 |
| Σαν σήμερα έφυγε ο λυράρης Κωστίκας Τσακαλίδης (Αφιέρωμα) |
Ο Κωστίκας Τσακαλίδης γεννήθηκε στα Δενδράκια Δράμας το 1933. Ήταν το τρίτο παιδί από τα επτά αδέλφια του Ιωάννη και της Όλγας, προσφυγικής καταγωγής απ' την Τραπεζούντα του Πόντου.
Από μικρό παιδί άκουγε τον πατέρα του και τους θείους του να παίζουν και να τραγουδούν στο σπίτι τους. Σε ηλικία 15 ετών έπαιζε ολοκληρωμένα κομμάτια της πατρίδας του, εμφανίζονταν σε θεατρικές ποντιακές παραστάσεις, σε γάμους και πανηγύρια της Δράμας. Οι Δραμηνοί τον αγαπούσαν και τον θαύμαζαν όχι μόνον διότι ήταν ένας μικρός σε ηλικία καλός λυράρης, αλλά και για τον χαρακτήρα του, που ήταν πρόσχαρος σεμνός, πρόθυμος να τους ευχαριστήσει στα γλέντια που κάνανε. Υπηρετεί την θητεία του στην Βέροια, όπου γνωρίζει την μέλλουσα γυναίκα του. Παντρεύεται και αποκτά τρία παιδιά.
Το 1965 διοργανώνεται Παμποντιακή εκδήλωση στους Φιλίππους Καβάλας που κρατάει τρεις ημέρες όπου και του απονέμεται το πρώτο βραβείο Λύρας. Ακολουθεί ο πρώτος του μικρός δίσκος. Πιο ώριμος τώρα θέλει να αφήσει την δική του σφραγίδα στην ποντιακή μουσική. Ο κόσμος μιλάει για ερμηνεία παραδοσιακών «επιτραπέζιων» κομματιών τόσο ολοκληρωμένα όσο κανένας άλλος Πόντιος καλλιτέχνης δεν τα έχει τραγουδήσει. Βλέποντας ότι η ποντιακή νεολαία απέχει από τα ποντιακά παραδοσιακά ακούσματα προσθέτει μουσικά όργανα, δικούς του στίχους και μουσική και τους κερδίζει.
Το 1968 κάνει το πρώτο μικρό δίσκο του στην εταιρεία Πάνου Γαβαλά, με τίτλο «Σα μαλίας δέσομεν» και «Τα ολύμαυρα το μάτας» Ανοίγει το πρώτο ποντιακό οικογενειακό κέντρο στην οδό Πλάτωνος στην Καλλιθέα, Αθήνας. Όλο και περισσότεροι τον επισκέπτονται και τον γνωρίζουν από κοντά, απλός κόσμος μουσικοσυνθέτες, ηθοποιοί και από το εξωτερικό όπως ο Lee Cline ο Καναδός μουσικολόγος, όπου κάθεται κοντά του ένα χρόνο, για να ακούσει και να καταλάβει τον τρόπο που έπαιζε τα ποντιακά παραδοσιακά τραγούδια. Στην συνέχεια ο Lee Cline, γυρίζει στην πατρίδα του όπου με το μουσικό ύφος του Τσακαλίδη, δημιουργεί ένα δίσκο με ποντιακά παραδοσιακά τραγούδια.
Ο Τσακαλίδης γνωρίζει τον μουσικοσυνθέτη Μαρκόπουλο και παίζει με την ορχήστρα του σε μια ταινία όπου πρωταγωνιστεί η διάσημη ηθοποιός Ράκελ Γουέλς. Ακολουθεί η καλλιτεχνική σεζόν 1975-76 όπου συνεργάζεται με τον Ξυλούρη και την Κωχ σε μια μπουάτ στην οδό Σίνα, της Αθήνας. Εμφανίζεται στην ταινία «Οι Κυνηγοί» του Θόδωρου Αγγελόπουλου όπου έχει μια δίλεπτη μουσική παρουσία. Παίρνει μέρος σε δισκογραφική δουλειά του Χριστόδουλου Χάλαρη με τίτλο «Οι Δροσουλίτες». Παράλληλα δημιουργεί και τους προσωπικούς του μεγάλους δίσκους. Γνωρίζεται και με τον μουσικοσυνθέτη Νάκη Πετρίδη και έχει συμμετοχή σε ένα τραγούδι όπου ερμηνεύει η Χαρούλα Λαμπράκη.
Επίσης συμμετέχει σε μία δισκογραφική δουλειά του Τζον Τίκη (Να μπορούσα μια στιγμή να γινόμουνα παιδί). Είναι πολύ εύκολο να παίζει με την λύρα του ότι του ζητούσαν οι μουσικοσυνθέτες χωρίς να έχει σπουδές πάνω στην μουσική, ένας ουσιαστικά αυτοδίδακτος μουσικός από την ηλικία των 10 ετών. Θέλει τη λύρα του τετράχορδη ξεπερνώντας την παραδοσιακή τρίχορδη για να ‘χει τα ακούσματα που αυτός επιθυμεί. Φτιάχνει μόνος του τις λύρες που χρησιμοποιεί. Άλλες τις αποκαλούσε βαριές και άλλες ψιλές. Οι ψιλές ήταν μικρόσωμες, λεπτές λύρες που βγάζουνε ψιλές νότες, (ζιλ και καπάν). Πραγματοποιεί ένα όνειρο του με δικά του έξοδα. Συναυλίες σε όλη την Ελλάδα όχι μόνο με ποντιακά τραγούδια και χορούς, αλλά και με δημοτικά, νησιώτικα, κρητικά και έντεχνα τραγούδια.
Παίζοντας ο ίδιος με την λύρα του κρητικά και δημοτικά τραγούδια κερδίζει τον θαυμασμό των μη Ποντίων. Αυτό έχει ως αφορμή και την μετέπειτα δημιουργία ενός δίσκου και με Δημοτική μουσική. Μια στενή συνεργάτις του και φίλη, ήταν και η Λιζέτα Νικολάου, επίσης ο Βασιλόπουλος (κλαρίνο), ο Κώστούλας (κλαρίνο), Μπάρμπα Μαθιός (τουμπελέκι),ο Τσανάκαλης (λυράρης), Σοπίδης (ντραμς) και Χρυσανθακόπουλος (λυράρης). Μέσα σ' αυτούς τους συνεργάτες που αγάπησε και τον λάτρεψαν ήταν οι Λάζος Τερζάς και Χάρρυ Κλύν άνθρωποι που στάθηκαν κοντά του στις δύσκολες προσωπικές ώρες. Το 1979 συμμετέχει στο Διεθνές συνέδριο Μουσικολογίας στο Ζάγκρεμπ της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας με την εθνομουσικολόγο και συνθέτρια Ελένη Καραΐνδρου και άλλους Έλληνες οργανοπαίκτες. Εμφανίστηκαν στο Μέγαρο ΠΙΖΙΣΚΝΙ στις 24 Αυγούστου. Οι μουσικοί Χαλκιάς (Δημοτικό), Μουντάκης (Κρητικά), Γιώτα Βέη (Ερμηνεύτρια), Κώστας Τσακαλίδης (Ποντιακά). Την επομένη ημέρα τα Μ.Μ.Ε. της Γιουγκοσλαβίας αναφέρονται με τα κολακευτικότερα λόγια στον Έλληνα καλλιτέχνη Κώστα Τσακαλίδη. Στο εξώφυλλο ενός δίσκου του γράφει ο Μίμης Πλέσσας πως ανακάλυψε την αυθεντική μουσική του Πόντου, την ομορφιά του Ομηρικού Μύθου απ’ τον σεμνό και απλό καλλιτέχνη. Σε ορισμένα τραγούδια συμμετέχει η κόρη του (Γιούλη Τσακαλίδου) όπου σε κάθε εμφάνιση τους ο κόσμος δείχνει την συγκίνηση του και την αγάπη του. Διοργανώνει συναυλίες στο εξωτερικό και βοηθάει τα σωματεία των Ελλήνων μεταναστών.
Το 1980 τον βρίσκει η επάρατος νόσος στην Γερμανία όπου ευρίσκονταν σε περιοδεία. Διακόπτεται η προγραμματισμένη περιοδεία και έρχεται εσπευσμένα στην Ελλάδα όπου αρχίζει ο προσωπικός του Γολγοθάς. Διαρκεί δύο χρόνια, εκεί ανακαλύπτει και την αγάπη του κόσμου που του δίνει κουράγιο και απαλύνει τον πόνο του στις δύσκολες αυτές ώρες. Κοντά του η οικογένεια του οι συγγενείς και οι φίλοι. Τελευταία του επιθυμία, ήταν να ταφεί δίπλα στον πατέρα του, τελευταίες του λέξεις {Αφήνω γεια σας Άρχοντες), πεθαίνει στις 7/7/1982.
Το 1995 οι συντελεστές της Ποντιακής εκπομπής Ευξείνου Λέσχης Βέροιας (Διαδημοτικό Ραδιόφωνο Ημαθία) ζητούν να ονομαστεί μία πλατεία με το άνομα του και τοποθετούν την προσωπογραφία του. Η πρόταση έγινε δεκτή από το κοινοτικό συμβούλιο της Πατρίδας και επιλέχτηκε η πλατεία που βρίσκεται δίπλα ακριβώς από το οικογενειακό κέντρο «Λεύκες», σήμερα. «Ακρίτες», όπου ο ίδιος δημιούργησε στην Πατρίδα Ημαθίας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 23/7/1995 τελικά από τους συντελεστές της εκπομπής «Πόντος και Μαύρη Θάλασσα» της Τ.V. Ημαθίας με σε συνεργασία το κοινοτικό συμβούλιο της Πατρίδας Ημαθίας. Ο παρουσιαστής της εκδήλωσης ήταν ο Λάζος Τερζάς και παραβρέθηκαν η οικογένεια του, φίλοι του από παντού, συγγενείς από τη Δράμα και πάρα πολλοί καλλιτέχνες.
Έγραψαν για τον Κωστίκα Τσακαλίδη:
«Ο Κωστίκας μπορεί να πέθανε, αλλά άφησε πίσω του αθάνατα τραγούδια. Είναι σαν να ζει στις καρδιές όλων. Όσοι θα ακούν τα τραγούδια του και τη λύρα του στα σύγχρονα μέσα θα νοτίζουν τα μάτια τους και ένα καυτό δάκρυ θύμησης θα αυλακώνει το πρόσωπο τους και είναι χιλιάδες αμέτρητοι οι φίλοι του».
Πάρης, δημοσιογράφος
«Στον λαμπρό άνθρωπο και καλλιτέχνη εμείς οι νεότεροι που τον γνωρίσαμε και τον αγαπήσαμε οφείλουμε ελάχιστο φόρο τιμής μεταφέροντας στις επόμενες γενεές τις εμπειρίες μας για την αξία και την προσφορά του». « Εσείς οι τυχεροί θα πιείτε από τα αυθεντικά του Πόντου με την αλήθεια που τα λέει ο Κωστίκας πριν εμείς οι έντεχνοι οι επιτήδειοι θολώσουμε την διαύγεια και την καθαρότητα τους».
Μίμης Πλέσσας, Μουσικοσυνθέτης
«Στον λαμπρό άνθρωπο και καλλιτέχνη εμείς οι νεότεροι που τον γνωρίσαμε και τον αγαπήσαμε οφείλουμε ελάχιστο φόρο τιμής μεταφέροντας στις επόμενες γενεές τις εμπειρίες μας για την άξια του και την προσφορά του».
Εύξεινος Λέσχη Βέροιας (Τμήμα Χορευτικού συγκροτήματος στις αρχές της δεκαετίας του 1980).
Τελειώνοντας να υπενθυμίσουμε ότι ο Κώστας Τσακαλίδης άφησε πίσω του επτά δίσκους 33 στροφών (LP) με δικές του στιχουργικές και μουσικές δημιουργίες. Το μεγάλο κεφάλαιο «Κωστίκας Τσακαλίδης» δεν κλείνει τόσο εύκολα, Θα χρειαζόμασταν πολλές σελίδες διότι ήταν Μοναδικός - Ανεπανάληπτος και άνθρωπος.
«Ο Κωστίκας μπορεί να πέθανε, αλλά άφησε πίσω του αθάνατα τραγούδια. Είναι σαν να ζει στις καρδιές όλων. Όσοι θα ακούν τα τραγούδια του και τη λύρα του στα σύγχρονα μέσα θα νοτίζουν τα μάτια τους και ένα καυτό δάκρυ θύμησης θα αυλακώνει το πρόσωπο τους και είναι χιλιάδες αμέτρητοι οι φίλοι του».
Πάρης, δημοσιογράφος
«Στον λαμπρό άνθρωπο και καλλιτέχνη εμείς οι νεότεροι που τον γνωρίσαμε και τον αγαπήσαμε οφείλουμε ελάχιστο φόρο τιμής μεταφέροντας στις επόμενες γενεές τις εμπειρίες μας για την αξία και την προσφορά του». « Εσείς οι τυχεροί θα πιείτε από τα αυθεντικά του Πόντου με την αλήθεια που τα λέει ο Κωστίκας πριν εμείς οι έντεχνοι οι επιτήδειοι θολώσουμε την διαύγεια και την καθαρότητα τους».
Μίμης Πλέσσας, Μουσικοσυνθέτης
«Στον λαμπρό άνθρωπο και καλλιτέχνη εμείς οι νεότεροι που τον γνωρίσαμε και τον αγαπήσαμε οφείλουμε ελάχιστο φόρο τιμής μεταφέροντας στις επόμενες γενεές τις εμπειρίες μας για την άξια του και την προσφορά του».
Εύξεινος Λέσχη Βέροιας (Τμήμα Χορευτικού συγκροτήματος στις αρχές της δεκαετίας του 1980).
Τελειώνοντας να υπενθυμίσουμε ότι ο Κώστας Τσακαλίδης άφησε πίσω του επτά δίσκους 33 στροφών (LP) με δικές του στιχουργικές και μουσικές δημιουργίες. Το μεγάλο κεφάλαιο «Κωστίκας Τσακαλίδης» δεν κλείνει τόσο εύκολα, Θα χρειαζόμασταν πολλές σελίδες διότι ήταν Μοναδικός - Ανεπανάληπτος και άνθρωπος.
Σημείωση: Τα βιογραφικά στοιχεία είναι της Ιωάννας Μπρανιώτου, από την εφημερίδα «Εύξεινος Πόντος».