Γενικού Γραμματέα
της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος
Ένα ζήτημα που απασχολεί με ιδιαίτερη ένταση τον ποντιακό ελληνισμό είναι το νομικό και διοικητικό καθεστώς που διέπει το θρησκευτικό, πατριωτικό και εθνικό σύμβολο των ποντίων αλλά και των πανελλήνων, το Ιερό Ίδρυμα Παναγία Σουμελά, στο οποίο από το έτος 1963 επιβλήθηκε και παγιώθηκε ένα κλειστό οικογενειοκρατικό προσωπαγές καθεστώς διοίκησης, με συνέπεια ο πρόεδρός του επί 46 συναπτά έτη να προέρχεται από μια οικογένεια, συνεπικουρούμενη από ένα στενό κύκλο συμπραττόντων και εναλασσόμενων στην διοίκηση προσώπων, μελών του ομώνυμου σωματείου Παναγία Σουμελά.Η επί μακρά σειρά ετών συνεχής άσκηση της διοίκησης του Ιδρύματος από τον ίδιο στενό κύκλο προσώπων, εξέθρεψε ιδιοκτησιακές και αυταρχικές αντιλήψεις, εκδηλούμενες συχνά με δημόσιες προκλητικές και επιθετικές ανακοινώσεις κατά των διαφωνούντων δηλαδή της συντριπτικής πλειοψηφίας του ποντιακού ελληνισμού.
Στις ανακοινώσεις τους αυτές αυτοαποκαλούνται «Δημιουργοί και Ιδιοκτήτες των πάντων υπό την φυσική και πνευματική έννοια» «Ιδρυτές», «Βηματοδότες», «Ψυχή του Ιερού Προσκυνήματος» και «Εγγυητές», «Φρουροί» και «Κάτοχοι» της Ιερής Εικόνας της Παναγίας Σουμελά. Τους αποτολμώντες να εκφέρουν κρίση και να διαφωνούν με τις ενέργειές τους χαρακτηρίζουν «Εχθρούς» του Ιερού Ιδρύματος που αποβλέπουν «σε παγκάρια και ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών».
Η επικρατούσα επί δεκαετίες διοικητική κατάσταση και η συμπεριφορά αυτή των διοικούντων προκαλεί βάναυσα το θρησκευτικό συναίσθημα αλλά και το πατριωτικό φρόνημα και την δημοκρατική ευαισθησία του ποντιακού ελληνισμού, στην ηθική και υλική συμπαράσταση του οποίου κυρίως οφείλεται η δημιουργία του Ιερού Ιδρύματος.
Eίναι γνωστό ότι η καθολική λαϊκή συμμετοχή των Ποντίων στα θέματα της εκκλησίας και της κοινοτικής παιδείας αποτελεί στέρεο θεμέλιο και κύριο συστατικό της παράδοσης μας.
Το υφιστάμενο νομικό καθεστώς του Ιδρύματος, που επέτρεψε και διευκόλυνε την επικρατούσα σήμερα διοικητική κατάσταση διέπεται από το αρχικό ιδρυτικό Βασιλικό Διάταγμα 924/1966 και την κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσα με αριθμό 47/1973 Κανονιστική Διάταξη της Ιεράς Συνόδου Εκκλησίας της Ελλάδος.
Με βάση αυτήν την κανονιστική διάταξη το διοικητικό συμβούλιο διορίζεται από την διαρκή Ιερά Σύνοδο και Πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου ορίζεται ο εκάστοτε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Σωματείου Παναγία Σουμελά.
Ύστερα από θεσμικές πρωτοβουλίες της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος (Π.Ο.Ε.) και σχετικό ερώτημα του Υπουργείου Παιδείας, εκδόθηκε πρόσφατα η με αριθμό 52/2009 γνωμοδότηση της ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Σύμφωνα με την γνωμοδότηση αυτή, που έδωσε οριστική λύση στις νομικές διχογνωμίες που ανέκυψαν σχετικά με το νομικό καθεστώς του Ιδρύματος:
α) είναι ανίσχυρη η με αριθμό 47/1973 κανονιστική διάταξη της Ιεράς Συνόδου,
β) η Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά αποτελεί αυτοτελές μη εκκλησιαστικό κοινοφελούς χαρακτήρα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου θρησκευτικού και εθνικοπατριωτικού σκοπού υπό την εποπτεία του Υπουργού ΕΘνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και
γ) για την συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου και τον διορισμό του Προέδρου ισχύει το βασιλικό διάταγμα 924/1966.
Είναι συνεπώς παράνομη η εφαρμογή της με αριθμό 47/1973 κανονιστικής διάταξης και εξ’ αυτού του λόγου παράνομος ο διορισμός του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος από την Διαρκή Ιερά Σύνοδο, αρμοδιότητα που ανήκει αποκλειστικά στον Υπουργό Παιδείας και παράνομος ο ορισμός του Προέδρου του Σωματείου Παναγία Σουμελά ως Προέδρου του διοικητικού συμβουλίου του Ιερού Ιδρύματος.
Και ενώ το καθεστώς οικογενειοκρατίας συνεχίζει να διοικεί το Ίδρυμα Παναγία Σουμελά βάσει της υπ’ αρ. 47/1973 κανονιστικής διάταξης, της τότε, επί χούντας, Ιεράς Συνόδου, η οποία Κ.Δ. διαμόρφωσε ένα καθεστώς που η ολομέλεια του Ν.Σ.Κ χαρακτηρίζει «καινοφανές νομικό μόρφωμα». Ενώ με την ίδια απόφαση κηρύσσεται ανίσχυρη αυτή η Κ.Δ. και συνεπώς παράνομα όλα τα διοικητικά συμβούλια από το 1973 έως και τώρα. Ενώ λοιπόν αυτή είναι η δεινή θέση που περιήλθε η οικογενειοκρατία στο ίδρυμα Παναγία Σουμελά μετά την έκδοση αυτής της απόφασης, οι διοικούντες ισχυρίζονται δημόσια στα Μ.Μ.Ε ότι δήθεν η απόφαση του Ν.Σ.Κ τους δικαιώνει. Για να στηρίξουν δε τον ισχυρισμό τους αυτό επικαλούνται το αναφερόμενο στο πολυσέλιδο ιστορικό της γνωμοδότησης, ότι δηλαδή το Ιερό ίδρυμα της Παναγίας Σουμελά προέκυψε ως αποτέλεσμα ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Αλλά και η σύσταση του νέου ελληνικού κράτους ασφαλώς σε ιδιωτική πρωτοβουλία των εθνεγερτών μπορεί να αποδοθεί. Εξ’ αυτού όμως δεν συνάγεται ότι ανήκει και πρέπει να διοικείται από τους απογόνους τους. Βέβαια ο ισχυρισμός τους αυτός προκαλεί θυμηδία σε όσους ξέρουν στοιχειώδη νομικά. Θα έπρεπε όμως να προκαλεί θλίψη σε όλους μας, διότι δείχνει μειωμένα αντανακλαστικά της οργανωμένης κοινωνίας απέναντι στην θρασύτητα.
Πράγματι, παρά το γεγονός ότι όλα τα κόμματα διά της μικτής Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής στις 2-8-2007 αποδοκίμασαν το υφιστάμενο νομικό καθεστώς του Ιδρύματος Παναγία Σουμελά, παρά το γεγονός ότι το 6ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ποντιακού Ελληνισμού τον Ιούνιο του 2006 με ψήφους 541 έναντι 3 αποδοκίμασε την οικογενειοκρατία στο ίδρυμα, παρά ακόμα το γεγονός ότι και η τοπική κοινωνία της Ημαθίας δυσανασχετεί σφόδρα με αυτή την κατάσταση (16 από τα 17 ποντιακά σωματεία του νομού εκδηλώνουν δημόσια με σχετικό ψήφισμα την αντίδρασή τους) και τέλος παρά την δεδηλωμένη αντίθεση των κατοίκων της παρακείμενης στο Ιερό ίδρυμα κοινότητας Καστανιάς, που παραχώρησε δωρεάν τα 500 στρέμματα για την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων του Ιερού Ιδρύματος, εντούτοις οι διοικούντες το Ίδρυμα τολμούν, έχοντας τους πάντες απέναντί τους και ισχυρίζονται ψευδώς, ότι δήθεν η απόφαση 52/2009 του Ν.Σ.Κ. τους δικαιώνει.
Το Υπουργείο Παιδείας στο οποίο υπάγεται το Ιερό Ίδρυμα, όπως ξεκαθάρισε η απόφαση της ολομέλειας του Ν.Σ.Κ., πρέπει να επέμβει αμέσως χωρίς την παραμικρή αναβολή και να ασκήσει την επιβαλλόμενη και αναμενόμενη διοικητική ελεγκτική και εποπτική αρμοδιότητά του. Στα χέρια του Υπουργού Παιδείας κ. Άρη Σπηλιωτόπουλου βρίσκεται από τον Απρίλιο του 2009 πλήρης φάκελος με εκτενές υπόμνημα της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, με προτάσεις για την τροποποίηση του ιδρυτικού βασιλικού διατάγματος του Ιερού Ιδρύματος.
Πολλά φημολογούνται γύρω από την διοίκηση του Ιερού Ιδρύματος. Η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος δεν παρασύρεται και σιωπά επί των φημών. Έχοντας όμως μπροστά μας τέτοιο δείγμα αντίδρασης και συμπεριφοράς της διοίκησης του Ιδρύματος, που διαστρεβλώνει μια ξεκάθαρη απόφαση της ολομέλειας του ανώτατου γνωμοδοτικού οργάνου του κράτους, φοβούμαστε μήπως «πέσουμε από τα σύννεφα», αν αποκατασθεί η νομιμότητα στο Ίδρυμα και αρχίσουν οι έλεγχοι από πάσης πλευράς διοικητικής και οικονομικής.