του Φάνη Μαλκίδη.
Μέρος της εισήγησης στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ποντίων Εκπαιδευτικών για το παρελθόν, παρόν και μέλλον της Ποντιακής διαλέκτου.
Κατερίνη, Μάιος 2009
Η διάλεκτος των Ελλήνων του Πόντου, είναι μια από τις σημαντικότερες ελληνικές διαλέκτους, η οποία εκτός από την Τουρκία, εξακολουθεί να ομιλείται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, στην Τουρκία, στη Γερμανία, Ρωσία, στην Αυστραλία, στις ΗΠΑ, τον Καναδά, όπου κατέφυγαν οι Πόντιοι μετά τη γενοκτονία.
Μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα όπου το Ποντιακό ζήτημα και ειδικότερα η Ποντιακή διάλεκτος παρέμειναν στο περιθώριο, η ενεργοποίηση κοινωνικών στρωμάτων στην Τουρκία που θέλουν να επανέλθουν μέσω της γλώσσας στην αρχική τους και προσωρινά απωλεσθείσα ταυτότητά τους, είναι σημαντική. Οι Τούρκοι πολίτες που μιλούν σήμερα την ποντιακή διάλεκτο επιδιώκουν τη διατήρηση, μέσω της γλωσσικής τους ιδιαιτερότητας, τη διαφορετικότητά τους. Οι οργανωμένες επαφές με τους Πόντιους που ζουν στην Ελλάδα και αλλού τονώνουν την προσπάθεια αυτή.
Σήμερα αρκετά χρόνια μετά την εκδίωξη των Ποντίων με τη γενοκτονία, οι εναπομείναντες μάρτυρες της μακραίωνης ελληνικής παρουσίας, διατηρούν την ποντιακή διάλεκτο, τα ήθη και τα έθιμα, τις παραδόσεις, τα τραγούδια και τους χορούς. Σ΄ αυτήν την προσπάθεια, συνεισφέρουν πλέον και μέσα που μέχρι πρότινος είτε ήταν ανύπαρκτα, είτε λόγω μη εξωστρέφειας του ποντιακού ζητήματος, δεν υπήρχαν.
Τα παραπάνω αφορούν τις γραπτές εκθέσεις στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου) και την αναφορά στον Άτλαντα των γλωσσών σε κίνδυνο της Εκπαιδευτικής Επιστημονικής Πολιτιστικής Οργάνωσης του ΟΗΕ (UNESCO).
Επίσης στα νέα τεχνολογικά και πολιτισμικά μέσα (διαδίκτυο), με τη δημιουργία ειδικής ιστοσελίδας στην ποντιακή διάλεκτο, στα πλαίσια της Wikipedia (Γουικιπαίδεια), της ελεύθερης διαδυκτιακής εγκυκλοπαίδειας, που αναπτύσσεται συμμετοχικά από εθελοντές χρήστες. Τα άρθρα της Ποντιακής Wikipedia στο ιστοχώρο http://pnt.wikipedia.org/ γράφονται αποκλειστικά στην ποντιακή διάλεκτο και στόχος των δημιουργών είναι να γίνει ένας συνδυασμός της νέας τεχνολογίας και της παλιάς συνήθειας (παράδοσης, γνώσης και ιστορίας) με το καλύτερο δυνατό τρόπο.
Η συνέχεια προμηνύεται ενδιαφέρουσα και σίγουρα η ποντιακή διάλεκτος στην Τουρκία από ένα εσωτερικό ζήτημα αστυνομικής και στρατιωτικής προσέγγισης έχει λάβει διεθνείς διαστάσεις, με σαφείς εκπαιδευτικές και ερευνητικές παραμέτρους.