Την προβολή του ντοκυμαντέρ «Τα χνάρια των Αργοναυτών» διοργάνωσε η Ένωση Ποντίων Πιερίας, παρουσία πλήθους κόσμου στο χώρο του κινηματοθέατρου Ευκαρπίδη.
Η ταινία αφορά την ιστορική διαδρομή του ποντιακού ελληνισμού στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου από την αρχαιότητα και την αρχή της παρουσίας της μέχρι τον ξεριζωμό, κοντά έναν αιώνα πριν.
Η Ένωση Ποντίων θεώρησε χρέος της να στηρίξει την προσπάθεια που καταβάλλει το Ερευνητικό Κέντρο Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα και αφορά την ανάδειξη και προβολή της ιστορίας του Ποντιακού Έλληνισμού μέσα από αυτό το ντοκιμαντέρ. Αντίστοιχα, μεγάλη ήταν και η συμμετοχή του κοινού της Κατερίνης, ποντίων και μη.
Το ντοκιμαντέρ καταγράφει την άνοδο και την πτώση του πολιτισμού των Ελλήνων του Πόντου, που κατέληξε στο μεγάλο διωγμό και την Γενοκτονία των Ελλήνων Ποντίων από τους Νεότουρκους, στην αυγή του 20ου αιώνα.
Για το περιεχόμενο του ντοκυμαντέρ, τη διαδικασία δημιουργίας του, αλλά και το συνολικό έργο του Ερευνητικού Κέντρου του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα μίλησε στο «Ολύμπιο Βήμα», ο Θεοδόσιος Κυριακίδης υπεύθυνος του ερευνητικού κέντρου και υπεύθυνος για την παραγωγή του ντοκυμαντέρ.
ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
Υπεύθυνος του Ερευνητικού Κέντρου του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα
Πόσος χρόνος έρευνας χρειάστηκε για να έχουμε το αποτέλεσμα που βλέπουμε;
«Όλη η προσπάθεια, μέχρι και την ολοκλήρωση της ταινίας κράτησε περίπου ενάμιση χρόνο. Το πρώτο εξάμηνο ξεκίνησε η προσπάθεια και η προετοιμασία για το πως θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε αυτή την ταινία. Ήρθαμε σε επαφή με ανθρώπους που μπορούν να μας βοηθήσουν, βρήκαμε την εταιρεία παραγωγής, που είναι η Small Planet η οποία κάνει τον «Εξάντα» του Αυγερόπουλου.
Τα γυρίσματα στον Πόντο έγιναν το καλοκαίρι του 2009. Ολοκληρώθηκε η ταινία πριν τέσσερις μήνες περίπου και κάναμε μια πρώτη προβολή στην Αθήνα στη 1 Δεκεμβρίου του 2010 και μετά στις 22 Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη. Η ταινία αφορά την παρουσία των Ελλήνων στον Πόντο. Ξεκινάμε από τα αρχαία χρόνια, από την αρχή της παρουσίας του εκεί και φθάνουμε μέχρι τον ξεριζωμό, το 1923 και την ανταλλαγή των πληθυσμών.
Στην ταινία συμμετέχουν περίπου δέκα καθηγητές πανεπιστημίων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επιστήμονες από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο, το Δυτικής Μακεδονίας, το πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, και της Κύπρου».
Πως ήταν η διαδικασία των γυρισμάτων στον Πόντο;
«Υπήρχε σχετική άδεια από το υπουργείο πολιτισμού για μια καταγραφή των μνημείων και έτσι καταφέραμε να τα κινηματογραφήσουμε. Πάντα βέβαια είχαμε από πίσω ανθρώπους της ασφάλειας, αλλά δεν δημιουργήθηκε κανένα πρόβλημα. Ίσα-ίσα που, ειδικά στην περιοχή της Ματσούκας, μας εξυπηρέτησαν στα γυρίσματα».
Μέσα από την έρευνα για το ντοκιμαντέρ, βγήκαν στην επιφάνεια και πράγματα που δεν γνωρίζαμε μέχρι τώρα;
«Η πρωτογενής έρευνα που πραγματοποιείται στο ερευνητικό κέντρο, αποτυπώνεται σε άλλου είδους δουλειές. Εκδόσεις ή μονογραφίες ή στα συνέδρια που διοργανώνουμε κάθε χρόνο. Με αυτή τη δουλειά προσπαθήσαμε να περάσουμε την ιστορία και τον πολιτισμό του Πόντου σε ανθρώπους που δε γνώριζαν τίποτα. Οπότε ουσιαστικά, αν και περιέχει κάποια κυρίως οπτικοακουστικά ανέκδοτα αρχεία, δεν δίνει κάτι καινούριο με την έννοια ότι οι επιστήμονες τα γνωρίζουν αυτά.
Αυτό που προσπαθήσαμε ήταν να περάσουμε αυτή τη γνώση στον πολύ κόσμο, που δεν γνωρίζει. Με τις τρεις μεταγλωττίσεις που θα γίνουν σε αγγλικά, ρωσικά και γερμανικά θα περάσει αυτή η γνώση και στον κόσμο στην αλλοδαπή».
Μπορούμε να μιλάμε ακόμα για παρουσία του Ελληνικού στοιχείου στον Πόντο;
«Δεν μπορούμε να το πούμε έτσι ξεκάθαρα. Υπάρχει μια αίσθηση ελληνικής παρουσίας, η οποία αποτυπώνεται στα μνημεία και στον άυλο πολιτισμό, όπως είναι η γλώσσα, οι χοροί, τα τραγούδια. Όποιοι καταλαβαίνουν ποντιακά μπορούν να συνεννοηθούν με τους ανθρώπους εκεί.
Έχουμε κάποια κοινά πολιτισμικά στοιχεία τα οποία έχουν καταγωγή ελληνική. Οι άνθρωποι που βρίσκονται εκεί δεν μπορεί να πει κανείς ότι έχουν ελληνική συνείδηση ή ξέρουν από που προέρχονται όλα αυτά τα στοιχεία».
Η έρευνα για το ντοκιμαντέρ είναι μέρος του συνολικού ερευνητικού σας έργου ή ολοκληρώθηκε;
«Πρόκειται για ένα στάδιο απλά της δουλειάς που κάνουμε. Εδώ και μια δεκαετία περίπου, το ερευνητικό κέντρο χρηματοδοτεί και αναλαμβάνει έρευνες για τους έλληνες του Πόντου και γενικά για το πολιτισμό και την ιστορία του Πόντου. Αυτή η δουλειά ήταν ένας τέτοιος σταθμός. Είναι μια πορεία που συνεχίζεται και στο μέλλον».
Τώρα που έχουν αρχίσει οι προβολές ποιες είναι οι πρώτες αντιδράσεις ή ακόμα και δικές σας παρατηρήσεις;
«Το ευχάριστο είναι ότι τα σχόλια είναι πολύ θετικά. Τόσο από τον απλό κόσμο, όσο και από ειδικούς. Άνθρωποι που είναι χρόνια στο χώρο των ντοκυμαντέρ έχουν εκφραστεί με τα καλύτερα λόγια. Φυσικά, σε ένα δημιούργημα πάντα υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν μπορείς να τα πεις. Ειδικά όταν θέλεις να πεις την ιστορία 3.000 χρόνων μέσα σε μια ώρα, είναι επόμενο να μην τα έχεις συμπεριλάβει όλα.
Πάντως η αντίδραση του κόσμου είναι θετικότατη και αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα. Ήδη έχουμε προσκλήσεις να πάει στο εξωτερικό η ταινία. Έχουμε κλείσει προβολές σε όλη την Ελλάδα για τους επόμενους δυο μήνες, φανταστείτε την άλλη βδομάδα πάμε στη Σύρο, όπου δεν υπάρχει ποντιακή παρουσία, παρόλα αυτά έδειξαν ενδιαφέρον».
Η ταινία αφορά την ιστορική διαδρομή του ποντιακού ελληνισμού στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου από την αρχαιότητα και την αρχή της παρουσίας της μέχρι τον ξεριζωμό, κοντά έναν αιώνα πριν.
Η Ένωση Ποντίων θεώρησε χρέος της να στηρίξει την προσπάθεια που καταβάλλει το Ερευνητικό Κέντρο Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα και αφορά την ανάδειξη και προβολή της ιστορίας του Ποντιακού Έλληνισμού μέσα από αυτό το ντοκιμαντέρ. Αντίστοιχα, μεγάλη ήταν και η συμμετοχή του κοινού της Κατερίνης, ποντίων και μη.
Το ντοκιμαντέρ καταγράφει την άνοδο και την πτώση του πολιτισμού των Ελλήνων του Πόντου, που κατέληξε στο μεγάλο διωγμό και την Γενοκτονία των Ελλήνων Ποντίων από τους Νεότουρκους, στην αυγή του 20ου αιώνα.
Για το περιεχόμενο του ντοκυμαντέρ, τη διαδικασία δημιουργίας του, αλλά και το συνολικό έργο του Ερευνητικού Κέντρου του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα μίλησε στο «Ολύμπιο Βήμα», ο Θεοδόσιος Κυριακίδης υπεύθυνος του ερευνητικού κέντρου και υπεύθυνος για την παραγωγή του ντοκυμαντέρ.
ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
Υπεύθυνος του Ερευνητικού Κέντρου του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα
Πόσος χρόνος έρευνας χρειάστηκε για να έχουμε το αποτέλεσμα που βλέπουμε;
«Όλη η προσπάθεια, μέχρι και την ολοκλήρωση της ταινίας κράτησε περίπου ενάμιση χρόνο. Το πρώτο εξάμηνο ξεκίνησε η προσπάθεια και η προετοιμασία για το πως θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε αυτή την ταινία. Ήρθαμε σε επαφή με ανθρώπους που μπορούν να μας βοηθήσουν, βρήκαμε την εταιρεία παραγωγής, που είναι η Small Planet η οποία κάνει τον «Εξάντα» του Αυγερόπουλου.
Τα γυρίσματα στον Πόντο έγιναν το καλοκαίρι του 2009. Ολοκληρώθηκε η ταινία πριν τέσσερις μήνες περίπου και κάναμε μια πρώτη προβολή στην Αθήνα στη 1 Δεκεμβρίου του 2010 και μετά στις 22 Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη. Η ταινία αφορά την παρουσία των Ελλήνων στον Πόντο. Ξεκινάμε από τα αρχαία χρόνια, από την αρχή της παρουσίας του εκεί και φθάνουμε μέχρι τον ξεριζωμό, το 1923 και την ανταλλαγή των πληθυσμών.
Στην ταινία συμμετέχουν περίπου δέκα καθηγητές πανεπιστημίων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επιστήμονες από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο, το Δυτικής Μακεδονίας, το πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, και της Κύπρου».
Πως ήταν η διαδικασία των γυρισμάτων στον Πόντο;
«Υπήρχε σχετική άδεια από το υπουργείο πολιτισμού για μια καταγραφή των μνημείων και έτσι καταφέραμε να τα κινηματογραφήσουμε. Πάντα βέβαια είχαμε από πίσω ανθρώπους της ασφάλειας, αλλά δεν δημιουργήθηκε κανένα πρόβλημα. Ίσα-ίσα που, ειδικά στην περιοχή της Ματσούκας, μας εξυπηρέτησαν στα γυρίσματα».
Μέσα από την έρευνα για το ντοκιμαντέρ, βγήκαν στην επιφάνεια και πράγματα που δεν γνωρίζαμε μέχρι τώρα;
«Η πρωτογενής έρευνα που πραγματοποιείται στο ερευνητικό κέντρο, αποτυπώνεται σε άλλου είδους δουλειές. Εκδόσεις ή μονογραφίες ή στα συνέδρια που διοργανώνουμε κάθε χρόνο. Με αυτή τη δουλειά προσπαθήσαμε να περάσουμε την ιστορία και τον πολιτισμό του Πόντου σε ανθρώπους που δε γνώριζαν τίποτα. Οπότε ουσιαστικά, αν και περιέχει κάποια κυρίως οπτικοακουστικά ανέκδοτα αρχεία, δεν δίνει κάτι καινούριο με την έννοια ότι οι επιστήμονες τα γνωρίζουν αυτά.
Αυτό που προσπαθήσαμε ήταν να περάσουμε αυτή τη γνώση στον πολύ κόσμο, που δεν γνωρίζει. Με τις τρεις μεταγλωττίσεις που θα γίνουν σε αγγλικά, ρωσικά και γερμανικά θα περάσει αυτή η γνώση και στον κόσμο στην αλλοδαπή».
Μπορούμε να μιλάμε ακόμα για παρουσία του Ελληνικού στοιχείου στον Πόντο;
«Δεν μπορούμε να το πούμε έτσι ξεκάθαρα. Υπάρχει μια αίσθηση ελληνικής παρουσίας, η οποία αποτυπώνεται στα μνημεία και στον άυλο πολιτισμό, όπως είναι η γλώσσα, οι χοροί, τα τραγούδια. Όποιοι καταλαβαίνουν ποντιακά μπορούν να συνεννοηθούν με τους ανθρώπους εκεί.
Έχουμε κάποια κοινά πολιτισμικά στοιχεία τα οποία έχουν καταγωγή ελληνική. Οι άνθρωποι που βρίσκονται εκεί δεν μπορεί να πει κανείς ότι έχουν ελληνική συνείδηση ή ξέρουν από που προέρχονται όλα αυτά τα στοιχεία».
Η έρευνα για το ντοκιμαντέρ είναι μέρος του συνολικού ερευνητικού σας έργου ή ολοκληρώθηκε;
«Πρόκειται για ένα στάδιο απλά της δουλειάς που κάνουμε. Εδώ και μια δεκαετία περίπου, το ερευνητικό κέντρο χρηματοδοτεί και αναλαμβάνει έρευνες για τους έλληνες του Πόντου και γενικά για το πολιτισμό και την ιστορία του Πόντου. Αυτή η δουλειά ήταν ένας τέτοιος σταθμός. Είναι μια πορεία που συνεχίζεται και στο μέλλον».
Τώρα που έχουν αρχίσει οι προβολές ποιες είναι οι πρώτες αντιδράσεις ή ακόμα και δικές σας παρατηρήσεις;
«Το ευχάριστο είναι ότι τα σχόλια είναι πολύ θετικά. Τόσο από τον απλό κόσμο, όσο και από ειδικούς. Άνθρωποι που είναι χρόνια στο χώρο των ντοκυμαντέρ έχουν εκφραστεί με τα καλύτερα λόγια. Φυσικά, σε ένα δημιούργημα πάντα υπάρχουν κάποια πράγματα που δεν μπορείς να τα πεις. Ειδικά όταν θέλεις να πεις την ιστορία 3.000 χρόνων μέσα σε μια ώρα, είναι επόμενο να μην τα έχεις συμπεριλάβει όλα.
Πάντως η αντίδραση του κόσμου είναι θετικότατη και αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα. Ήδη έχουμε προσκλήσεις να πάει στο εξωτερικό η ταινία. Έχουμε κλείσει προβολές σε όλη την Ελλάδα για τους επόμενους δυο μήνες, φανταστείτε την άλλη βδομάδα πάμε στη Σύρο, όπου δεν υπάρχει ποντιακή παρουσία, παρόλα αυτά έδειξαν ενδιαφέρον».