Το γιορτινό έθιμο των Ποντίων στη Δράμα - Εφτά καζάνια στη σειρά για το τραπέζι του Αγίου

Το γιορτινό έθιμο των Ποντίων στη Δράμα - Εφτά καζάνια στη σειρά για το τραπέζι του Αγίου

Της Μαρίας Κοσσυφίδου

Γιορτάζει ο Αγιος, γιορτάζει το χωριό. Πόντιοι οι κάτοικοι στην πλειονότητά τους. Άλλοι έφυγαν και γύρισαν. Άλλοι δεν έφυγαν ποτέ. Άλλοι φεύγουν για να γυρίσουν...

Κάθε καζάνι κεσκέκ χρειάζεται τρεις φορές χτύπημα, συνολικής διάρκειας δύο ωρών

Όμως, όπως λέει και ο ιερέας της ενορίας, πατήρ Ανέστης Παπαδόπουλος, «Ο Αγιος κάθε χρόνο μάς μαζεύει». Με φαγητό και με χορό. Οχι στην πλατεία ούτε στο γήπεδο. Στο προαύλιο της εκκλησίας. Όπως γινόταν και παλιά. Πίσω από το ναό έχει κατασκευαστεί ένα υπόστεγο όπου γίνεται η προετοιμασία του... τραπεζιού. Γυναίκες κάθε ηλικίας ετοιμάζουν το κατεξοχήν γιορτινό φαγητό των Ποντίων, το κεσκέκ. Αρκαδικό Δράμας, 26 Ιουλίου, παραμονή Αγίου Παντελεήμονος. Εθιμο που αναβιώνει τα τελευταία τριάντα χρόνια και που κάθε φορά συμμετέχουν και περισσότεροι.

Εφτά καζάνια στη σειρά, 110 κιλά σιτάρι και 120 χωριάτικα κοτόπουλα χρειάστηκαν τη φετινή χρονιά για 1.300 μερίδες. Ναι, οι αριθμοί, τα νούμερα, οι μετρήσεις γενικότερα δεν ταιριάζουν στα έθιμα, όμως κάπως πρέπει κανείς να εκφράσει το μέγεθος της προσπάθειας.

Εδώ και μια βδομάδα οι κάτοικοι προσφέρουν χωριάτικα κοτόπουλα, το μυστικό για την επιτυχία του φαγητού. Σχολαστικό καθάρισμα του σιταριού, καλό βράσιμο των κοτόπουλων, ώστε να ξεχωρίσουν τα κόκαλα από τη σάρκα, ξεψάχνισμα, και όλα είναι έτοιμα για τη νύχτα του Αγίου.

Υπό τον ήχο της ποντιακής λύρας, τα υλικά θα σιγοβράζουν πάνω σε κάρβουνα κι όχι σε φωτιά, για να μην κολλήσουν. Για το λόγο αυτό ετοιμάζουν δίπλα από τα καζάνια ένα τζάκι όπου 600 κιλά ξύλα θα γίνουν κάρβουνα. Η φωτιά αλλάζει τρόπο και τόπο, καθώς μεταφέρεται λίγη λίγη κάτω από τα καζάνια.

Το πιο δύσκολο ίσως μέρος της παρασκευής του κεσκέκ είναι το χτύπημα. Κάθε καζάνι χρειάζεται τρεις φορές χτύπημα, συνολικής διάρκειας δύο ωρών. Δουλειά που μόνο αντρικά χέρια μπορούν να κάνουν. Ο Χαράλαμπος Ισαακίδης έχει αναλάβει τη δουλειά αυτή. Με την κοπάλα, ένα ίσιο ξύλο που μοιάζει πολύ με κουπί, χτυπάει ρυθμικά το περιεχόμενο κάθε καζανιού. Μέχρι το πρωί της γιορτής θα είναι έτοιμο. Τότε θα κάψουν φρέσκο αγελαδινό βούτυρο -φέτος χρειάστηκαν 50 κιλά βούτυρο- και θα ρίξουν μέσα στο μείγμα. Παλαιότερα σερβίριζαν το φαγητό σε πιάτα. Τώρα όμως που οι επισκέπτες είναι πολύ περισσότεροι, ετοιμάζουν τις μερίδες σε πλαστικά κύπελλα και όταν τελειώσει η θεία λειτουργία, οι πιστοί περνάνε και παίρνουν το φίλεμά τους. Στο τραπέζι του Αγίου καλεσμένοι είναι όλοι. Αλλωστε προβλέπεται φαγητό ακόμη και για όσους δεν μπορούν να έρθουν στην εκκλησία. Ηλικιωμένοι και άρρωστοι που περιμένουν στο σπίτι τους τη... γεύση του Αγίου.

Ανήμερα της γιορτής. Στην εκκλησία τελείται η θεία λειτουργία. Οι γυναίκες, κουρασμένες από το ξενύχτι, ετοιμάζουν τις μερίδες. Περιμένουν τον ιερέα να διαβάσει την ευχή και ν' αρχίσει το μοίρασμα. Η κούραση φαίνεται στα νυσταγμένα τους μάτια, η ικανοποίηση όμως πως τα κατάφεραν και φέτος είναι εξίσου εμφανής. Ολες ξέρουν πως τη νύχτα της παραμονής πάντα κάνουν... αλλιώς την προσευχή τους. Ωστόσο, η αγωνία για το αν και πώς θα συνεχιστεί το έθιμο, τις απασχολεί όλες. «Δεν ξέρουμε αν θα συνεχιστεί το έθιμο και πόσοι θα συμμετέχουν τις επόμενες χρονιές. Οσο μπορούμε, ερχόμαστε. Μετά θα δούμε τι θα γίνει» λέει η Ελευθερία Ισαακίδου. «Αυτό μπορούμε, αυτό κάνουμε. Να είμαστε καλά μόνο», συμπληρώνει η Γεσθημανή Αποστολίδου.

Κανείς δεν ξέρει μα όλες είναι σίγουρες πως ο Αγιος και πάλι θα μας μαζέψει. Και του χρόνου!

Πηγή: Ελευθεροτυπία