 |
| "Οι πρόσφυγες και το Ποντιακό ζήτημα" βρέθηκαν στο επίκεντρο εκδήλωσης στο Κιλκίς |
Για πρώτη φορά στα χρονικά της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής του Κιλκίς ένας πολιτικός φορέας της Αριστεράς ανέλαβε την πρωτοβουλία διοργάνωσης ημερίδας με θέμα «Το θέμα των προσφύγων από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο έως σήμερα και το ζήτημα των Ποντίων με την ματιά της σύγχρονης Αριστεράς».
Την εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 8.11.14, στο συνεδριακό κέντρο Κιλκίς, διοργάνωσε η νομαρχιακή επιτροπή Κιλκίς του ΣΥΡΙΖΑ, με εισηγητές τον Κιλκισιώτη ιστορικό Βλάση Αγτζίδη, τους ειδικούς επιστήμονες Στέργιο Θεοδωρίδη και Αντώνη Κάλφα, ενώ το πρόγραμμα παρουσίασε το μέλος της ΝΕ/ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Αγαθόπουλος, ο οποίος διηύθυνε και την συζήτηση, που ακολούθησε τις εισηγήσεις.
Την εκδήλωση άνοιξε η εκπρόσωπος της νεολαίας νομού Κιλκίς του ΣΥΡΙΖΑ Χρύσα Κεσίδου, ενώ χαιρετισμό απηύθυναν η βουλευτής Κιλκίς του ΣΥΡΙΖΑ Ειρήνη-Ελένη Αγαθοπούλου και ο συγγραφέας Κώστας Διαμαντίδης.
Πρώτος ανέπτυξε την εισήγησή του ο Στέργιος Θεοδωρίδης, ο οποίος παρέθεσε στοιχεία για το προσφυγικό ζήτημα από διάφορες «πηγές» και προέβη σε παραλληλισμό των τότε δεδομένων με τα σημερινά, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα της απαλλαγής της Αριστεράς από ενοχικά συμπλέγματα του παρελθόντος, ώστε αυτή να επανασυνδεθεί με το παρελθόν και την Ιστορία και να διατυπώσει μία κρυστάλλινη θέση γιά το ζήτημα σε σχέση με το σήμερα.
Από την πλευρά του ο Αντώνης Κάλφας, αναφέρθηκε στο θέμα παραθέτοντας στοιχεία από απομνημονεύματα και καταγεγραμμένες προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων, που βίωσαν τον ξερριζωμό αλλά και τις συνθήκες υπό τις οποίες εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες στην ελλαδική επικράτεια, χαρακτηρίζοντας ως επιτακτική ανάγκη την βάσει αυτών αποκατάσταση και ανασυγκρότηση της ιστορικής μνήμης.
Τα γεγονότα, οι επιπτώσεις, το σήμερα
Γνωστός για τον χειμαρρώδη λόγο του, ο Κιλκισιώτης ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης ήταν ο ομιλητής, στον οποίο εστιάσθηκε περισσότερο το ενδιαφέρον των ακροατών.
Ο κ. Αγτζίδης έκανε ενδελεχή αναφορά στα αίτια της πρόκλησης του προσφυγικού ζητήματος, στα γεγονότα και τις επιπτώσεις τους και στην στάση της σημερινής Πολιτείας και κοινωνίας απέναντι σ’ αυτό, επισημαίνοντας τις ευθύνες και της Αριστεράς στο γεγονός ότι το ζήτημα δεν αντιμετωπίζεται πάνω στην βάση των πραγματικών δεδομένων, ώστε να υπάρξει η καλύτερη δυνατή προσέγγισή του από όλους και από όλες τις πλευρές.
Εξ άλλου, με κέντρισμα σχετική καίρια ερώτηση του δημοσιογράφου Γιώργου Περπερίδη για το ποιος ήταν ο ρόλος και η θέση της Αριστεράς στο θέμα του προσφυγικού Ελληνισμού, οι κ.κ. Κάλφας, Θεοδωρίδης και Αγτζίδης τόνισαν μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα εξαιρετικώς ενδιαφέροντα:
Αντώνης Κάλφας:
«…Το ζήτημα αυτό είναι πάρα πολύ σπουδαίο και μεγάλο όμως το θέμα τι είναι, ότι ενώ αυτά τα στρώματα τα ποντιακά είναι βενιζελικά αριστερά για την εποχή εκείνη η εδώ Αριστερά του ΚΚΕ είχε προσκολληθεί από την εποχή του ‘22 έως και το ‘80 στην θέση ότι πρόκειται για δύο ιμπεραλισμού και οτι η Ελλάδα βρέθηκε στην διαπάλη αυτών των δύο Μεγάλων Δυνάμεων των δύο στρατοπέδων και ότι εν πάσι περιπτώσει είχαμε και εμείς άδικο….
Δεν έδωσε καμμία έμφαση, για παράδειγμα στο αν θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια Δημοκρατία του Πόντου εκεί ή δεν έδωσε καμμία έμφαση στα εθνωτικά δίκαια στην γλώσσα στην καλλιέργεια της κουλτούρας και τα λοιπά. Η Αριστερά ισοπέδωσε συνολικά έως την Μεταπολίτευση την αντίθεση αυτή ανάμεσα στο κεφάλαιο τον ιμπεριαλισμό δύο κρατών Ελλάδας και Τουρκίας (Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τότε) και δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να ασχοληθεί…
…Φτάνουμε τώρα στην Μεταπολίτευση η εμφάνιση των προσφυγικών των σωματείων η κινητοποίησή τους η ενασχόληση με τα εθνικά ζητήματα με Ελλάδα και Τουρκία και τα λοιπά έδωσε μια πολύ μεγάλη ώθηση σε ποντιακές οργανώσεις καταβλήθηκε μια τεράστια προσπάθεια «καπελλώματος» αυτών των οργανώσεων (για παράδειγμα στην Κατερίνη δεν έβγαινε δήμαρχος αν δεν είχε εγκριθεί από την ένωση Ποντίων, ένα σωματείο που έχει 1500 μέλη και είναι πολύ ισχυρό πολύ δυναμικό) στις οποίες αυτές οργανώσεις συσπειρώνονταν όλοι κυρίως ο παλαιός δικομματισμός….
…Το πεδίο αυτό η Αριστερά το άφησε και όταν εμφανίσθηκε πια στην αντιπολίτευση η ενωτική Αριστερά αυτή έκανε ένα μεγάλο λάθος: Θεώρησε ότι υπάρχει μια γενοκτονία αλλά αυτή την χρονική στιγμή πιο σπουδαίο είναι να συζητήσουμε, να συνδεθούμε να βρούμε τα κοινά μας σημεία για μια ειρηνική πορεία….
«Με διάθεση αυτοκριτικής»
...Δεν συζητήσαμε σε βάθος. Θα έλεγα ότι κυρίως είναι μια άποψη της Αριστεράς σήμερα όπως εκφράζει τους ιστορικούς μας π.χ. της Αναγνωστοπούλου…
...Δεν ασχοληθήκαμε ποτέ σοβαρά με τα προσφυγικά σωματεία….
...Δεν είναι μόνο τα Ποντιακά σωματεία (και καλά κάνουνε και είναι σπουδαίο αυτό υπάρχει ένας κόσμος που θέλει να εκφραστεί να μάθει για την Ποντιακή διάλεκτο. Δεν είναι άσχημο αυτό, αντίθετα από μια μερίδα της Αριστεράς κυρίως της αθηναικής νομεκλατούρας θεωρείται η ενασχόληση με τα ζητήματα αυτά σαν περιθωριακό γεγονός σαν φορκλορισμός ίσως ακόμα και συντηρητισμός.
Αυτό είναι λάθος. Ο πολιτισμός κάθε τόπου και κάθε λαού είναι πολύ σπουδαίο πράγμα. Τώρα νομίζω διεξάγεται μια συζήτηση για τα ζητήματα αυτά. Εμείς που το ζούμε εκεί και παλεύουμε ο ΣΥΡΙΖΑ εδώ και μία εικοσαετία ο Συνασπισμός δηλαδή και είναι πολύ σπουδαίο αυτό. Βλέπουμε πια ότι τα στρώματα αυτά θέλουν επικοινωνία. Πρέπει να παρέμβουμε εκεί διότι αλλιώτικα τα αφήνουμε στους διάφορους πολιτικάντηδες ή κάποιους που τα μετατρέπουνε σε χώρους ψυχαγωγίας.
Στέργιος Θεοδωρίδης:
Αν κοιτάξουμε προς τα πίσω με μια διάθεση αυτοκριτικής και κοιτάζοντας στα μάτια τον κόσμο γιατί αυτό θέλουμε να είμαστε δεν θα πούμε μόνο αυτό.
«Αρχίζει και το ψηλαφεί»
Το θέλησαν οι καιροί σε αυτήν την Αριστερά να εναποθέτει ο λαός όλες τις ελπίδες και όλο το βάρος να βγάλει την χώρα από αυτό το τέλμα αυτό το τέλμα που υπάρχει σήμερα κοινωνικό,οικονομικό, πολιτισμικό τέλμα το βλέπουμε για να το πετύχει αυτό ένα από αυτά το οποίο θα πρέπει να περιγράψει ένα όνειρο ένα όνειρο που θα καλέσει το λαό ένα από αυτά τα στοιχεία του ονείρου της λαϊκής συνείδησης δηλαδή για να μπορεί ο απλός ο κόσμος να το φέρουμε τούμπα όλο αυτό το πράγμα είναι και η βαθιά γνώση της ιστορίας νομίζω ότι η σημερινή συζήτηση εκδήλωση συγκέντρωση της νομαρχιακής επιτροπής αρχίζει και και ψηλαφεί αυτό το θέμα από μια σκοπιά ορθή…
Βλάσης Αγτζίδης:
…Εγώ θα μιλήσω ως ιστορικός και ως άνθρωπος που παρακολούθησα από την πρώτη ημέρα το θέμα της γενοκτονίας. Νομίζω ότι η ερώτηση του κ. Περπερίδη είναι εξαιρετικά καίρια αγγίζει την πραγματικότητα. Έχει δύο σκέλη. Πρώτον να πούμε ότι η όλη κατάκτηση περί γενοκτονίας και όλος αυτός ο προβληματισμός δηλαδή η ανάδυση στην επιφάνεια μιας ξεχασμένης ιστορίας όχι τυχαία αλλά ως επίσημες κρατικές πολιτικές έγινε μόλις την δεκαετία του ‘80 και ξεκίνησε μπορούμε να πούμε από δύο χώρους διαφορετικούς. Ο ένας χώρος ήταν στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ με τον Χαραλαμπίδη. Ένας άλλος χώρος πολύ μικρότερος και τελείως διαφορετικός ήταν μια ομάδα που προερχόταν από την μαοϊκή Αριστερά.
Από αυτούς ξεκίνησε και ξέρετε η συνάντηση την δεκαετία ‘85-95 συνάντησε μια απόλυτη αντίδραση από αυτό που τότε θα λέγαμε Δεξιά. Έχουμε ας πούμε τον μεγάλο τον Ισαάκ Λαυρεντίδη κορυφαίο Πόντιο συντηρητικό παρ’ ότι Καρσλής ο οποίος έλεγε ότι δεν έγινε Γενοκτονία, δεν υπήρχε γενοκτονία (δημοσίως) και βεβαίως έχουμε και την αντίδραση όλου του κράτους.
Θυμάμαι τότε εμείς ζούσαμε στην Καλλιθέα προσπαθούσαμε με τα φτωχά μας μέσα μια προσπάθεια προβολής και.. να έρχεται η ασφάλεια να ρωτάει. Θα μάθουμε πολλά χρόνια μετά ποιοι είναι αυτοί οι Πόντιοι τροτσκιστές. Εμείς δεν είχαμε καμία θέση με τους τροτσκιστές διότι οι πρώτες μας διακηρύξεις μιλούσαν για γενοκτονία από τον τουρκικό εθνικισμό, μιλούσαν για την εξόντωση του Ελληνισμού από τη μητέρα Πατρίδα και για τις σταλινικές διώξεις. Αυτό δεν κολλούσε πουθενά σε όλα τα σχήματα της ασφάλειας εκείνη την εποχή. Βεβαίως βγήκε από εκεί το κίνημα πήρε την πορεία του μετά από το ‘88 γίνεται κοινό κτήμα γίνονται και δύο ημέρες μνήμης για τον Πόντο για όλη την Μ. Ασία και λοιπά. Η Αριστερά είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο.
«Θα μπορούσε να είναι διαφορετικά
Πέρα από την επίσημη Αριστερά πέρα από τα κόμματα είναι ένα πολύ σύνθετο φαινόμενο που όσον αφορά σε αυτήν την ιστορία που συζητούμε σχετίζεται με εκείνη την περίοδο που διαμορφώνεται ο χάρτης της Ευρώπης και της Ανατολής. Είναι μια πολύμορφη Αριστερά είναι ένα άλλο θέμα και μακάρι να το κάνετε κάποια στιγμή.
Η δική μου εκτίμηση μετά από 25 χρόνια ερευνητικής δουλειάς πάνω στα ζητήματα αυτά αλλά και των Ποντίων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης εκτιμώ ότι εκείνο το πολιτικό πείραμα ‘17-‘37 των Ποντίων κομμουνιστών στην Σοβιετική Ένωση που βρέθηκαν στην καρδιά του σοβιετικού πειράματος δεν ήταν στο περιθώριο όπως ήταν η Ελλάδα. Ξέρετε η Ελλάδα στους σχεδιασμούς της Κομιντέρν ήταν μια χώρα ...τεταρτεύουσα. Το κύριο βάρος στην Βαλκανική το έριχναν στην Βουλγαρία γιατί δεν ήταν ισχυρή χώρα η Ελλάδα. Ήταν αδιάφορη για την Κομιντέρν ήταν απλά μια απλή ενότητα προς τους δυτικούς. Η μοναδική ελληνική ομάδα κομμουνιστικής εκδοχής που βρέθηκε στην καρδιά του πειράματος ήταν οι Πόντιοι της Σοβιετικής Ένωσης με κατακτήσεις πολιτισμικές και πολιτικές. Τέσσερις αυτόνομες ελληνικές περιοχές σοβιετικές δημιουργούνται. Έχουμε τον Τριανταφύλλωφ από το Καρς τον υψηλότερο Έλληνα στην σοβιετική ιεραρχία διοικητή της Ερυθράς Αεροπορίας. Θάφτηκε το ‘32 εκεί στο τοίχο του Κρεμλίνου μαζί με τους ηγέτες.
Εκείνο λοιπόν αν το δούμε ως ελληνική Αριστερά εκείνο το πείραμα των Ποντίων το οποίο συνέτριψε ο Σταλινισμός το ‘37 βεβαίως είναι πολύ σημαντικό. Τώρα αυτό που επιβίωσε στην Ελλάδα ως ΚΚΕ αλλά και μετά δηλαδή ως μία από τις πολλές εκδοχές που είχε η Αριστερά επιβίωσε μόνο μια αυτή στον βαλκανικό Νότο.
Έτσι αποδείχθηκε ότι η ιστορική μοίρα θα μπορούσε να είναι κάτι διαφορετικό. Επίσης καθοριστικό ρόλο έπαιξε και η δομή η Κομιντέρν και τα παραρτήματά της άρα λοιπόν εκείνο το πρότυπο της σοβιετικής εξωτερικής πολιτικής που ερμήνευσε τα μικρασιατικά με ένα τρόπο τελείως λανθασμένο ήρθε να επιβληθεί στην ελληνική αριστερή ερμηνεία για πολλές δεκαετίες.
Μόνο στην δεκαετία του ‘80 αναιρέθηκε και πάρα πολύ δύσκολα. Και είμαστε σε μια διαδικασία ουσιαστικά συζήτησης ζύμωσης παράθεσης και νομίζω ότι είναι πάρα πολύ γοητευτικό αυτό που συμβαίνει αυτή την στιγμή για όλα αυτά τα θέματα.
Είναι κάτι που εξελίσσεται και εμείς αυτοί την στιγμή είμαστε κομμάτι αυτής της εξέλιξης…».
Πηγή: Μαχητής