 |
| «Το μικρόν οσπίτ’» - Εκμάθηση της Ποντιακής διαλέκτου μέσω παραμυθιών |
Πώς μπορούν τα παιδιά να μάθουν να μιλούν την ποντιακή διάλεκτο, μέσα από μία διαδικασία που περισσότερο παραπέμπει σε παιχνίδι παρά στην κλασική εκπαιδευτική μέθοδο;
Την απάντηση δίνει ο 48χρονος δικηγόρος Θανάσης Στυλίδης, ο οποίος δημιούργησε, μαζί με τους δύο γιους του, τον 12χρονο Αρίστο και τον 9χρονο Γιώργο, ένα ερασιτεχνικό βίντεο, στο οποίο ο ίδιος και τα παιδιά του αφηγούνται στο ιδίωμα της Σαντάς του ιστορικού Πόντου (σημερινό Ντουμανλί), το παραμύθι "το μικρόν οσπίτ'", που είναι η "μεταφορά" της γνωστής ιστορίας του Ναστρεντίν Χότζα στα ποντιακά. Η μουσική "επένδυση" του παραμυθιού ανήκει στον Πόντιο καλλιτέχνη Παναγιώτη Ασλανίδη και η εικονογράφηση στον 12χρονο γιο του κ. Στυλίδη.
"Είμαι βιωματικός γνώστης της ποντιακής διαλέκτου. Ωστόσο, θα πρέπει να ομολογήσω ότι ξέρω μόνο τα μισά από όσα γνώριζαν οι γονείς μου ενώ και αυτοί μιλούσαν μόνο τα μισά από όσα ήξεραν οι παππούδες μου. Έτσι λοιπόν τα όποια κενά μου προσπαθώ να τα αναπληρώσω μέσα από τη μελέτη και την έρευνα. Η ιδέα για το μικρόν οσπίτ’ ξεκίνησε από την αγωνία μου να μεταδώσω αυτό που έζησα εγώ, καταρχάς στα παιδιά μου", τόνισε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Στυλίδης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, "η κομβική ηλικιακή ομάδα για την διάσωση μίας γλώσσας είναι η παιδική" και –όπως σημειώνει- "αν έχουμε μια ελπίδα για να ζήσει για μερικά χρόνια ακόμη η διάλεκτός μας, αυτή είναι τα παιδιά. Να ζήσει πραγματικά, να μιληθεί και όχι απλώς να πάρουμε μια γεύση του πώς μιλιόταν. Η οικογένεια από πάντοτε ήταν το πρώτο περιβάλλον μέσα στο οποίο μαθαίναμε τη γλώσσα μας, τη λαλιά μας. Τι νόημα θα είχε η παράδοση αν κρατούσαμε μόνο τα υλικά της στοιχεία, όπως τις παραδοσιακές φορεσιές, τα όργανα, τους χορούς και τη μουσική, αν χάναμε αυτό που λέμε παραδοσιακές αξίες; Έννοιες όπως οικογένεια, σεβασμός, εκτίμηση, κοινωνική αλληλεγγύη; Έτσι λοιπόν ξεκίνησα μέσα από την οικογένειά μου".
Το αρχικό ερέθισμα για τη δημιουργία του βίντεο ήρθε από αντίστοιχο υλικό που "κυκλοφορεί" στο διαδίκτυο, "δημιουργία ομογενών από τη Ρωσία", λέει ο κ. Στυλίδης και προσθέτει: "είδα την ανταπόκριση που είχαν σ αυτό τα παιδιά μου και πως με ευκολία απομνημόνευαν ολόκληρες στιχομυθίες και μάλιστα με προφορά [...] Όλα αυτά σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσα να τους τα διδάξω, όπως π.χ. διδάσκονται τα αγγλικά ή τα γερμανικά. Τα ποντιακά δεν είναι ξένη γλώσσα. Αποφασίσαμε λοιπόν να κάνουμε το δικό μας βίντεο. Το κάναμε σαν παιχνίδι. Γράψαμε το κείμενο και για αρκετό καιρό κάναμε πρόβες".
Το τελικό αποτέλεσμα φαίνεται πως δικαιώνει τον κ. Στυλίδη, αφού όπως σημειώνει, τα παιδιά του έχουν αποστηθίσει όλο το κείμενο και το χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους. Είναι συχνές πια οι φράσεις: "στα μη λες αοίκα" (μην λες τέτοια) ή "γαϊριάτ’ ποίσον" (κάνε κουράγιο)!
Το μυστικό –επισημαίνει ο κ. Στυλίδης– δεν είναι να δώσουμε στα παιδιά το κείμενο έτοιμο για να το μάθουν. "Σκοπός είναι να τα κάνουμε δημιουργούς. Για παράδειγμα την εικονογράφηση την έκανε ο μεγάλος μου ο γιος και τη μουσική επένδυση τη διαλέξαμε όλοι μαζί. Ακόμη και τη δημιουργία του βίντεο, στο στούντιο κ.λπ. τα κάναμε όλα μαζί. Φανταστείτε αν μια τέτοια προσπάθεια γινόταν πιο επαγγελματικά και κάθε σύλλογος έβαζε τα παιδιά του μικρού του χορευτικού σε αυτή τη διαδικασία. Πόσο μάλλον αν γίνονταν συστηματικά με οργάνωση και σχέδιο. Θα πλημμύριζε το διαδίκτυο με παιδικά ποντιακά και η ποντιακή διάλεκτος θα επανερχόταν δυναμικά στο "προσκήνιο".
Κλείνοντας, ο κ. Στυλίδης διαβεβαιώνει ότι "φυσικά έπεται και συνέχεια", ενώ εκφράζει την ελπίδα αυτό το δημιούργημα να βρει και άλλους πολλούς μιμητές, με σκοπό τη διάσωση της ποντιακής διαλέκτου.