του Κώστα Καντούνη
Ύστερα από ογδόντα οκτώ έτη «λήθαργου και σιωπής» οι πύλες της Παναγίας του όρους Μελά άνοιξαν για την τέλεση της Θείας Λειτουργίας και πλέον «τα δάκρυα της Παναγίας σταμάτησαν». Με τον τρόπο αυτό, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος καλωσόρισε τις χιλιάδες προσκυνητών, από την Ελλάδα και πρώην σοβιετικά κράτη, που συνέρευσαν για να παραστούν στο «κορυφαίο θρησκευτικό και ιστορικό γεγονός» της τέλεσης Πατριαρχικής Λειτουργίας στην Τραπεζούντα. Στην πόαλη που φέτος το Δεκαπενταύγουστο κατέστη το επίκεντρο των απανταχού εορτασμών για την Κοίμηση της Θεοτόκου. Παρουσία Ιεραρχών, πολιτικών από την Ελλάδα, αλλά και εκπροσώπων της τουρκικής κυβέρνησης και αρκετών μουσουλμάνων –που με απόλυτο σεβασμό απέναντι στους Ορθοδόξους παρακολούθησαν τη Λειτουργία–, ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας διεμήνυσε ότι οι χριστιανοί συγκεντρώθηκαν στην Παναγία Σουμελά ως «άγγελοι ειρήνης και φιλίας» και ευχήθηκε το προσκύνημα αυτό να λειτουργήσει ως «μια επιπλέον γέφυρα επικοινωνίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα στους δύο λαούς».
Οι πύλες του προαύλιου χώρου της Παναγίας Σουμελά άνοιξαν στις 7 το πρωί και πλήθος πιστών, μεταξύ άλλων, από την Ελλάδα, τη Ρωσία, την Ουκρανία και τη Γεωργία, βαστώντας κεριά, άρχισαν να βαδίζουν προς τη Μονή, πολλοί εξ αυτών δακρυσμένοι. Σε σημεία του μονοπατιού Πόντιοι με την παραδοσιακή λύρα υποδέχονταν τους προσκυνητές με τραγούδια. Από τους χιλιάδες πιστούς, ωστόσο, που συνέρευσαν στην Τραπεζούντα μόλις εξακόσιοι, που είχαν ειδική πρόσκληση, κατάφεραν να παρακολουθήσουν από κοντά τη Λειτουργία. Οι υπόλοιποι βίωσαν τις ιστορικές αυτές στιγμές μέσω των γιγαντοοθονών και των ηχείων που είχαν στήσει οι τοπικές αρχές και εισήλθαν στη Μονή για να προσκυνήσουν μετά το πέρας της Λειτουργίας. Για την αποφυγή οποιουδήποτε επεισοδίου, στον ευρύτερο χώρο βρισκόταν από νωρίς το πρωί μεγάλη δύναμη της τουρκικής αστυνομίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η παρουσία των αστυνομικών ήταν ιδιαίτερα διακριτική, ενώ οι Τούρκοι φύλακες και οι υπάλληλοι του μουσείου (σ.σ. μέχρι σήμερα λειτουργούσε αποκλειστικά ως μουσείο η Μονή) καλωσόριζαν θερμά τους επισκέπτες.
Στις δέκα η Θεία Λειτουργία ξεκίνησε, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη, ο οποίος έγινε δεκτός με την επευφημία «Άξιος» και χειροκροτήματα. Ο κ. Βαρθολομαίος χαιρέτισε τους πιστούς, ευλόγησε μικρά παιδιά, προσκύνησε αντίγραφο της εικόνας της Παναγίας Σουμελά και το ιερό Ευαγγέλιο και εισήλθε στο καθολικό για να φορέσει την αρχιερατική στολή. Στη συνέχεια μαζί με το Μητροπολίτη Δράμας Παύλο και τον εκπρόσωπο του Πατριαρχείου Μόσχας Επίσκοπο Τύχωνα επέστρεψαν στο προαύλιο για να τελέσουν από κοινού τη Θεία Λειτουργία. Υπενθυμίζεται πως η τελευταία φορά που τελέστηκε Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά ήταν το 1923, πριν από τις ανταλλαγές πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, καθώς και ότι η άδεια για την επαναλειτουργία της Μονής –όχι μόνο φέτος αλλά κάθε Δεκαπενταύγουστο– δόθηκε από τις τουρκικές αρχές τον Ιούνιο.
«Καραβάνια προσκυνητών»
Όταν η Λειτουργία ολοκληρώθηκε, ο Οικουμενικός Πατριάρχης πήρε το μικρόφωνο για να εκφωνήσει –στα ελληνικά και στα τουρκικά– την ομιλία του. Αναφερόμενος στη χθεσινή Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, ο κ. Βαρθολομαίος έκανε λόγο για «κορυφαίο θρησκευτικό και ιστορικό γεγονός», προσθέτοντας: «Σήμερα ο Πόντος γίνεται πραγματικά Εύξεινος, καθώς δέχεται καραβάνια ολόκληρα προσκυνητών που γεμίζουν τις ανηφοριές των βουνών που οδηγούν στον ιερό βράχο της Παναγίας». Όλα αυτά τα ογδόντα οκτώ χρόνια «λήθαργου και σιωπής», τόνισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, «η ακοίμητος κανδήλα της μνήμης και ευλάβειας προς τη Σουμελιώτισσα έκαιε και επότιζε και καθοδηγούσε την πορεία όλων των Ποντίων, όλων των Ρωμιών, όλων των ορθοδόξων που έλεγαν στην προσευχή τους “Σουμελά μας Παναγία, την εικόνα σου εγώ, τη σεπτή και την αγία έδρα για να προσκυνώ”».
Ο κ. Βαρθολομαίος δεν παρέλειψε σ’ εκείνο το σημείο να ευχαριστήσει την τουρκική κυβέρνηση για την άδεια που έδωσε ώστε να επαναλειτουργήσει η Μονή, αναφέροντας συγκεκριμένα πως οι πύλες της Παναγίας Σουμελά άνοιξαν «κατόπιν της αδείας των εντίμων τοπικών αρχών της Τουρκίας, τας οποίας και επαινούμεν και ευχαριστούμεν. Εις το παλλάδιον της ιστορικής ευλάβειας του Πόντου, όλης της Μικράς Ασίας, της Νοτίου Ρωσίας, της Ουκρανίας, εις την πανίερον αυτήν πατριαρχική μονή, ακούστηκε και πάλι, γλυκύτατον, το πεποικιλμένη τη θεία δόξη ιερά και ευκλεής παρθένε, μνήμην σου». Ακολούθως διαβεβαίωσε πάντες πως «οι χριστιανοί συνερεύσαμεν εδώ σήμερον ως άγγελοι ειρήνης και φιλίας, με τα καλύτερα δι’ αυτούς αισθήματα. Η Παναγία, άλλωστε, μας ενώνει όλους, εάν λάβωμεν υπ’ όψιν ότι πάρα πολλά θαύματα και θεραπείας ποικίλων ασθενειών έκανε αδιακρίτως η Σουμελιώτισσα και εις χριστιανούς και εις μουσουλμάνους, και εις Ρωμιούς και εις Τούρκους, Ρώσους, Γεωργιανούς και Ρουμάνους».
Καταλήγοντας, σε κλίμα συναισθηματικά φορτισμένο, ο κ. Βαρθολομαίος ευχήθηκε «ας είναι η Παναγία η Σουμελιώτισσα, η κυρία του Πόντου, εγγυήτρια καλύτερων ημερών διά τους δύο λαούς μας, οι οποίοι συναντώνται σήμερον εις το εδώ εορτάζον πανίερον σέβασμά της» και «το προσκύνημα αυτό να είναι μια επιπλέον γέφυρα επικοινωνίας και εμπιστοσύνης ανάμεσα εις τους δύο λαούς».
Αξίζει να σημειωθεί ότι παρόντες στη Λειτουργία ήταν οι Μητροπολίτες Νεαπόλεως Βαρνάβας, Μεσσηνίας Χρυσόστομος και Ηλιουπόλεως Βαρνάβας και ιερείς από διάφορες χώρες όπως η Λιθουανία και το Καζακστάν. Στην Παναγία Σουμελά παραβρέθηκαν επίσης οι βουλευτές Μ. Τιμοσίδης, Γ. Αμοιρίδης, Στ. Κωνσταντινίδης, Μ. Χαρακόπουλος, Η. Θεοδωρίδης, Γ. Κασαπίδης, Σ. Κεδίκογλου, Π. Νεράτζης και οι πρώην βουλευτές Α. Τζιτζικώστας, Ε. Χαϊτίδης, Στ. Παπαθεμελής, και Α. Λυκουρέζος, ο πρέσβης της Ελλάδας στην Άγκυρα, οι επικεφαλής ποντιακών Ομοσπονδιών και Σωματείων κ. Παρχαρίδης και κ. Αποστολίδης, ο πρόεδρος του ΣΑΕ Στέφανος Ταμπάκης και ο επικεφαλής της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας, πρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Ποντίων Ελλήνων και βουλευτής της κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας Ιβάν Σαββίδης. Τη Λειτουργία μετέδωσαν σε απευθείας σύνδεση η ΕΤ- 3, το κρατικό κανάλι της Τουρκίας (ΤΡΤ), καθώς και πολλοί ακόμη τηλεοπτικοί σταθμοί από τη Ρωσία, την Ελλάδα και την Τουρκία (Αnkara ΤV, Show ΤV, StarΤV κ.ά.).
Πηγή: Απογευματινή