό με τους παλιούς Τούρκους κατοίκους που δίσταζαν να μιλήσουν για τον Κεμάλ, γιατί ήξεραν ότι αυτός σκότωσε τους δικούς μας και μπορεί να μας προκαλούσαν. Στο σπίτι που γεννήθηκε ο Κεμάλ, έμενε ο Ανδρέας Στάθης και όλοι τον φώναζαν πειραχτικά … Κεμάλ!».
Σωτήρης Ταυλαρίδης (πήγε στο χωριό σε ηλικία 15 ετών): «Παίζαμε με τα τουρκάκια έξω από το σπίτι και έλεγαν ότι ήταν του Κεμάλ και ότι μέσα σ’ αυτό είχε γεννηθεί».
Φώτης Χαραλαμπάκης (ήρθε στο χωριό 12 ετών!): «Οι γονείς μου μιλούσαν με τους Τούρκους και τους έδειχναν το σπίτι και τους έλεγαν ότι σ’ αυτό γεννήθηκε ο Κεμάλ κι έμεινε μέχρι τα 10 του χρόνια και μιλούσαν με θαυμασμό γι' αυτόν. Πρόσεχαν τα λόγια τους, γιατί εφοβούντο μήπως οργιστούν οι δικοί μας και ζητήσουν εκδίκηση για τα εγκλήματα που έκανε σε βάρος μας»
Ανδρέας Στάθης (παλιός πρόεδρος της Χρυσαυγής, ήρθε στο χωριό σε ηλικία 10 ετών): «Οι γονείς μου έλεγαν πάντα ότι μέναμε στο σπίτι του Κεμάλ, που είχε μεγάλη αυλή, ήταν διώροφο, κάτω ήταν το χαγιάτι και πάνω είχε δύο υπνοδωμάτια. Ένας Τούρκος μας είχε πει ότι από εδώ έφυγε ο Κεμάλ στα 10 του χρόνια και πήγε στη Θεσσαλονίκη. Επίσης, έλεγε ότι είχε Αλβανό πατέρα και Τουρκάλα μητέρα, πολύ όμορφη με γαλάζια μάτια. Μείναμε στο σπίτι αυτό έως το 1930. Μετά φύγαμε κι άρχισαν να πέφτουν οι τοίχοι του και να καταρρέει…»
Η σημερινή κατάσταση
Σήμερα ούτε απομεινάρια του σπιτιού του Κεμάλ υπάρχουν, ούτε του τζαμιού. Μπορεί από τη Θράκη οι μουσουλμάνοι μαθητές που πραγματοποιούν εκδρομές να οδηγούνται υποχρεωτικά για προπαγανδιστικούς λόγους στο δήθεν σπίτι του Κεμάλ στην Αγίου Δημητρίου στο προξενείο, για να προσκυνήσουν, εκείνοι, όμως, που το επιβάλλουν ξέρουν πολύ καλά ότι το σπίτι ήταν στο Σαρή Γιαρ.
Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που ακόμα και σήμερα -όπως μας λένε κάτοικοι της Χρυσαυγής- έρχονται Τούρκοι κατ’ ευθείαν στη σημείο, όπου υπήρχε το σπίτι και προσκυνάνε… Πριν λίγο καιρό, ένα πούλμαν γεμάτο ταξιδιώτες από την Τουρκία και ο Τούρκος πρόξενος πήγαν και επισκέφτηκαν το χώρο και προσκύνησαν. Αν πριν από 30 χρόνια υπήρχαν χαλάσματα του σπιτιού και του Τζαμιού, που θύμιζαν τον παλιό τούρκικο οικισμό, σήμερα ούτε αυτά υπάρχουν, παρά μόνο ένα απέραντο χωράφι…