Διαβάστε στο 10ο τεύχος του περιοδικού Άμαστρις, του περιοδικού όσων αγαπούν τον Πόντο, τους ανθρώπους του και τον πολιτισμό τους:
Ώρα δικαίωσης, ώρα ευθύνης…
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρόσφατη αναγνώριση της Γενοκτονίας από το σουηδικό κοινοβούλιο υπήρξε η μεγαλύτερη μέχρι στιγμής επιτυχία ημών των Ποντίων στην προσπάθεια που ξεκινήσαμε πριν από λίγα χρόνια με στόχο τη διεθνοποίησης της ιστορικής μας περιπέτειας. Πριν όμως η συγγνωστή χαρά και το σπανίως ενεργοποιούμενο στην περίπτωσή μας αίσθημα της ιστορικής δικαίωσης μας παρασύρουν σε εύκολους πανηγυρισμούς, νομίζω ότι καλό θα ήταν να προσπαθήσουμε να αντλήσουμε μερικά χρήσιμα συμπεράσματα από αυτή την πρωτόγνωρη για εμάς διαδικασία:
1ο συμπέρασμα: Το ψήφισμα του Σουηδικού κοινοβουλίου έχει μοναδική ιστορική και κυρίως πολιτική σημασία, διότι είναι το πρώτο που επιχειρεί να θέσει το όλο ζήτημα στις πραγματικές του διαστάσεις, αντιμετωπίζοντας την τραγική περιπέτεια των Ποντίων, Αρμενίων, Ασσυρίων κλπ. ως ενιαία διαδικασία εξολόθρευσης του γηγενούς χριστιανικού πληθυσμού της Μικράς Ασίας. Τεμαχίζοντας αυτή την ιστορική πραγματικότητα σε επί μέρους κομμάτια και προσπαθώντας να αναδείξει ο καθένας από εμάς, Πόντιος, Αρμένιος ή οποιοσδήποτε άλλος, το δικό του μερτικό στον πόνο, ακυρώνουμε την ίδια την ουσία της ιστορικής μας περιπέτειας.
2ο συμπέρασμα: Η περίπτωση της Στοκχόλμης μας δείχνει το δρόμο κι αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από τη στενή συνεργασία και τη συστράτευση όλων των λαών, που είχαν το θλιβερό προνόμιο να συνωστιστούν την ίδια περίπου περίοδο στον προθάλαμο του νεοτουρκικού σφαγείου. Πιστεύει κανείς ότι το Σουηδικό Κοινοβούλιο θα είχε την παραμικρή διάθεση να ασχοληθεί μαζί μας, αν εμφανιζόμασταν ενώπιόν του μόνοι εμείς, οι Πόντιοι, ή έστω οι Έλληνες γενικά; (βέβαια αυτή η συστράτευση δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Σε λίγο καιρό θα έρθει στην ολομέλεια της αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων το ζήτημα της αρμενικής γενοκτονίας και τότε δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι το πανίσχυρο αρμενικό λόμπυ των ΗΠΑ, που περίμενε εδώ και χρόνια αυτή τη στιγμή, θα σκεφτεί να κάνει την παραμικρή αναφορά στους υπόλοιπους «πτωχούς συγγενείς»).
3ο συμπέρασμα: Η μάχη για την αναγνώριση της γενοκτονίας είναι πρώτα απ’ όλα μια μάχη πολιτική κι επομένως θα πρέπει να δοθεί με όρους πολιτικούς. Αυτό βέβαια προϋποθέτει ότι διαθέτουμε στοιχειώδεις ικανότητες πολιτικής ανάλυσης και κυρίως λειτουργίας. Αν δεν τις έχουμε, θα πρέπει να τις αποκτήσουμε το συντομότερη δυνατόν. Να δώσω ένα παράδειγμα: οι μεγάλοι μας σύμμαχοι στη Στοκχόλμη ήταν οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Πράσινοι και το κόμμα της Αριστεράς. Πρέπει να δούμε τι ήταν αυτό που έκανε αυτές τις πολιτικές δυνάμεις να τείνουν «ευήκοον ους» στο αίτημά μας και τι είναι αυτό που κάνει τις αντίστοιχες πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα να είναι τόσο επιφυλακτικές απέναντί μας.
4ο συμπέρασμα: Κάθε αναγνώριση μιας γενοκτονίας είναι κίνηση πολιτικού ριζοσπαστισμού, θίγει κατεστημένα συμφέροντα και απειλεί εδραιωμένες διεθνοπολιτικές ισορροπίες. Πάνω στον ενθουσιασμό μας φαίνεται να ξεχάσαμε ότι ακόμη και στη Σουηδία με τη γνωστή παράδοση ουμανιστικής αλληλεγγύης η νίκη ήρθε με διαφορά μίας μόλις ψήφου (αν μάλιστα δεν είχαν σημειωθεί και κάποιες απρόσμενες διαφοροποιήσεις, ίσως σήμερα να ήμασταν με τους ηττημένους αυτής της ιστορίας). Άραγε οι εκκλήσεις του ανεκδιήγητου υπουργού Εξωτερικών της Σουηδίας προς τους βουλευτές της χώρας του να μην ψηφίσουν υπέρ της αναγνώρισης, για να μη θέσουν σε κίνδυνο την πορεία εκδημοκρατισμού της Τουρκίας, ήταν εντελώς άσχετες με το γεγονός ότι η Τουρκία των 80.000.000 ψυχών αποτελεί μια πολύ καλή εναλλακτική αγορά για τα προϊόντα της σουηδικής βιομηχανίας, εν μέσω μάλιστα διεθνούς οικονομικής ύφεσης;
5ο συμπέρασμα: Η όποια επιτυχία μας ως νεοεμφανιζόμενων παιχτών της διεθνούς πολιτικής σκακιέρας, θα εξαρτηθεί απόλυτα από τη σύνεση, την αυτοσυγκράτηση και τη σοβαρότητα, που θα επιδείξουμε. Δεν είμαι βέβαιος ότι τα διαθέτουμε στον απαιτούμενο βαθμό. Δείτε την περίπτωση του Νίκου Παπαδόπουλου, του σοσιαλδημοκράτη βουλευτή που καταγγέλθηκε πριν από δύο χρόνια σχεδόν ως προδότης από τις ίδιες τις ποντιακές οργανώσεις, διότι έκανε το λάθος να πατήσει το κουμπί του «όχι» κατά την αντίστοιχη ψηφοφορία του 2008 (αν και σηκώθηκε αμέσως πάνω, δήλωσε ότι έκανε λάθος και άλλαξε την ψήφο του), ενώ σήμερα καλείται να χαιρετίσει ως ήρωας την κεντρική μας συγκέντρωση στην Πλατεία Αγίας Σοφίας. Αν κάποιοι στην Ελλάδα δεν μας παίρνουν στα σοβαρά, δεν είναι μόνο γιατί έχουν ιδεολογικές αγκυλώσεις ή υπερβολικές υπερατλαντικές «ευαισθησίες», είναι και γιατί δεν έχουμε κατορθώσει να τους πείσουμε για τη σοβαρότητά μας.
6ο συμπέρασμα: Συνήθως αποφεύγω να ασχολούμαι με τα οργανωτικά του χώρου, σε αυτό το σημείο όμως δεν μπορώ να αποφύγω τον πειρασμό. Αυτές τις μέρες διάβασα μία στοίβα από δελτία τύπου, που αναφέρονταν όλα στο ζήτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας από τους Σουηδούς. Κάποιο από αυτά έγραφε ότι μεταβαίνει στη Στοκχόλμη η ηγεσία του παγκόσμιου συντονιστικού οργάνου των Ποντίων, της παγκόσμιας Συνομοσπονδίας ή κάτι τέτοιο. Μου έκανε εντύπωση ότι δεν γνώριζα ούτε ένα όνομα απ’ όσα διάβασα. Πιστεύω ότι θα πρέπει κάποτε να πάψει το οργανωτικό μοντέλο του χώρου μας να θυμίζει κακέκτυπο συνδικαλιστικής οργάνωσης του παρελθόντος. Φανταστείτε να ξυπνήσει αύριο ο Ομπάμα και να ζητήσει να δει τους Πόντιους. Ποιόν θα του στείλουμε; Τον συμπαθέστατο κατά τα άλλα πρόεδρο του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Αετοβουνίου, που έτυχε να εκλεγεί στο ΣΠΟΣ της περιοχής του, από εκεί στο Δ.Σ. της Ομοσπονδίας και από εκεί στην Παγκόσμια Συνομοσπονδία; Εάν θέλουμε να «παίξουμε μπάλα» σε ένα γήπεδο τόσο σημαντικό, όπως είναι το διεθνές πεδίο, τότε θα πρέπει να αναζητήσουμε στο δημόσιο βίο της χώρας τις προσωπικότητες που έχουν το απαιτούμενο ειδικό πολιτικό βάρος και να τις επιστρατεύσουμε.
7ο συμπέρασμα: Πριν από αρκετά χρόνια επισκέφθηκα τη Στοκχόλμη προσκεκλημένος του Ποντιακού Συλλόγου του Rinkeby. Η υποδοχή εντυπωσιακή, η υποδομή όχι. Θυμάμαι του Έλληνες μετανάστες να χαρτοπαίζουν στο ελληνικό καφενείο και να μαλώνουν για τα πολιτικά, σαν μην είχαν φύγει ποτέ από το χωριό τους στο Κιλκίς. Τίποτε απ’ όσα είδα κατά το διήμερο της εκεί παρουσίας μου, δεν θα μπορούσε να με κάνει να φανταστώ την πολύ θετική εξέλιξη που ακολούθησε. Κι όμως από εκεί ήρθε η μεγάλη επιτυχία. Προσπάθησαν να πάρω πληροφορίες από το διαδίκτυο. Εξεπλάγην. Νέα παιδιά, με όρεξη για δουλειά και κυρίως με νέες αντιλήψεις. Κατέβασα σε pdf του τριμηνιαίο ενημερωτικό δελτίο που εκδίδουν. Νομίζω ότι αυτά που είδα, ήταν αρκετά για να εντείνουν την πεποίθησή μου, που δεν έχω σταματήσει να διακηρύσσω εδώ και χρόνια προς κάθε κατεύθυνση, ότι οι όποιες θετικές εξελίξεις έχουμε στο «ποντιακό», θα ενταθούν, όταν θα μπει στο προσκήνιο μια νέα γενιά ανθρώπων, με άλλο μορφωτικό επίπεδο, άλλες ιδέες, και κυρίως άλλη αισθητική. Το ποιοτικό άλμα των Ποντίων της Στοκχόλμης μας χάρισε μια ιστορικής σημασίας απόφαση. Άμποτε και στα δικά μας...
Άφησα σκόπιμα για το τέλος την κραυγαλέα σιγή της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας και των ελλαδικών ΜΜΕ. Αυτή η απόφαση δεν τους αφορά; Δεν έχουν να πουν τίποτε για αυτήν; Δεν πειράζει, θα τη θυμηθούν και θα τη χαιρετήσουν αργότερα, στους δεκάρικους λόγους που θα εκφωνήσουν τον επόμενο Δεκαπενταύγουστο ή στο επόμενο φεστιβάλ. Γιατί είμαι βέβαιος ότι θα είναι εκεί. Σιγά μη λείψουν…
Υ.Γ. Προσωπικά πληροφορήθηκα την απόφαση του Σουηδικού κοινοβουλίου λίγα μόλις λεπτά μετά την ανακοίνωσή της, χάρις σε ένα συγκινητικό τηλεφώνημα του Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Με τον επιφανή αυτό Σανταίο συγχωριανό μου οι δρόμοι μας δεν διασταυρώθηκαν πολλές φορές. Δεν συμφωνούμε σε όλα, δεν ανήκα ποτέ στην «ομάδα» του. Οφείλω όμως από στοιχειώδη εντιμότητα να του αναγνωρίσω ότι αν δεν είχε θέσει, πριν από πολλά χρόνια, τις πολιτικές βάσεις για την ανάδειξη του θέματος, σήμερα δεν θα είχαμε λόγους να αισθανόμαστε δικαιωμένοι. Δεν ξέρω πόσοι και ποιοι από το χώρο μας το θυμήθηκαν αυτές τις ημέρες, σε ό,τι όμως με αφορά, νιώθω υποχρεωμένος να το επισημάνω.
Ο Πόντος σήμερα... Μικρές ειδήσεις από και για το σύγχρονο Πόντο, όπως τις αλιεύσαμε μέσα από τις σελίδες του τύπου:
- Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα επηρεάζει την τουριστική κίνηση της Τραπεζούντας
- Ένα κουρδικό πυροσβεστικό διχάζει ένα χωριό της Μαύρης Θάλασσας
- Χριστιανική εκκλησία σκαμμένη σε βράχο βρέθηκε στην Αργυρούπολη
- Η Τραπεζούντα μαθαίνει ράγκμπι…
- "Ζητείται Ψεύτης" του Δημήτρη Ψαθά από το θέατρο "Ελπίδα" της Τραπεζούντας
Το Σουηδικό Κοινοβούλιο αναγνώρισε τη Γενοκτονία
Για πρώτη φορά απόφαση κοινοβουλίου χώρας-μέλους της Ε.Ε. κάνει ρητή αναφορά στη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου !
Με μία ιστορικής σημασίας απόφασή του το σουηδικό κοινοβούλιο αναγνώρισε πριν από λίγες ημέρες τη Γενοκτονία που διέπραξαν στις αρχές του 20ου αιώνα οι Τούρκοι εθνικιστές σε βάρος των χριστιανικών μειονοτήτων της Ανατολής και ειδικά των Αρμενίων, Ασσυρίων και Ποντίων. Η απόφαση, που επιτεύχθηκε με διαφορά μίας μόλις ψήφου, σκόρπισε ρίγη συγκίνησης σε ολόκληρο τον ποντιακό ελληνισμό, παρά την εξαιρετικά εύγλωττη σιωπή της επίσημης ελληνικής διπλωματίας, αλλά και της πλειοψηφίας των ελληνικών ΜΜΕ.
Πέντε χρόνια χωρίς το Χρύσανθο
Η ζωή του ανθρώπου που σημάδεψε την πορεία του ποντιακού τραγουδιού κατά τον 20ο αιώνα.
Οινόη Κοζάνης, Δεκέμβρης του 1933: στο προσφυγικό αγροτόσπιτο του Κωνσταντίνου Θεοδωρίδη από το Πεζιρκιάν Κετσίτ του Καρς έρχεται στον κόσμο το τρίτο παιδί της οικογένειας. Το παλιό τουρκικό σπίτι, που έχει παραχωρηθεί στην προσφυγική οικογένεια, πλημμυρίζει από χαρά και οι ευχές προς τους ευτυχείς γονείς δίνουν και παίρνουν. Κανείς ωστόσο απ’ όσους έχουν έρθει για να ευχηθούν στην οικογένεια, δεν μπορεί να φανταστεί πόσο γενναιόδωρες υπήρξαν εκείνη τη μέρα οι μοίρες. Γιατί κανένας δεν μπορούσε ακόμη να γνωρίζει ότι το μικρό αγόρι, που είχε μόλις γεννηθεί, διέθετε ήδη μια από τις πιο σπάνιες ανθρώπινες φωνές που γνώρισε η παγκόσμια μουσική σκηνή κατά τον 20ο αιώνα.
Τάσος Κυριακίδης: "εμείς οι Πόντιοι θα πρέπει να αποκτήσουμε καλύτερη σχέση με το βιβλίο"
- Ποια πιστεύετε ότι είναι η σχέση ημών των Ποντίων με το βιβλίο και το διάβασμα;
- Φοβάμαι ότι μπορεί ένας ικανός αριθμός παιδιών ποντιακής καταγωγής από τη δεύτερη και τρίτη προσφυγική γενιά να έκαναν σπουδές με την προοπτική να γλυτώσουν από το χωράφι, που ήταν η κύρια ενασχόληση των γονιών τους, αλλά αυτό δεν τους έφερε πιο κοντά στα γράμματα. Έχω την εντύπωση ότι εμείς οι Πόντιοι θα πρέπει να αποκτήσουμε καλύτερη σχέση με το βιβλίο. Ο Πόντιος δεν είναι φίλος των γραμμάτων και του βιβλίου, όσο είναι ο Κρητικός, ο Νησιώτης ή ο Πελοποννήσιος. Το δηλώνω μετά λόγου γνώσεως, όση πικρία και δυσφορία κι αν προκαλέσει…
Για τη βιβλιοθήκη της Αργυρούπολης
του Κωνσταντίνου Φωτιάδη
Καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας
Η σωτηρία των βιβλίων από το φθοροποιό πανδαμάτορα χρόνο είναι το πρώτο που έχουμε όχι μόνο οι Έλληνες του Πόντου, ούτε μόνο ο Ελληνισμός, αλλά η παγκόσμια κοινότητα. Τα κειμήλια αυτά ανήκουν στον παγκόσμιο πολιτισμό. Το περιεχόμενό τους ενδιαφέρει όλη την παγκόσμια κοινότητα που ασχολείται με τις ανθρωπιστικές σπουδές. Μέσα από την ψηφιοποίηση θα γίνει γνωστός ο πλούτος των γνώσεων σ’ όλη την ανθρωπότητα. Για μας τους πρόσφυγες της δεύτερης και τρίτης γενιάς, οι θησαυροί αυτοί είναι ένα μέρος της τρισχιλιόχρονης ιστορίας μας, της ταυτότητάς μας, της αδιάκοπης ιστορικής συνέχειας των Τραντέλλενων του Πόντου με τη Ρωμιοσύνη της Πόλης και της Αθήνας. Διεκδικούμε το αναφαίρετο δικαίωμα στη γνώση, το δικαίωμα στη μνήμη και καλούμε την πολιτεία αλλά και το Δήμο της Νάουσας να παραχωρήσουν ένα παραδοσιακό διατηρητέο οικοδόμημα, για την αξιοπρεπή στεγαστική αποκατάσταση αλλά και την επιστημονική αξιοποίηση του πολιτισμικού μας πλούτου.
Αυτοκαταστροφικοί μηδενισμοί: η περίπτωση του Γεώργιου Σκληρού-Κωνσταντινίδη
του Αλέξανδρου Σπανίδη, φιλολόγου
Ως μαθητής και ως φοιτητής όχι μόνο δε διάβασα ποτέ μου, αλλά ούτε καν άκουσα το όνομα Γ. Σκληρός Ως καθηγητής συνάντησα για πρώτη φορά το όνομα και το σκίτσο αυτού του προσώπου στον Γ΄ τόμο του σχολικού βιβλίου των Σκουλάτου-Δημακόπουλου-Κόνδη «Ιστορία νεότερη και σύγχρονη», σελ.14. Στο βιβλίο αυτό υπάρχει σκίτσο με λεζάντα «Γ. Σκληρός Αλεξάνδρεια». Κάτω από το όνομα Γ. Σκληρός γράφει σε παρένθεση «Κωνσταντινίδης». Στην ίδια σελίδα ως πηγή παρατίθεται απόσπασμα από το βιβλίο του Γ. Σκληρού «Το κοινωνικό μας ζήτημα». Στη σελίδα 16 γίνεται αναφορά στο άνω πρόσωπο με τα εξής λόγια: «η ελληνική σοσιαλιστική σκέψη αναζωπυρώνεται λίγο πριν το 1909 όταν, μετά την ήττα του 1897 και την επιβολή του διεθνούς οικονομικού ελέγχου, ξεσπά γενική κατακραυγή για την ανικανότητα της ολιγαρχίας και των ανακτόρων να κυβερνήσουν τον τόπο και ασκείται έντονη κριτική κατά των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών δομών της χώρας. Το κοινωνικό μας ζήτημα» του Γ. Σκληρού είναι η πρώτη προσπάθεια να ερμηνευτεί με μαρξιστικό τρόπο η ελληνική κοινωνία. Το βιβλίο αυτό προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και συζητήσεις»...
Το τρανόν η Σαρακοστή και τη Λαμπρής τα ημέρας (εκείνα τα χρόνια...)
του Βασίλη Ταρνανίδη
Πόσα φοράς νουνίζω κι απονουνίζω τα χρόνια ντο εδέβαν και εθαρρείς κυλιντέρια εκυλίαν κι εχάθαν σ’ ενθυμεματί’ το χάος και κλώσκουμαι λέω εγώ εμέν: «Ολάν, τιδέν πα κι είμες!». Αλλομίαν ξαν, αποτυλίζω το καρούλ’ τη ζήσης ημ’ και τεΐ καλομιλιάχκουμαι ντ’ εποί’κα και ντ’ εφέκα και ξαν συννουνίζω και λέω: «Ολάν, αούτα τα χρόνια να έσαν σίνας και τεΐ εβούρτσιζεν έναν, χαμάν θ’ εσοκεύκουτον τ’ αθρώπ’ η ζήσ’ άμον ορτάρ’"...
Οι Πόντιοι στην Επανάσταση του 1821
του συγγραφέα Γιώργου Ανδρεάδη
Ο Μητροπολίτης Αργυρουπόλεως Σίλβεστρος Λαζαρίδης ο Β΄, που καταγόταν από το χωριό Τσίτε, μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία από τον συμμαθητή του και Σχολάρχη Τραπεζούντας, τον Σάββα Τριανταφυλλίδη. Ο Σάββας Τριανταφυλλίδης ήταν ο πατέρας του Περικλή Τριανταφυλλίδη, που έγραψε τα αθάνατα έργα «Ποντικά» και «Φυγάδες». Ορκίστηκαν μάλιστα τον όρκο Πίστεως στην Φιλική Εταιρεία στην Αργυρούπολη από δύο απεσταλμένους της Φιλικής Εταιρείας, που ήρθαν για τον σκοπό αυτό στην Αργυρούπολη ντυμένοι σαν τούρκοι ντερβίσηδες. Στην περιοδεία τους εκείνη οι ντερβίσηδες αγγελιοφόροι της Φιλικής Εταιρείας περιόδευσαν τον Πόντο και όρκισαν πολλούς μεμυημένους, με τους οποίους, η Φιλική Εταιρεία είχε προηγούμενη συνεννόηση. Μόνον οι μεμυημένοι της επαρχίας Χαλδίας συγκέντρωσαν για τον αγώνα 12.000 γρόσια, ποσό πολύ σημαντικό για τα χρόνια εκείνα και τα διοχέτευσαν μέσω Φιλικής στον αγώνα του Γένους στον Μωρηά. Στον κώδικα του Μητροπολιτικού Ναού Αγ. Γεωργίου Αργυρούπολης καταγράφηκε η απλή σημείωση: 12.000 γρόσια για τις ανάγκες του Γένους.
Αυτόπτης μάρτυρας
Η γενιά των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να αφήσουν τα άγια χώματα του Πόντου, της Μικράς Ασίας και της Θράκης, είδε πολλά με τα μάτια της. Κάποιοι από αυτούς, μετά τον ερχομό τους στην Ελλάδα, κάθισαν κι έγραψαν τις περιπέτειές τους στο χαρτί. Ελάχιστων όμως οι μαρτυρίες έχουν τόση δύναμη, όσο του Θεόφιλου Χαλκίδη, ώστε να αρκούν από μόνες τους για να αποδείξουν στον οποιονδήποτε καλοπροαίρετο ότι τα συγκλονιστικά γεγονότα που έζησε ο λαός μας στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν όχι απλά γενοκτονία, αλλά μια από φοβερότερες γενοκτονίες, που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα. Ποιος ήταν όμως ο άνθρωπος αυτός, τις συγκλονιστικές περιπέτειες του οποίου δημοσιεύσαμε στα πρώτα επτά τεύχη του περιοδικού μας;
Για εγγραφές συνδρομητών, ενημέρωση για τα σημεία διάθεσης του περιοδικού και οποιαδήποτε άλλη πληροφορία μπορείτε να επικοινωνείτε με το 6979743428 ή το piperdim@hotmail.com.