 |
| Οι αη-Γιώργηδες της Γαράσαρης |
Ο Άγιος Γεώργιος ήταν πολύ αγαπητός στους χριστιανούς της Γαράσαρης (όπως σε όλους τους ακρίτες του μεσαιωνικού ελληνισμού) και εξακολουθεί να είναι αγαπητός, αφού σε πολλούς προσφυγικούς συνοικισμούς της Ελλάδας που κατοικήθηκαν από Νικοπολίτες, χτίστηκαν εκκλησίες και παρεκκλήσια στο όνομά του. (Στο νομό Καβάλας που εγκαταστάθηκαν πολλοί Γαρασαρέτες, η πρώτη προσφυγική εκκλησία που χτίστηκε, ήταν ο Άγιος Γεώργιος του Αμυγδαλεώνα).
Στη Γαράσαρη είναι πολλά τα χωριά που είχαν τιμήσει τον αη-Γιώργη δίνοντας το όνομά του στην κεντρική τους εκκλησία (η Λίτσασα μάλιστα είχε δύο εκκλησίες στο όνομα του Αγίου Γεωργίου!), αλλά και σε πολλά παρεκκλήσια όπου γίνονταν πανηγύρια με τη συμμετοχή και μουσουλμάνων κατοίκων της περιοχής. Άλλωστε είναι γνωστό ότι μια μερίδα μουσουλμάνων (θα μιλήσουμε άλλη φορά γι’ αυτό το θέμα εκτενώς) τιμά ιδιαιτέρως τον αη-Γιώργη, την ημέρα του Χιντιρελέζ (πάντα με το παλιό ημερολόγιο – φέτος δηλαδή στις 6 Μαίου).
Ακολουθώντας την παράδοση των προγόνων μας, τον τιμούμε κι εμείς σήμερα, παρουσιάζοντας όλες τις τοποθεσίες που υπήρχαν εκκλησίες και παρεκκλήσια του Αγίου Γεωργίου, στη Μητρόπολη Κολωνίας και Νικοπόλεως.
1) Παρεκκλήσι στην κορυφή του Γιοκσουρούκ-τας, απέναντι από τη Νικόπολη. Εκεί γινόταν μεγάλο πανηγύρι, με τη συμμετοχή και μουσουλμάνων κατά το Χιντιρελέζ. Ο Προκόπιος αναφέρει ότι εκεί υπήρχε παρεκκλήσι από τα βυζαντινά χρόνια και μέχρι τις αρχές του προηγούμενου αιώνα υπήρχαν ακόμη τα ερείπιά του.
2) Παρεκκλήσι μέσα στη Χάχαβλα.
3) Παρεκκλήσι μέσα στο Ισπαχή-μαχαλεσή.
4) Παρεκκλήσι στα νεκροταφεία του Ισπαχή-μαχαλεσή.
5) Παρεκκλήσι μέσα στο Αλησάρ.
6) Παρεκκλήσι στο λόφο της Τζεπετζή, νοτιοανατολικά της Τρουπτσής, εκεί που ήταν η πρώτη τοποθεσία του χωριού.
7) Παρεκκλήσι στην κορυφή Πουγιούκ-αλάν, ανατολικά της Φέϊλερες.
8) Παρεκκλήσι στην κορυφή του λόφου του Αγίου Γεωργίου, πάνω από την Έσολα. Μέχρι σήμερα ο λόφος ονομάζεται Χιντιρελέζ-τεπεσί, δηλαδή λόφος του Αγίου Γεωργίου.
9) Εκκλησία στη Μπάλτζανα, έτος κτίσης 1894.
10) Εκκλησία στο μαχαλά Χουπανάντων, στο Καρακεβεζήτ, χτίστηκε περίπου το 1855-1860.
11) Εκκλησία μέσα στην Κόρατζα, χτίστηκε περίπου το 1870. Στο χωριό υπήρχε και ένα παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου.
12) Η παλαιότερη εκκλησία του Καταχώρ. Η καμπάνα της μεταφέρθηκε στην Ευκαρπία του Κιλκίς.
13) Η νέα και μεγαλοπρεπής εκκλησία του αη-Γιώργη, στην περιοχή Ναύλε της Λίτσασας, δίπλα στον τότε δημόσιο δρόμο. Μέχρι σήμερα στέκει εκεί (χωρίς τη στέγη δυστυχώς τα τελευταία χρόνια) για να θυμίζει το πέρασμα των προγόνων μας. Πολλά κειμήλια (εικόνες, σκεύη κλπ) μεταφέρθηκαν στα Κασσιτερά Ροδόπης και στην Ολυμπιάδα Ελασσόνας.
14) Η παλιά εκκλησία της Λίτσασας, στο μαχαλά των Ταμουράντων.
15) Η πιο παλιά από τις τρεις εκκλησίες του Ασαρτζούχ, στο μαχαλά Πετράντων/Τζανάντων.
16) Παρεκκλήσι στο Κιογνιούκ.
17) Παρεκκλήσι στην Καϊλούκα.
18) Παρεκκλήσι στο Όβατζουχ.
19) Παρεκκλήσι στο Χατζήκιοϊ.
20) Εκκλησία στο Έσκιονε.
21) Εκκλησία στο μαχαλά Γαραγόλ του Σουπάχ.
22) Εκκλησία στην Άμελη.
23) Εκκλησία στο Ματέν, με έτος κτίσης το 1840.
24) Εκκλησία στο Ινονού (Ινογή).
25) Εκκλησία στην Καγιά-τιπή του Επές.
26) Εκκλησία στο Οβατζούκ (ή Καβατζούκ) του Επές.
27) Παρεκκλήσι του Κούλαλη και του Τσαμλή-καλέ, πάνω στο Κιοσέ-νταγ.
28) Εκκλησία του Τσελέπ.
29) Εκκλησία του Κιόβ-τεπε.
30) Εκκλησία του Αρμούτ-τσαϊρ.
31) Εκκλησία στο κέντρο της Κούρβαγης.
32) Εκκλησία στο Κεμίν Κονάκ, χτίστηκε το 1908.
33) Εκκλησία στο Πουλάχ, όπου γινόταν μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου.
34) Παρεκκλήσι στο ύψωμα πάνω από το Σιογιούτ-πελή, με μεγάλο πανηγύρι.
35) Εκκλησία στο Ουλού-τσουχούρ.
36) Παρεκκλήσι στο Αλατζά-χαν.
37) Εκκλησία μέσα στη Ρεφαγιέ.
38) Εκκλησία μέσα στο Πισιούρ.
39) Εκκλησία στο Χίντζιρι.
40) Εκκλησία στο Γάμισλη, χτίστηκε περίπου το 1900.
41) Εκκλησία στο Σιούλιου. Γκρεμίστηκε το 1916 μαζί με άλλες τρεις εκκλησίες της περιοχής και με τις πέτρες τους έχτισαν τουρκικό σπουδαστήριο που υπάρχει μέχρι σήμερα.
42) Εκκλησία στον πάνω μαχαλά του Κάγιαλαν.
43) Εκκλησία στο Γιατμούς.
44) Εκκλησία στο Ιναγέτ.
45) Εκκλησία στο Αχουρλού, με έτος κτίσης το 1880.
46) Παρεκκλήσι πάνω στο λόφο του Πέγιαλαν.
47) Εκκλησία στην Καβάκλιτζα, με έτος κτίσης το 1890.
Πηγή: Γαράσαρη