Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014

Η προσφορά του Πολυχρόνη Ενεπεκίδη

Η προσφορά του Πολυχρόνη Ενεπεκίδη
Η προσφορά του Πολυχρόνη Ενεπεκίδη

του Φόρη Πεταλίδη

Η κοινότητα των ιστορικών, ο ελληνισμός και ιδιαίτερα οι προσφυγικής καταγωγής πολίτες έχασαν έναν άξιο ερευνητή της σύγχρονης ιστορίας. Πλήρης ημερών σε ηλικία 97 ετών «έφυγε», στη Βιέννη, όπου ζούσε, ο Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, ιστορικός, συγγραφέας, βυζαντινολόγος και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βιέννης, ο οποίος με τις έρευνές του έδωσε στην ιστορική έρευνα στα αρχεία μας πολύτιμες πληροφορίες για τα γεγονότα που συνέβησαν τον περασμένο αιώνα. Υπήρξε ο πρώτος Ελληνας ιστορικός που μελέτησε συστηματικά τα αυστριακά και γερμανικά αρχεία που αφορούσαν την περίοδο 1909 - 1918 που αφορούσαν τα τραγικά γεγονότα της Ανατολής και ιδιαίτερα του Πόντου, μιας και ο ίδιος ποντιακής καταγωγής γεννήθηκε το 1917 στην Αμισό της ποντιακής γης. Ηταν από τους πρώτους που αποκάλυψε τη γενοκτονική πρακτική των Νεοτούρκων εθνικιστών, όπως αυτή αποκαλυπτόταν αβίαστα μέσα από αυτές τις επίσημες πηγές.

Μάλιστα σε μία από τις δημόσιες διαλέξεις του στις αρχές της δεκαετίας του 2000 στην Αθήνα και συγκεκριμένα στους Αργοναύτες - Κομνηνούς, αποκάλυσε πως όταν το 1958 - 59 πραγματοποιούσε τις έρευνές του στα επίσημα αυστριακά αρχεία που μόλις είχαν παραδοθεί στους ερευνητές και είχε συγκεντρώσει πλήθος εγγράφων που αφορούσαν τις βιαιοπραγίες κατά του ελληνικού πληθυσμού, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Κουρτ Βαλτχάιμ, ο οποίος αργότερα έγινε γενικός γραμματέας του ΟΗΕ και πρόεδρος της Αυστρίας, τον ενημέρωσε ότι δύο επιφανείς Ελληνες πολιτικοί, με παρέμβασή τους, ζητούσαν την απαγόρευση της έρευνας. Κι όπως αποκάλυψε, αυτοί οι δύο πολιτικοί ήταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ και ο Παναγιώτης Πιπινέλης. Το σκεπτικό τους ήταν ότι η δημοσίευση αυτών των στοιχείων στην Ελλάδα θα μπορούσε να προκαλέσει εμπλοκή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ο Πολυχρόνης Ενεπεκίδης φυσικά δεν έκανε πίσω, η αλήθεια δεν βλέπτει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά συνήθως η υποχωρητικότητα. Επίσης σε ένα συνέδριο που έγινε στην Καμαλαριά της Θεσσαλονίκης το Μάιο του 2007 από τον Σύλλογο Ποντίων Καυκασίων, ο Πολυχρόνης Ενεπεκίδης ανέφερε πως η εξόντωση και η αφομοίωση των ελληνικών πληθυσμών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν σύνηθες γεγονός. Μου ανέφερε μάλιστα μία χαρακτηριστική περίπτωση που στην Τραπεζούντα, πριν τα γεγονότα της γενοκτονίας, τον 18ο αιώνα, ένας Ελληνας πολίτης εδάρη μέχρι θανάτου, μόνο και μόνο επειδή ήταν Ελληνας. Ηταν απόλυτος σε όσα έλεγε, γιατί τα στήριξε στη γνώση των αρχειακών πηγών μέσα από την έρευνα και ήταν ο πρώτος που μίλησε για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου από τους Τούρκους και για τις λευκές πορείες θανάτου των αμάχων.