Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό της Αγίας Μαρίνας Θα παρουσιασθούν δύο μονόπρακτα, «Πουγαλεμένον ψη» του Πόλυ Χάιτα και «Η Οικογένεια» του Κυριάκου Σαχανίδη.
Το Σάββατο 12 Ιουλίου στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό της Αγίας Μαρίνας Θρυλορίου «Παρακάθ’ κι αροθυμίας» που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς» στις 9 το βράδυ στην πλατεία του οικισμού θα δοθεί θεατρική παράσταση από το θίασο του Συλλόγου Ποντίων Καλλιθέας Αττικής «Αργοναύτες – Κομνηνοί» με την ποντιακή μονόπρακτη κωμωδία «Πουγαλεμένον ψη» του Πόλυ Χάιτα σε σκηνοθεσία Γιώργου Γαλάντη και ερμηνευτές τον Κυριάκο Σαχανίδη και τον Δημήτρη Κικίδη καθώς και το μονόπρακτο του Κυριάκου Σαχανίδη «Η Οικογένεια» σε μουσική επιμέλεια του κ. Αρχιτεκτονίδη.
Την αγάπη του για το ποντιακό θέατρο και την ποντιακή παράδοση μεταφέρει μιλώντας στον ΠτΘ ο συγγραφέας και ηθοποιός κ. Κυριάκος Σαχανίδης. Αγάπη που μεταφράζεται με τη συγγραφή ποιημάτων, αλλά και θεατρικών έργων. Συγχρόνως μιλά για το ρόλο που παίζει το ποντιακό θέατρο στη διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης των Ποντίων, αλλά και για το τι θα δούμε στο Θρυλόριο….
ΠτΘ: Ποιος είναι ο Κυριάκος Σαχανίδης;
Κ.Σ.: Είμαι το 11ο παιδί ποντίων πρώτης γενιάς, δηλαδή είμαι δεύτερης γενιάς πόντιος. Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που όλοι μιλούσαν ποντιακά και ακόμη και σήμερα τα αδέρφια μεταξύ μας χρησιμοποιούμε την ποντιακή διάλεκτο. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, γιατί μου έδωσε βασικά εφόδια. Ένα άλλο βασικό εφόδιο το οποίο θα το χαρακτήριζα και τύχη ήταν ότι του πατέρα μου ο αδελφός ήταν πρόεδρος Κοινότητας και τότε ήταν συνδρομητές στην εφημερίδα «Ποντιακή Εστία». Την έπαιρνε στο σπίτι για να τη διαβάσει και το πρωί την διάβαζα εγώ. Έτσι εξοικειώθηκα με τη γραφή και το διάβασμα και μεγάλωσα με αυτές τις αναμνήσεις και εμπειρίες.
Βέβαια να τονίσω ότι από μικρό παιδί έγραφα ποιήματα, αλλά και πεζά. Κάποια στιγμή βγήκε από μέσα μου η συγγραφή βιβλίων και έτσι άρχισα να γράφω ποντιακούς στίχους αρχικά. Έχω δημοσιεύσει μία ποιητική συλλογή με τίτλο «Τραγωδίες στην γενοκτονία των Ποντίων» και έχω γράψει πάρα πολλά ποιήματα και θεατρικά έργα».
ΠτΘ: Στα έργα σας χρησιμοποιείτε την ποντιακή διάλεκτο;
Κ.Σ.: Όλα τα έργα του μου είναι γραμμένα στην ποντιακή διάλεκτο και μάλιστα και οι ομιλίες που κάνω γίνονται πάντα στην ποντιακή.
ΠτΘ: Πώς θα αποτιμούσατε το έργο σας;
Κ.Σ.: Έχω γράψει τέσσερα ποντιακά θεατρικά έργα, εκ των οποίων τα δύο έχουν παρουσιασθεί και μάλιστα έγραψα και μία ποντιακή όπερα η οποία μελοποιείται από τον κ. Αρχιτεκτονίδη και ας ελπίσουμε κάποια στιγμή να μπορέσει να παρουσιασθεί. Γράφω συνέχεια. Βέβαια είχα και την τρέλα και ήθελα να γίνω και ηθοποιός, αλλά οι συνθήκες ήταν τέτοιες που δεν το επέτρεψαν. Αυτό ξαναβγήκε τώρα και παίζω και ως ηθοποιός. Να σημειώσω ότι έχω γράψει και ένα μονόπρακτο.
ΠτΘ: κ. Σαχανίδη, γιατί το ποντιακό θέατρο σήμερα στους περισσότερους ανθρώπους είναι άγνωστο, εν αντιθέσει με τους χορούς και τα τραγούδια;
Κ.Σ.: Γιατί μέχρι σήμερα δεν δώσαμε την ευκαιρία στους ανθρώπους να το δουν. Θα σας ρωτήσω πόσες φορές είδατε εσείς ποντιακό θέατρο; Ήρθε ποτέ θίασος ποντιακός να δείτε, να το γνωρίσετε;
ΠτΘ: Όχι βέβαια. Όσα μέχρι σήμερα είδα ήταν εξαιτίας της δραστηριότητας τοπικών συλλόγων…
Κ.Σ.: Αυτό πρέπει να γίνει πιο συχνά.
ΠτΘ: Εσείς πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με αυτό τον τομέα;
Κ.Σ.: Προσωπικά ασχολιόμουν με την πολιτική ενεργά. Ήμουν ανώτατο στέλεχος κομματικό. Επειδή όμως απογοητεύτηκα και σιχάθηκα τα πάντα αποφάσισα να αφιερώσω τη ζωή μου στη ράτσα. Διέγραψα του πάντες και θα σας πω ότι απεταξάμην το Σατανά και συνεταξάμην τω ποντιακώ θεώ. Ασχολούμαι με τη ράτσα μου. Όπως φαίνεται έχω τη δυνατότητα να παίζω και να γράφω ποντιακά έργα και όσο μπορώ θα το κάνω.
ΠτΘ: Όλη αυτή η προσπάθεια απέφερε καρπούς;
Κ.Σ.: Βεβαίως, γιατί στο σύλλογο «Αργοναύται Κομνηνοί» όπου είμαι και γενικός γραμματέας από τη δεκαετία του 1950 υπήρχε θεατρική ομάδα η οποία τα τελευταία χρόνια είχε ατονήσει. Πριν από δέκα πέντε χρόνια περίπου που ξεκίνησα εγώ την ενασχόλησή μου επαναδραστηριοποιήθηκε και σήμερα έχει 50 μέλη στην δύναμή του, δύο θεατρικές σκηνές μία μεγάλη και μία παιδική και αυτή τη στιγμή έχουμε ως ρεπερτόριο δύο μεγάλα έργα ένα παιδικό και δύο μονόπρακτα. Αυτά μόνο μία κρατική σκηνή θα μπορούσε να τα έχει. Ο κόσμος που έρχεται κατενθουσιάζεται. Μάλιστα κάλεσα και μη ποντίους να δουν θέατρο και με παρεκάλεσαν να μη ξεχάσω να τους καλέσω και την επόμενη φορά.
ΠτΘ: Το ότι παίζονται τα έργα στην ποντιακή διάλεκτο δεν συνιστά δηλαδή κατά την άποψή σας δυσκολία να τα κατανοήσουν οι μη Πόντιοι;
Κ.Σ.: Μία δυσκολία υπάρχει. Θα πρέπει όμως να δούμε και εμείς οι συγγραφείς το τι γράφουμε και το πώς το γράφουμε. Δηλαδή οι περισσότεροι από τους παλιούς μας συγγραφείς έγραφαν το ιδίωμα της περιοχής τους και μάλιστα επειδή η τουρκική γλώσσα ήταν η επίσημη και μάλιστα σε ορισμένες περιοχές απαγορεύονταν οποιαδήποτε άλλη γλώσσα φυσικό ήταν να μπερδεύονται και πολλές τουρκικές λέξεις και στα γραπτά να βλέπουμε πάρα πολλές τούρκικες εκφράσεις και προτάσεις ολόκληρες, αλλά και ιδιωματικές εκφράσεις της κάθε περιοχής για παράδειγμα της Ματσούκας, του Γαρς κ.λπ. Η κανονική ποντιακή διάλεκτος είναι αυτή του κύκλου των ακριτικών τραγουδιών. Αυτή είναι η καθαρή και μάλιστα της περιοχής Χαλδείας Τραπεζούντας όπου εκεί υπήρχαν τα περισσότερα μοναστήρια τα οποία ήταν και σχολεία. Το ιδίωμα αυτής της περιοχής είναι αυτό που πρέπει να χρησιμοποιείται και υπάρχουν και οι ντοπιολαλιές που λέμε τα ιδιώματα κατά περιοχή. Εάν δεν γράφουμε στα ιδιώματα και δεν χρησιμοποιούμε τουρκικές λέξεις τότε δεν δυσκολεύεται και ο μη Πόντιος να καταλάβει. Βέβαια, θα έχει άγνωστες λέξεις, αλλά θα το καταλάβει, όπως όταν βλέπουμε και εμείς ένα Κρητικό έργο και έχουμε άγνωστες λέξεις.
ΠτΘ: Το θέατρο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αυτογνωσία του ποντιακού ελληνισμού;
Κ.Σ.: Οπωσδήποτε. Τα ποιήματά μου τα αποδίδω ταυτόχρονα και στη νεοελληνική για να μπορούν τα ποντιόπουλα να μάθουν καλύτερα και εύκολα ποντιακά αλλά να μας διαβάσουν και μη πόντιοι. Και μάλιστα πολλοί μη πόντιοι που διάβασαν το βιβλίο μου με ρώτησαν αν αυτά τα γεγονότα συνέβησαν στην πραγματικότητα και τα αγνοούσαν.
ΠτΘ: Σήμερα το Ποντιακό θέατρο ποιο ρόλο παίζει στη διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης των Ποντίων;
Κ.Σ.: Πρώτα – πρώτα βοηθά στην εκμάθηση της διαλέκτου και μάλιστα στη σωστή ομιλία της. Τα έργα να σημειώσω ότι τα παλιότερα είναι κυρίως ηθογραφικά, αλλά και τα σύγχρονα, όπως αυτά που γράφω εγώ παντρεύουν την παράδοση με το σήμερα. Μη ξεχνάμε ότι η τέχνη εκφράζει την εποχή της. Δεν μπορώ προσωπικά να γράφω το πώς ζούσαν στον Πόντο, αλλά γράφω για τον τρόπο που ζουν οι Πόντιοι σήμερα. Δεν ζούνε οι πόντιοι σήμερα στα Παρχάρια ούτε «με τι τσομπάν’ το σύριγμαν». Ζούνε στις πόλεις με το νέφος, την ανεργία, τον πληθωρισμό και όλα τα άλλα προβλήματα. Άρα θα πρέπει να ασχοληθούμε με αυτά. Βεβαίως, δεν πρέπει να ξεχνάμε τους χορούς μας, τα τραγούδια μας, τα έθιμά μας, την καταγωγή μας, για αυτό και σε όλα τα έργα προσθέτω και τραγούδια και χορούς.
Δύο μονόπρακτα στο Θρυλόριο
ΠτΘ: κ. Σαχανίδη στο Θρυλόριο τι θα δούμε;
Κ.Σ.: Θα δείτε δύο μονόπρακτα. Δυστυχώς δεν μπορούμε να φέρουμε κάποια από τα άλλα έργα, διότι τα παιδιά λείπουν σε διακοπές. Αν το γνωρίζαμε νωρίτερα ίσως θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε κάτι συλλογικό αλλά τώρα θα παρουσιάσουμε αυτά τα δύο μονόπρακτα. Το ένα είναι του μεγάλου Ποντίου θεατράνθρωπου του Πόλυ Χάιτα «Πουγαλεμένον ψη» σε σκηνοθεσία Γιώργου Γαλάντη και παίζουμε εγώ και ο Δημήτρης Κικίδης. Το άλλα έχει τίτλο «Η οικογένεια» είναι δικό μου, είναι μονόλογος, παίζω μόνος μου και με συνοδεύει στο πιάνο και το τραγούδι και έχει γράψει και τη μουσική ειδικά για το Θρυλόριο ο Βασίλης Αρχιτεκτονίδης. Το μονόπρακτο αυτό δεν το είχα γράψει για να το παρουσιάσω και όταν η κ. Μαυρίδου μας ζήτησε να συμμετέχουμε στις εκδηλώσεις και συγκεκριμένα στη βραδιά την αφιερωμένη στο Ποντιακό θέατρο, δεν μπορούσαμε παρά να φέρουμε μόνο ένα μονόπρακτο και επειδή ήταν λίγο, θα έπρεπε να κάνουμε κάτι ακόμη. Τελικά αποφάσισα να παρουσιάσω το μονόπρακτο αυτό και ο φίλος μου ο συνθέτης κ. Αρχιτεκτονίδης ανταποκρίθηκε ευχαρίστως, έγραψε το Σαββατοκύριακο τη μουσική, από τη Δευτέρα κάνουμε πρόβες και θα κάνουμε την πρεμιέρα μας στο Θρυλόριο.
ΠτΘ: Ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να περάσετε μέσα από αυτά τα δύο μονόπρακτα;
Κ.Σ.: Το ένα μονόπρακτο του Πόλυ Χάιτα αναφέρεται στα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης των Ποντίων, το πώς ζούσαν στην Ελλάδα και εξιστορεί διάφορες ιστορίες με διάφορα ευτράπελα και χαριτωμένα συμβάντα. Το δεύτερο το δικό μου είναι σύγχρονο και σατιρίζει τη σημερινή πραγματικότητα με καυστικό τρόπο και λίγο δραματικό.
ΠτΘ: κ. Σαχανίδη, σας ευχαριστούμε πολύ.
Κ.Σ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ.
09-07-2008, Εφημερίδα Παρατηρητής της Θράκης