 |
| Ζωντάνεψε η ιστορία της πνευματικής κυψέλης των Ποντίων – Συγκίνηση στη συνέχεια των εκδηλώσεων για τα 50 χρόνια του Φάρου |
Ο σύλλογος βράβευσε δύο εν ζωή ιδρυτικά μέλη και τίμησε τη μνήμη του πρώτου Πόντιου που επισκέφτηκε την πατρίδα μετά τον ξεριζωμό. Το e-Pontos ήταν εκεί.
του Χρήστου Κωνσταντινίδη
Με μια συγκινητική βραδιά που προκάλεσε δέος και κάθαρση τις ψυχές των παρευρισκομένων συνέχισε τις εκδηλώσεις του για τα 50 χρόνια παρουσίας του ο «Φάρος Ποντίων». Ο σύλλογος βράβευσε δύο εν ζωή ιδρυτικά του μέλη και τίμησε τη μνήμη ενός ακόμα που δεν βρίσκεται κοντά μας, δημιουργώντας άλλη μία πανδαισία προβολής και καταξίωσης της ποντιακής ιδέας, η οποία απαιτεί την αποθέωση όσων εργατών της την υπηρέτησαν πιστά, ψυχή τε και σώματι.
Αυτό συνέβη το Σάββατο 13 Απριλίου 2019 στο φιλόξενο χώρο του σωματείου, στη Θεσσαλονίκη, αυτήν την κυψέλη πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Στη δεύτερη κατά σειράν εορταστική εκδήλωση για τα 50 χρόνια του Φάρου Ποντίων η προσέλευση ήταν για μία ακόμα φορά προκλητικά ικανοποιητική σε σημείο τα γραφεία της οδού Αντιγονιδών 1 να φαίνονται πολύ μικρά για να φιλοξενήσουν τέτοιου είδους βραδιές.
Βλέπετε, τα ιδρυτικά μέλη που τιμήθηκαν έχουν βαρύ όνομα στην ιστορία του συλλόγου και στον ποντιακό χώρο σε σημείο η πρόεδρος, Μυροφόρα Ευσταθιάδου να τα παρομοιάσει με τις πηγές του Πυξίτη, της Παναΐας το ποτάμ', όπως είναι γνωστός ο ευλογημένος Δαφνοπόταμος που προσφέρει τα άγια νερά του στους Ρωμαίους, Χριστιανούς και Μουσουλμάνους, στη Ματσούκα.
Με την ευλογία της Υπέρμαχου Στρατηγού
Με τις σκέψεις σε αυτούς «... που διαμόρφωσαν σιγά σιγά το ποτάμι αυτό της παράδοσης», ο Φάρος τίμησε τους Λευτέρη Ελευθεριάδη, Βλαδίμηρο Λαλόπουλο και Γεώργιο Αμβροσιάδη. Η απονομή έγινε αντιστρόφως, αφού η Μυροφόρα Ευσταθιάδου ξετύλιξε το κουβάρι της διήγησης για την ίδρυση του συλλόγου με τους θαμώνες της εκδήλωσης να πληροφορούνται για τις ζυμώσεις που προϋπήρξαν της γέννησής του.
Η εκδήλωση όμως ξεκίνησε λίγο διαφορετικά σε σχέση με την πρώτη, στην οποία τιμήθηκαν τρεις μουσικοί-εμβλήματα για τον Φάρο. Πριν αρχίσει η παρουσίαση, ο ανεψιός του Βλαδίμηρου Λαλόπουλου, αρχιμανδρίτης Λουκάς, έψαλλε μαζί με τους παρευρισκόμενους τον Ακάθιστο Ύμνο, καθότι μία μέρα πριν, την Παρασκευή, ήταν οι τελευταίοι Χαιρετισμοί προς την Παναγία.
Ο Ιμεραίος που εμπνεύστηκε από τον Στάθη Ευσταθιάδη
Αρχικά απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα στον Γιώργο Αμβροσιάδη. Πρόκειται για παλιό Ταμία του συλλόγου με καταγωγή από την Ίμερα. Γεννήθηκε το 1929, σπούδασε στη ΧΑΝΘ λογιστικά και παράλληλα η αγάπη του για την κεμεντζέ και η βαθιά εκτίμηση στο πρόσωπο του Στάθη Ευσταθιάδη τον οδήγησε στην καταγραφή πάνω από 40 ατόμων α' προσφυγικής γενιάς. Ήταν η έμπνευσή του. Τις προφορικές μαρτυρίες τις εξέδωσε σε βιβλίο που τιτλοφορήθηκε ως «Πανόραμα 1912-1944. Όσα έζησα και όσα μου αφηγήθηκαν».
Ο Αμβροσιάδης με προτροπή του Στάθη Ευσταθιάδη δημιούργησε την Ένωση Ποντίων
Πανοράματος, συνέλεξε ό,τι υλικό των Ιμεραίων έχει έρθει στην Ελλάδα από τη Ρωσία και την Περσία και έστησε μουσείο που φέρει το όνομά του. Ο Φάρος έγραφε ιστορία στις καλένδες, μερικές εκ των οποίων φέρουν την προσωπική του σφραγίδα. Βοήθησε τα μέγιστα στη διοργάνωση της μεγάλης εκδήλωσης για τη συλλογή χρημάτων προκειμένου να αγοραστεί το υποβρύχιο «Πόντος», γεμίζοντας το Παλέ ντε Σπορ σε εκδήλωση από την οποία μαζεύτηκαν 7 εκατ. Δραχμές, οι οποίοι αξιοποιήθηκαν για αγορά του ονόματος του πολεμικού πλεούμενου!
Στον Γιώργο Αμβροσιάδη, στον οποίο αποδόθηκε από τη Μυροφόρα Ευσταθιάδου ο χαρακτηρισμός του «θεμέλιου λίθου», παρέδωσε το βραβείο ο πρώην πρόεδρος της ΠΟΕ, Επαμεινώνδας Φαχαντίδης. Συγκινηθείς από την πρωτοβουλία του συλλόγου, ο παλιός Ταμίας ευχαρίστησε την πρόεδρο του και όσους προσήλθαν για να τον τιμήσουν. Τα δάκρυα του τον έκαναν λακωνικό, ωστόσο άκρως περιεκτικό. Ο Αμβροσιάδης απέδωσε την προσφορά του στον Φάρο στη σύζυγό του, Φιλίτσα. «Χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσα να δώσω τίποτα», είπε συγκεκριμένα και έδωσε χώρο για την επόμενη βράβευση.
Δάκρυσε ο Βλάσης Αγτζίδης για τον Λαλόπουλο
Σειρά πήρε ο Βλαδίμηρος Λαλόπουλος, φιλόλογος που διετέλεσε γενικός γραμματέας του Συλλόγου, του οποίου τη συγγραφική πένα εξήρε η Μυροφόρα Ευσταθιάδου. Γι' αυτό και διάβασε ένα εντυπωσιακό απόσπασμα από το αυτοβιογραφικό έργο του «Το σπίτι με τις λεύκες», το οποίο χαρακτήρισε διαμάντι. «Αποφάσισε να μοιραστεί τις αναμνήσεις των παιδικών του χρόνων και να παραδώσει στον αναγνώστη μια εκπληκτική αφήγηση απίστευτα ρεαλιστική και συγκινητική ταυτόχρονα, ξεκινώντας από τον παππού του, Λάμπον Λάλογλη, αρχιμεταλλουργό, ουστάπαση της Αργυρούπολης», είπε μεταξύ άλλων η πρόεδρος του Φάρου, που διηγήθηκε την ιστορία της οικογένειας του μεγάλου ανθρώπου των γραμμάτων, ο οποίος γεννήθηκε το 1928 στην Ιβάνοφκα της Νότιας Ρωσίας απ' όπου όπου η οικογένειά του εξορίστηκε το 1932 από το σοβιετικό καθεστώς και
ήρθε στην Ελλάδα.
Ιδιαίτερη ήταν η στιγμή της βράβευσης του Βλαδίμηρου Λαλόπουλου. Γιατί την τιμητική πλακέτα παρέδωσε ο Βλάσης Αγτζίδης, του οποίου ο πατέρας (Ανδρέας) που έχασε πριν ένα χρόνο, ήταν επιστήθιος φίλος του ιδρυτικού μέλους του Συλλόγου. Είναι περιττό να ειπωθεί, ότι η συγκίνηση ήταν τεράστια εκατέρωθεν. «Ήταν μία εκπληκτική παρέα διανοούμενων στο Κιλκίς. Αξίζουν πραγματικά συγχαρητήρια στον σύλλογο που κάνει αυτήν την πράξη. Ένας κορυφαίος Πόντιος φιλόλογος, ο οποίος έχει αποτυπώσει την οικογενειακή ζωή σε ένα εξαιρετικής ποιότητας βιβλίο, αναγνωρίζεται για τη συμβολή του από τον οργανωμένο ποντιακό χώρο. Δεν είναι εύκολο αυτό, είναι μία σπάνια διάκριση, όχι τόσο για τον Λαλόπουλο αλλά για τον οργανωμένο χώρο και αυτό οφείλεται στον Φάρο Ποντίων και τη Μυροφόρα Ευσταθιάδου», είπε ο ιστορικός, ο οποίος δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυά του, ένα στιγμιότυπου που καταγράφηκε στην κάμερα.
Αφού αποθεώθηκε, ο Βλαδίμηρος Λαλόπουλος εκφώνησε λόγο πέντε σελίδων, στον οποίο αποθέωσε με τη σειρά του τον αείμνηστο, Στάθη Ευσταθιάδη, τη σύζυγό του Βέτα, την αδελφή του, Μαρία και φυσικά την κόρη του Μυροφόρα. «Πρέπει να δεχτείς τον μεγάλο έπαινο όλων μας, γιατί με τους άξιους συνεργάτες σου κατέστησες κοινό κτήμα το πρόβλημα του Ποντιακού Ελληνισμού. Διάβασα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το βιβλίο σου: Ταξιδεύοντας στον Πόντο – Τουρισμός της νοσταλγίας. Ειλικρινά εντυπωσιάστηκα. Η διατριβή σου, ο μόχθος, η μορφή και το περιεχόμενό του διακρίνονται για το ύφος και το ήθος του. Δέξου τα θερμά μου συγχαρητήρια», ανέφερε μεταξύ άλλων ο παλιός γραμματέας.
Ο Ελευθεριάδης ανέδειξε μηνύματα που αξίζουν σημασίας
Ιδιαίτερη ήταν στο τέλος η βράβευση της οικογένειας του Λευτέρη Ελευθεριάδη, του αείμνηστου αντιπροέδρου του συλλόγου, του οποίου η ζωή κάλλιστα θα μπορούσε να είχε γυριστεί σε ταινία. Βίωσε το τραύμα του ξεριζωμού από τη Λαραχανή της Κεντρικής Ματσούκας, έχασε όλη την οικογένειά του, αν και πεντάρφανος όρθωσε ανάστημα και διέπρεψε στη ζωή του. Σπούδασε φυσικομαθηματικός, πολέμησε στην Αλβανία, έλαβε σταυρό ανδρείας, υπήρξε πολιτικός και βουλευτής, αλλά άφησε το αποτύπωμά του στη συγγραφή ποντιακών θεατρικών και τη λαογραφία.
Όπως ανέφερε η Μυροφόρα Ευσταθιάδου, ο Ελευθεριάδης είχε ένα προνόμιο. «Μετά την απαγόρευση με τη συνθήκη της Λωζάνης της επιστροφής στην Τουρκία όσων γεννήθηκαν εκεί (30 χρόνια) ήταν ο πρώτος που πήγε στη γενέτειρά του. Η περιγραφή του ταξιδιού του Ελευθεριάδη είναι το ίδιο συγκινητική με τα συναισθήματα που ένιωσε», αναφέρθηκε από την πρόεδρο του Φάρου που υπογράμμισε με συγκίνηση το τέλος που είχε αυτός ο άνθρωπος, ο οποίος είχε την τύχη να θεραπεύσει το άλγος του, αφού πέθανε στα Άγια χώματα του Πόντου.
Η διήγηση της ιστορίας του Λευτέρη Ελευθεριάδη έγινε συγκινητικότερη με τη συνοδεία ηχητικών αποσπασμάτων που για πρώτη φορά έρχονταν στο προσκήνιο. Συγκεκριμένα ακούστηκαν ντοκουμέντα που κατέγραψε ο αείμνηστος Στάθης Ευσταθιάδης σε ταξίδια του στην πατρίδα. Το κοινό βίωσε μία μοναδική εμπειρία, αφού στα αυτιά του ήρθαν ποντιακά σε συνομιλίες και τραγούδια ανθρώπων από το χωριό του Ελευθεριάδη, τους οποίους συνάντησε, κατέγραψε και απαθανάτισε ο ιδρυτής του Φάρου. Ήταν τόσο συγκινητική η στιγμή, να ακούει κανείς κατενά ρωμαίικα, χωρίς να ξεχωρίζει ποιος από όλους είναι Έλληνας ή Τούρκος, που ούτε και οι πιο ακλόνητοι χαρακτήρες του ποντιακού χώρου που παρακολούθησαν την εκδήλωση δεν μπόρεσαν να κρύψουν τη συναισθηματική τους φόρτιση.
Ο παλιός γενικός γραμματέας του υπουργείου Μακεδονίας - Θράκης, Γιώργος Λυσαρίδης παρέδωσε την πλακέτα και ο Γιάννης Αμαραντίδης ένα μπουκέτο με αμάραντα, τα γνωστά τη Παναΐας δάκρυα, στη σύζυγο του Ελευθεριάδη, Φούλη και η κόρη του, Σημέλα που καθ' όλη τη διάρκεια της διήγησης της Μυροφόρας σκούπιζε τα δάκρυά της, περιέγραψε στον λόγο της τα συναισθήματα που βίωσε για την απώλεια του πατέρα της το 1988, ο οποίος «επέστρεψε στον Πόντο και έφυγε όπως ήθελε από εκεί για τους ουρανούς».
Την εκδήλωση επένδυσε μουσικά η λύρα του Μάριου Γκαϊτατζή σε συνοδεία του νταουλιού του Θοδωρή Καβούκη με το τραγούδι των κυριών της χορωδίας του Φάρου να ζωντανεύει περισσότερο τις μνήμες. Μετά το πέρας της εκδήλωσης βραβευθέντες, μέλη και επισκέπτες του Φάρου Ποντίων δεξιώθηκαν εκλεκτά εδέσματα, που ήταν μία προσφορά του Ιάκωβου Ευσταθιάδη και του «Πατσάς 92» (25ης Μαρτίου 92, Χαριλάου).