Οι Αφανείς «Ιστορικοί» του Πόντου και της Μικράς Ασίας έρχονται στο Ράδιο Ακρίτες στη Θεσσαλονίκη (102,3 FM)
Στο Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς.Επάνω σειρά: Αλέξανδρος Καστρινάκης, υποψήφιος διδάκτωρ, Ελένη Ιωαννίδου, Ιστορικός, Αφροδίτη Ζαμανίδου, εθελόντρια από τον σύλλογο Ποντίων Φοιτητών Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θέα Χάλο, Συγγραφέας. Ιδρύτρια και Πρόεδρος του Ιδρύματος Ποντιακής Κληρονομιάς Σάνο Θεμία Χάλο, Λήδα Ασλανίδου, φοιτήτρια από το Σώμα Εθελοντών του Κολεγίου Ανατόλια. Κάτω σειρά: Ειρήνη Τελλίδου, Υπάλληλος Πληροφοριών, Μαρία Πϊτσου, Ιστορικός, Μαρία Καζαντζίδου, Ιστορικός.
Για χρόνια το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς («Αρχείο») έχει συγκεντρώσει, καταγράψει και διατηρήσει πιστά τις μνήμες Ελλήνων διασωθέντων στο Πόντο και σ’ άλλα μέρη της Μικράς Ασίας, συμπεριλαμβανομένων της Κωνσταντινούπολης και Θράκης. Σύμφωνα με την ιστορικό του Αρχείου, Ελένη Ιωαννίδου «ορισμένα έγγραφα έχουν δημιουργηθεί χρησιμοποιώντας υλικό αρχείου και περιστασιακά ιστορικοί προσέρχονται στο κέντρο για έρευνα».
Τώρα, για πρώτη φορά, αποσπάσματα από 1,500 ηχογραφήσεις διασωθέντων θα παρουσιαστούν στο κοινό σε μια εξαιρετική ραδιοφωνική παραγωγή του Ράδιο Ακρίτες. Κατόπιν ιδέας της Θέα Χάλο (Thea Halo), συγγραφέας του «Ούτε το Όνομα Μου» και ιδρύτριας και προέδρου του Ιδρύματος Ποντιακής Κληρονομιάς Σάνο Θεμία Χάλο (Sano Themia Halo Pontian Heritage Foundation), η παραγωγή ονομάζεται Έργο Μνήμης του Πόντου και της Μικράς Ασίας.
Το Έργο Μνήμης θα παρουσιάζει σε επανάληψη αποσπάσματα διάρκειας 3 έως 4 λεπτών από το Αρχείο στο Ράδιο Ακρίτες κατά την διάρκεια της εβδομάδας. Κάθε εβδομάδα μια νέα φωνή θα ακούγεται δίνοντας μια σύντομη περιγραφή της ζωής στον Πόντο και άλλα μέρη της Μικράς Ασίας. Κάποιες φορές εύθυμες, άλλες περιπετειώδεις και άλλοτε δραματικές, αυτές οι αυτούσιες αναφορές σίγουρα θα αγγίξουν τις καρδιές και τα αισθήματα των ακροατών.
Ο Θεόδωρος Παχατουρίδης, για παράδειγμα, από το Σουπρασάν του Καυκάσου μας λεει πως χρησιμοποιούσαν φαρμακευτικά βότανα για να αντιμετωπίζουν ασθένειες και πως ένας Τούρκος του έδειξε πώς να θεραπεύσει ένας μέλος της οικογένειας του. Η Μαρία Τσιπλακίδου-Μαυρίδου από το Σοχούμ, Ακάπα, Άγιος Κωνσταντίνος μας αφηγείται ένα τολμηρό επεισόδιο κατά την διάρκεια του οποίου μια Πόντια μαγείρισσα βοηθάει συγχωριανούς της να κλέψουν οπλισμό από Τούρκους στρατιώτες. Σε ένα άλλο επεισόδιο η Μαρία μας αφηγείται την τραγική ανεύρεση ποντιόπουλων κοριτσιών που, αφού βιάστηκαν και δολοφονήθηκαν, αφέθηκαν εγκαταλελειμμένα σ’ ένα ορεινό πέρασμα.
Ο Αλεξάντερ Σολτζενίτσιν έγραψε: «Κάθε ιστορική περίοδος παράγει το μέρισμα της σε κατ’ άλλα αφανή άτομα που έχουν το προσόν να διατηρούν το παρελθόν». Η δις Χάλο σημείωσε «Όπως η μητέρα μου, Σάνο ‘Θεμία’ Χάλο, αυτοί οι αφανείς ‘ιστορικοί’ έχουν δώσει ένα μοναδικό δώρο με τις μνήμες τους. Είναι στο χέρι μας και στις επερχόμενες γενεές να εκμεταλλευτούν αυτά τα δώρα.»
Η δις Χάλο είπε ότι ήταν απαραίτητο να συμμετέχουν πολλοί ώστε να υλοποιηθεί αυτό τα εγχείρημα και ο ενθουσιασμός που εκφράστηκε από κάθε συμμετέχοντα ήταν πραγματικά ενθαρρυντικός. Η δις Χάλο ανέφερε χαρακτηριστικά ότι σκεφτόταν το Έργο Μνήμης μια Παρασκευή και αμέσως μετά ο Θεοδόσιος Κυριακίδης, υποψήφιος διδάκτωρ και Συντονιστής της Παμποντιακής Νεολαίας Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, προθυμοποιήθηκε να επικοινωνήσει με την διδα Ιωαννίδου, διευθύντρια του Αρχείου, και τον κ. Παύλο Γαλεγαλίδης, Διευθυντή του Ράδιο Ακρίτες. Κατόπιν συγκάλεσε την Παμποντιακή Νεολαία για να ζητήσει εθελοντές. Η Αφροδίτη Ζαμανίδου, η οποία καταλαβαίνει ποντιακά, ήταν η πρώτη εθελόντρια από τον Σύλλογο Ποντίων Φοιτητών και Σπουδαστών Θεσσαλονίκης. Η δις Χάλο στη συνέχεια παρουσίασε την πρόταση της στην Εύα Βαρέλλας Κανέλλης, Διευθύντρια του Αμερικανικού Κολεγίου Ανατόλια. Η δις Κανέλλης πρότεινε την σπουδάστρια Λήδα Ασλανίδου του προγράμματος International Baccalaureate, η οποία με ενθουσιασμό δέχθηκε και υπήρξε η πρώτη εθελόντρια μαθήτρια από το Σώμα Εθελοντών του Κολεγίου Ανατόλια.
Με ολοκληρωμένη την πρόταση, ο κ. Αλέξανδρος Καστρινάκης προθυμοποιήθηκε να μεταφέρει την διδα Χάλο και τους εθελοντές φοιτητές αρχικά στο Αρχείο, όπου τα πρώτα αποσπάσματα επιλέχθηκαν και κατόπιν στο Ράδιο Ακρίτες όπου έγινε η παραγωγή του πρώτου μέρους. Τέσσερις μόλις ημέρες μετά την σύλληψη της ιδέας, το πρώτο επεισόδιο του Έργου Μνήμης του Πόντου και Μικράς Ασίας είχε ολοκληρωθεί και ήταν έτοιμο να προβληθεί και ταυτόχρονα η δις Χάλο και οι εθελόντριες της ετοίμασαν ένα σύστημα επιλογής των μελλοντικών επεισοδίων.
«Αυτή η προσπάθεια καταδεικνύει πως είναι εφικτό ταλαντούχα άτομα να μετατρέπουν μια σκέψη σε πραγματικότητα» είπε η δις Χάλο. «Όλα είναι εφικτά αν έχουμε το όραμα και τη θέληση. Μέσα σε λίγες ώρες πραγματικού παραγωγικού χρόνου, έχουμε στήσει ένα βήμα για να ακούγονται οι διασωθέντες, οι οποίοι περίμεναν για πολύ χρόνο. Επιθυμία μας είναι τα επεισόδια του Έργου Μνήμης να ακούγονται από πολλούς σταθμούς σε όλη την Ελλάδα και στην συνέχεια στην Ευρώπη και την Αμερική.»
Γνωρίζοντας ότι κάποιοι σταθμοί ίσως αρνηθούν να παρουσιάσουν τα επεισόδια εάν αυτά πιστωνόταν στο όνομα κάποιου άλλου σταθμού, ο κ. Γαλεγαλίδης πολύ γενναιόδωρα προσφέρθηκε να αποσύρει το όνομα του Ράδιο Ακρίτες από τις παραγωγές εάν κάτι τέτοιο θα ενθάρρυνε άλλους σταθμούς να παρουσιάσουν το έργο.
«Νοιώθω ότι αυτά τα προγράμματα είναι πολύ σπουδαία» είπε ο κ. Γαλεγαλίδης. «Αυτές οι φωνές θα πρέπει να ακουστούν από όσο το δυνατό πιο πολλά άτομα και η πίστωση της παραγωγής σε ένα σταθμό δεν θα έπρεπε να σταθεί εμπόδιο σε αυτή την πορεία.»
Το Έργο Μνήμης παρουσιάζεται υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Ποντιακής Κληρονομιάς Σάνο Θεμία Χάλο. «Είναι ένα καλό πρώτο βήμα για το Ίδρυμα στην Ελλάδα» πρόσθεσε η δις Χάλο. «Είναι μια ευκαιρία συνδρομής στην κληρονομιά, όσο αναμένουμε για το οικόπεδο στο Άγιο Αντώνιο, Βασιλικά, που μας έχουν υποσχεθεί όπου το Ίδρυμα θα ανεγείρει το Μουσείο Ποντιακής Κοινότητας και Ερευνητικό Κέντρο.»
Το πρώτο επεισόδιο θα βγει στον αέρα τη Πέμπτη, 22 Οκτωβρίου στις 8:00 μ.μ. στο πρόγραμμα του Συλλόγου Ποντίων Φοιτητών και Σπουδαστών Θεσσαλονίκης. Παρακολουθείστε για επαναλήψεις κατά την διάρκεια της εβδομάδας. Κάθε εβδομάδα νέες αφηγήσεις διασωθέντων από τον Πόντοι και την Μικρά Ασία θα παρουσιάζονται. Παρόλα που όλα τα επεισόδια θα είναι στα νέα ελληνικά, κάποια επεισόδια θα είναι και στην ποντιακή διάλεκτο.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στους κάτωθι:
Θέα Χάλο μπορείτε να επικοινωνήσετε μέσω του ηλεκτρονικής της διεύθυνσης theahalo@haloheritagefoundation.org ή τηλεφωνικά στις ΗΠΑ στον αριθμό (646) 502-9467
- Ελένη Ιωαννίδου στο Αρχείο στην Ελλάδα στον αριθμό +302310432091
- Παύλος Γαλεγαλίδης στο Ράδιο Ακρίτες στην Ελλάδα στον αριθμό +302310608 400
Πηγή: "Radio Trapezounta"