του Γιάννη Δελόγλου
Ένα ακόμα τολμηρό βήμα αναβίωσης εθίμου των προγόνων τους έκαναν οι Πόντιοι της Στουτγάρδης που γίνεται για πρώτη φορά στην κεντρική Ευρώπη. Ένα βήμα που συμπληρώνει ένα τεράστιο κενό από ανθρώπους που όχι μόνο υπηρετούν τις ρίζες τους, αλλά ζωντανεύουν ότι έχει σχέση με την ιστορία, την παράδοση και τον τρόπο ζωής των Ποντίων.
Και με αυτό τον τρόπο αποδεικνύει περίτρανα την ύπαρξη και ονομασία του ο Σύλλογος Ποντίων Στουτγάρδης, γιατί πραγματικά είναι η Ποντιακή Εστία του Ελληνισμού της Γερμανικής μεγαλουπόλεως και πρωτεύουσας της Βάδης Βυρτεμβέργης, όπου ζουν 85.000 Έλληνες και δρουν 15 Σύλλογοι Ποντίων, εκ των οποίων οι 12 είναι μέλη της πλέον δραστήριας Ομοσπονδίας Συλλόγων Ελλήνων Ποντίων Ευρώπης.
Ένα δραστήριο διοικητικό συμβούλιο, που από καιρό αντιλήφθηκε τις αυξημένες του υποχρεώσεις πέρα από τα καθιερωμένα, μία διμοιρία εθελοντών που εργάζονται σε όλες τις εκδηλώσεις και ένα αξιόλογο σύνολο μελών αποτελεί τον κορμό αυτού του συλλόγου που οδηγεί την νεολαία στους δρόμους που άνοιξαν οι πρόγονοί τους.
Μιας νεολαίας που όχι μόνο ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του συλλόγου, αλλά δείχνει πανέτοιμη σε κάθε προσπάθεια. Αλλά και αυτό είναι ένα ακόμα δείγμα της μελετημένης δουλειάς που γίνεται από το διοικητικό συμβούλιο, αλλά και της στήριξης και εμπιστοσύνης των φλογερών ανώνυμων μελών του συλλόγου. Η αναβίωση του εθίμου της εξόδους στον Παρχάρ δεν είναι άλλη από την έξοδο σε εξοχικό τόπο ορεινής περιοχής, σε βοσκότοπους, όπου περνούσαν αρκετούς μήνες οι Πόντιοι στις πατρογονικές τους εστίες.
Σύμφωνα με τις αφηγήσεις γερόντων στα Παρχάρια πήγαιναν για παραθέριση και αναψυχή οι οικογένειες των πλουσίων, αλλά κυρίως για δουλειές οι κτηνοτρόφοι. Αυτό τον τρόπο ζωής μετέδωσαν στους νεολαίους τα μέλη της θεατρικής ομάδας "Μύριοι" της Ποντιακής Εστίας σε όσους βρέθηκαν εκεί, στην ορεινή περιοχή του Munsigen, στο κέντρο εκπαίδευσης προσκόπων, 65 χιλιόμετρα νότια της Στουτγάρδης.
Στον τόπο αναβίωσης του εθίμου παραβρέθηκε ο υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων της Ομοσπονδίας Ποντίων κ. Ηλίας Μαυρίδης, ο διακεκριμένος πρωταγωνιστής του θεάτρου και του κινηματογράφου κ. Λάζος Τερζάς, η δημοσιογράφος της ΕΡΤ 3 κ. Χρύσα Σάμιου, η δημοσιογράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης κ. Θωμαϊς Κιζιρίδου, ο χορηγός και επίλεκτο μέλος των Ποντίων κ. Αμανάτης Ταγκαλίδης, ο επιχειρηματίας κ. Αθανάσιος Κελεμίδης, οι πρόεδροι των συλλόγων Αμάραντος Wernau κ. Γιώργος Σαμψωνίδης, Πόντος Routlingen κ. Αλέξανδρος Θεοδοσιάδης, Ακρίτας Necrartentzlingen κ. Κυριάκος Σαββίδης, Παναγία Σουμελά Leonberg κ. Γιώργος Σαλτζίδης και εκπρόσωποι των συλλόγων Αργοναύτες Waiblingen, Παναγία Σουμελά Bietigheim.
Ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Δημήτριος Οξυζίδης αναφέρθηκε στην προσπάθεια που κάνει ο σύλλογός του και που θα πρέπει του λοιπού να καθιερωθεί ένα τέτοιο αντάμωμα και σε άλλες περιοχές για να δοθεί η δυνατότητα να γνωρίσουν όλοι το ξεχωριστό αυτό έθιμο, τον τρόπο ζωής στους ορεινούς βοσκότοπους του Πόντου.
Μακριά από την πατρίδα οι Πόντιοι της δεύτερης, τρίτης, αλλά και τέταρτης γενιάς, κάνουν το χρέος τους. Έτσι δεν έκρυψε τη συγκίνησή του ο καθ' όλα ευαίσθητος υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων της ΟΣΕΠΕ κ. Ηλίας Μαυρίδης που τόνισε ότι η αναβίωση των εθίμων των προγόνων μας, μας φέρνει πιο κοντά στις ρίζες μας, μας κάνει πιο υπεύθυνους αλλά και πιο υπερήφανους αυτό που είμαστε και αυτό που υπηρετούμε.
Στη συνέχεια ξεδιπλώθηκε όλη η ομορφιά του εθίμου από την Θώμη Κιζιρίδου και την θεατρική ομάδα "Μύριοι" με το θεατρικό μονόπρακτο "Τ' όρωμαν". Χοροί, τραγούδια, ανέκδοτες συζητήσεις αλλά και ποντιακά εδέσματα κράτησαν τη νεολαία κάτω από τον ιστό της παράδοσης. Η αρχή έγινε, όλους τους άρεσε και η επόμενη αναβίωση θα πρέπει να αρχίσει να προγραμματίζεται τουλάχιστον από αυτούς που πιστεύουν στο ρόλο τους μέσα στον οργανωμένο ποντιακό χώρο.
Ένα δημοτικό τραγούδι δίνει τον τρόπο ζωής της Παρχαρομάνας (αρχιτσοπάνισσας):
Ρωμάνα επαρχάρευεν
Κοτιντούρ 'σ λιβαδία
Σου Μίρη και σου Κοβλακά
Και σ' Ασπρα τα πλακία.
Σεράντα κτήνα έλμεγεν,
Σεράντα αγελάδα
Κι άλλα τόσα εφύλαττεν
Μουσκάρα αμόν ζαρκάδα.
Χτίσεν τυρέναν εκκλησιάν,
Μυντζέναν Αε - Βήμαν
Με κρενά κατήβαζεν
Το γάλαν σο χωρίον.
Κι α ση γαλή την άθεραν
Λύκος εποταμίεν
Μηδέ λύκος και μαναχόν
Ζευγάς με το ζευγάριν.
-------------------
Παρχαρομάνα ανέβηκε
Φλεβάρη στα λιβάδια,
Στου Μίρη και στου Κοβλακά
Εκεί στις άσπρες πέτρες,
Μικρές, μεγάλες φύλαγε
Σαράντα αγελάδες
Κι άλλα τόσα εφύλαγε
Μοσχάρια σαν ζαρκάδια.
Στήνει εκκλησιά από τυρί,
Βήμα Αγιο από μυτζήθρα
Και στο χωριό με τους κροτινούς
Κατέβαζε το γάλα.
Το γάλα μοσχοβόλησε
Και πνίγηκε ένας λύκος,
Λύκος μαζί με το ζευγά
Και με τα βόδια αντάμα.
Κοτιντούρ 'σ λιβαδία
Σου Μίρη και σου Κοβλακά
Και σ' Ασπρα τα πλακία.
Σεράντα κτήνα έλμεγεν,
Σεράντα αγελάδα
Κι άλλα τόσα εφύλαττεν
Μουσκάρα αμόν ζαρκάδα.
Χτίσεν τυρέναν εκκλησιάν,
Μυντζέναν Αε - Βήμαν
Με κρενά κατήβαζεν
Το γάλαν σο χωρίον.
Κι α ση γαλή την άθεραν
Λύκος εποταμίεν
Μηδέ λύκος και μαναχόν
Ζευγάς με το ζευγάριν.
-------------------
Παρχαρομάνα ανέβηκε
Φλεβάρη στα λιβάδια,
Στου Μίρη και στου Κοβλακά
Εκεί στις άσπρες πέτρες,
Μικρές, μεγάλες φύλαγε
Σαράντα αγελάδες
Κι άλλα τόσα εφύλαγε
Μοσχάρια σαν ζαρκάδια.
Στήνει εκκλησιά από τυρί,
Βήμα Αγιο από μυτζήθρα
Και στο χωριό με τους κροτινούς
Κατέβαζε το γάλα.
Το γάλα μοσχοβόλησε
Και πνίγηκε ένας λύκος,
Λύκος μαζί με το ζευγά
Και με τα βόδια αντάμα.