 |
| Τιμώντας την Ποντιακή παράδοση αλλά και την Ποντιακή μουσική |
Σε συνθήκες οικονομικής αλλά και κοινωνικής κρίσης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που βρίσκουν καταφύγιο στη «δημιουργία». Το να ασχολείσαι άλλωστε με κάτι το οποίο αγαπάς, αποτελεί το καλύτερο «αγχολυτικό».
Το μεράκι, την αγάπη του για την παράδοση φαίνεται πως αξιοποίησε και συνεχίζει να αξιοποιεί ο συμπολίτης μας κ. Χρήστος Καμενίδης, ο οποίος ασχολείται με την κατασκευή ποντιακών λυρών.
Ο ίδιος διατηρεί ένα συνοικιακό κατάστημα επί της οδού Σισμάνογλου, το οποίο και έχει «στολίσει» με τις κατασκευές του. Ο ίδιος ήρθε στην Κομοτηνή από το Κίζαρι, στα 13 του χρόνια, ενώ έμαθε την τέχνη της κατασκευής ποντιακών λυρών, από τον κ. Γιάννη Κελεσίδη.
Όπως εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος μικρότερος δούλευε σε ένα συνεργείο μοτοποδηλάτων, δίπλα στο οποίο λειτουργούσε ένα ξυλουργείο, το οποίο και του έδωσε τη δυνατότητα να εξελίξει την τέχνη του.
Μέχρι σήμερα έχει κατασκευάσει 103 συνολικά ποντιακές λύρες, ενώ ασχολείται επίσης και με την επιδιόρθωση έγχορδων μουσικών οργάνων. Πέραν της κατασκευής ωστόσο των ποντιακών λυρών ο ίδιος κατέχει και την τέχνη του παιξίματος της ποντιακής λύρας, στο οποίο επιδίδεται σχεδόν επί καθημερινής βάσεως χαρίζοντας ωραίες στιγμές της μουσικής παράδοσης της περιοχής μας και στους πελάτες του καταστήματός του.
Η ποντιακή λύρα
Η ποντιακή λύρα είναι ένα τρίχορδο πλήρες μουσικό όργανο στη κατηγορία του και για τους σκοπούς που χρησιμοποιείται. Χορδίζεται «κατά τέταρτα» και συνοδεύει τραγούδι και χορό. Διακρίνεται από τη μοναδικότητα της φιαλόσχημης μορφής του με μακρύ λαιμό και στενόμακρο ηχείο, που φέρεται να μην έχει αλλάξει από την πρώτη του εμφάνιση. Κατά κανόνα ο τρόπος χειρισμού, παιξίματός της παρουσιάζει χαρακτηριστικά στοιχεία βυζαντινής προέλευσης.
Κατά τη χρήση του οργάνου ο Πόντιος λυράρης «παίζει» τη λύρα είτε όρθιος είτε καθιστός. Συχνότερα όμως βρίσκεται στη μέση του κυκλικού χορού παίζοντας εύθυμα και διεγείροντας τους χορευτές.
Κεμεντζές εκ του κέλης που θα πει σκάφος
Σημειώνουμε ότι η ποντιακή λύρα είναι τρίχορδο μουσικό όργανο σε φιαλόσχημη μορφή με μακρύ λαιμό και στενόμακρο ηχείο που φέρεται να μην έχει αλλάξει από την πρώτη του εμφάνιση και είναι γνωστή και ως ο κεμετζές ή η κεμεντζέ, όνομα που κατά τους ερευνητές πιθανότερα να προέρχεται από την περσική λέξη «καμάτσια» που ως είδος λύρας εμφανίσθηκε στη Β. Περσία τον 10ο αιώνα (μ.Χ.), χωρίς να παραγνωρίζεται η πιθανότητα να προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κέλης (= σκάφος) ή το ρήμα κέλομαι (= παροτρύνω) με μετάπτωση του λ σε μ. Στην Ελλάδα η ποντιακή λύρα έγινε περισσότερο γνωστή μετά την γενοκτονία των Ποντίων και τον ολοκληρωτικό ξεριζωμό τους την περίοδο 1922 – 1923.
Πηγή: Παρατηρητής της Θράκης