 |
| Ζήτημα για το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τη λειτουργία στη Μονή Σουμελά θέτει βουλευτής Τραπεζούντας του “Καλού Κόμματος” στην Τουρκία |
Επιμέλεια: Χρήστος Κωνσταντινίδης
Η κοίμηση της Θεοτόκου, η γιορτή της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο είναι από τις μεγαλύτερες για την Ορθοδοξία. Δεν είναι τυχαίο, ότι ο λαός την κατονομάζει “Πάσχα του καλοκαιριού”. Η γιορτή είχε ξεχωριστή σημασία στον Πόντο λόγω της πανηγύρεως που λάμβανε χώρα στη μονή της Παναγίας Σουμελάς, η οποία από το 2010 άρχισε να πραγματοποιείται αρχιερατική λειτουργία, με εξαίρεση μια περίοδο από το 2016 μέχρι το 2021, η οποία συνέπεσε με εργασίες και την πανδημία του κορωνοϊού. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή εγείρονταν ζητήματα για την πραγματοποίηση του μυστηρίου στην ιστορική μονή που ίδρυσαν το 386 οι Αθηναίοι μοναχοί Βαρνάβας και Σωφρόνιος, απέκτησε σημαντικά προνόμια, τα οποία μάλισταν επεκτάθηκαν και επί τουρκοκρατίας με σουλτανικά φιρμάνια και πατριαρχικά σιγίλλια.
Το 2024, παραμονές του εορτασμού της Παναγίας αποφασίστηκε από τις τουρκικές αρχές η λειτουργεία να γίνει στις 23 Αυγούστου, αντί της 15ης, όπως συμβαίνει παραδοσιακά, αφού προηγουμένως τοπικοί παράγοντες εξεγέρθηκαν υποστηρίζοντας, ότι η 15η Αυγούστου είναι η ιστορική μέρα της παράδοσης της Τραπεζούντας (από τον Δαβίδ Κομνηνό) στον Μωάμεθ (τον πορθητή). Το Οικουμενικό Πατριαρχείο πάντως υποστήριξε, ότι η ημερομηνία ορίστηκε για να συμπέσει η θεία λειτουργία με την ημέρα αποδόσεως της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, δηλαδή τα «Εννιάμερα της Παναγίας», ενώ η λειτουργία δεν πραγματοποιήθηκε από τον Πατριάρχη (ο οποίος βρέθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ιμβρο), αλλά από τον Μητροπολίτη Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στέφανο.
Έτσι και φέτος, πολιτικοί παράγοντες στην Τουρκία προσπαθούν να προκαλέσουν ένταση και να εγείρουν ζητήματα εθνικής ασφάλειας και δημόσιας τάξης. Όπως διαβάζουμε στη Güne Bakış, ο βουλευτής Τραπεζούντας του Καλού Κόμματος (İYİ Parti), Γιαβούζ Αϊντίν, κατέθεσε δύο ξεχωριστές ερωτήσεις προς τον υπουργό Εσωτερικών Αλί Γερλικαγιά και τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ζητώντας απαντήσεις σχετικά με τις δραστηριότητες του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Τουρκία. Στις ερωτήσεις του, ο Αϊντίν έθεσε στο προσκήνιο τις δημόσιες συζητήσεις που αφορούν πρωτοβουλίες του Πατριαρχείου πέρα από τα θρησκευτικά του καθήκοντα, επισημαίνοντας πως επιχειρείται η διεύρυνση του πλαισίου που ορίζει η Συνθήκη της Λωζάννης.
«Δραστηριότητες πέραν των θρησκευτικών ελευθεριών»
Απευθυνόμενος στο Υπουργείο Εσωτερικών, ο Αϊντίν ρώτησε αν έχει διενεργηθεί συγκεκριμένος έλεγχος για το αν το Φανάρι, που υπάγεται διοικητικά στην Υποδιοίκηση Φατίχ, προβαίνει εκτός από θρησκευτικές και σε πρωτοβουλίες πολιτικού χαρακτήρα. Ζήτησε επίσης να μάθει αν έχει εκπονηθεί ανάλυση κινδύνου για τις λειτουργίες που τελούνται στη Μονή Σουμελά και για τις λοιπές πολιτιστικές εκδηλώσεις του Πατριαρχείου ως προς τις επιπτώσεις τους στη δημόσια τάξη, καθώς και πώς ελέγχεται η συμμόρφωση αυτών των δραστηριοτήτων με τη Συνθήκη της Λωζάννης και την τουρκική νομοθεσία.
«Οικουμενικός τίτλος και διεθνείς επαφές»
Στην ερώτηση που υπέβαλε προς το Υπουργείο Εξωτερικών, ο Αϊντίν έθιξε την ευαισθησία που προκαλεί, από πλευράς εσωτερικής λειτουργίας και εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, η χρήση του τίτλου «Οικουμενικός» από το Πατριαρχείο και η συνακόλουθη αξίωση διεθνούς θεσμικής υπόστασης. Ρώτησε εάν έχουν καταγραφεί οι επίσημες ή ανεπίσημες συναντήσεις των εκπροσώπων του Πατριαρχείου με ξένες κρατικές αρχές και θρησκευτικούς φορείς τα τελευταία πέντε χρόνια και σε ποιο βαθμό το υπουργείο έχει εμπλακεί σε αυτές τις δραστηριότητες.
«Δραστηριότητες σχετικά με τη Μονή Σουμελά»
Ο Αϊντίν ζήτησε να πληροφορηθεί αν παρακολουθείται το διπλωματικό περιεχόμενο των διεθνών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη Μονή Σουμελά και αν έχουν υπάρξει δηλώσεις εκ μέρους μειονοτικών ιδρυμάτων ή παραγόντων του Πατριαρχείου σε διεθνή φόρα εις βάρος της Τουρκίας. Σε περίπτωση που υπήρξαν, ρώτησε ποιες απαντήσεις έδωσε το Υπουργείο Εξωτερικών τα τελευταία πέντε χρόνια.
«Δημόσια τάξη και εθνική ασφάλεια πρέπει να λαμβάνονται υπόψη»
Και στις δύο ερωτήσεις του, ο Αϊντίν ζήτησε να μάθει ποιοι νομικοί μηχανισμοί εφαρμόζονται από τις νομαρχίες στο πλαίσιο των μέτρων ασφαλείας και δημόσιας τάξης που σχετίζονται με το Πατριαρχείο και άλλες θρησκευτικές μειονότητες. Τόνισε ότι, ενώ πρέπει να προστατεύονται τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία, δεν πρέπει να παραβλέπονται οι ευαισθησίες που αφορούν την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια τάξη. Ο Αϊντίν υπογράμμισε: «Η Τουρκία οφείλει να διαφυλάξει την ισορροπία δικαιωμάτων που έχει καθοριστεί με τη Συνθήκη της Λωζάννης, να τηρεί την αρχή της αμοιβαιότητας και να υιοθετήσει σαφή στάση απέναντι σε προσπάθειες διεύρυνσης πολιτικής ισχύος υπό το πρόσχημα της θρησκευτικής ελευθερίας».
Είναι δεδομένο, ότι οι Τούρκοι βλέπουν αλυτρωτικά ζητήματα πίσω από τη Θεία Λειτουργία στην ιστορική μονή της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο. Αυτή η περιοχή το χώμα της οποίας είναι ποτισμένο από το αίμα γενοκτονημένων Ελλήνων, εκτός από τα μνημεία, συνεχίζει να κρατεί και κάποια άλλα πολύ δυναμικά στοιχεία που τη συνδέουν με το ελληνικό παρελθόν της. Πρόκειται για την ελληνοφωνία πληθυσμών που εξισλαμίστηκαν αλλά διατήρησαν το γλωσσικό τους ιδίωμα μέχρι σήμερα. Ο Ερντογάν πρόσφατα ισχυρίστηκε, ότι η τουρκική παρουσία στην περιοχή υπολογίζεται στα 1000 χρόνια, βαφτίζει πολιτιστικά μνημεία και κειμήλια ως τουρκικά, σε μια προσπάθεια αφομοίωσης του πολιτισμού άλλων λάων, ενώ πρόσφατα υποστήριξε, ότι αποκαταστάθηκε η ιστορία με τη μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί. Έλληνες αναλυτές αποδίδουν σε αυτές τις ενέργειες τον χαρακτηρισμό της πολιτισμικής γενοκτονίας.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο όμως αποτελεί όχι μόνο θρησκευτικός αλλά και ιστορικός θεματοφύλακας. Διατηρεί μνήμες και παραδόσεις! Γι’αυτό βρίσκεται συνεχώς στο επίκεντρο τέτοιων αντιπαραθέσεων.
Πηγή: Geopolitico