 |
| Εκδόθηκε το Παράρτημα 39 του «Αρχείου Πόντου», από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών |
Η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών με ιδιαίτερη χαρά ανακοινώνει την έκδοση του νέου Παραρτήματος του «Αρχείου Πόντου», αρ. 39, με τίτλο «Μαγική-μαντεία Ποντιακού ελληνισμού περιοχής Καρς-Αντικαυκάσου», του Σάββα Πορφ. Παπαδόπουλου, πολυγραφότατου δάσκαλου-ερευνητή, συγγραφέα και μέλους της.
Στο πρόλογο του βιβλίου ο Πρόεδρος της Ε.Π.Μ. και Διευθυντής του «Αρχείου Πόντου» κ. Χρήστος Ι. Γαλανίδης ενημερώνει τον αναγνώστη για τη σχετική με τη μαγεία-μαντική αρθρογραφία που έχει δημοσιευθεί στο «Αρχείον Πόντου» και επισημαίνει τα βασικά στοιχεία του περιεχομένου του έργου του Σάββα Παπαδόπουλου.
Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων γράφει:
«Στο «Αρχείον Πόντου» έχουν καταχωρηθεί αρκετά άρθρα για τη Μαντική και τη Μαγεία που υποδηλώνουν ότι αυτά τα φαινόμενα είχαν συχνή παρουσία στη ζωή των Ελλήνων του Πόντου.
Στον τόμο 13, σ. 61-133 (1948), έχουμε δημοσιευμένα τα «Σύμμεικτα λαογραφικά Χαλδίας» (αναφορά στο στρατοδέσιμον) του Γεωργίου Θ. Κανδηλάπτη-Κάνι.
Στον τόμο 19, σ. 251-258 (1954), φιλοξενείται άρθρο του Δημητρίου Λαζαρίδη με τίτλο «Λαογραφικά του χωρίου Καπίκιοϊ Τραπεζούντος».
Ο Γ. Κ. Χατζόπουλος στον τόμο 30, σ. 35-70 (1970-1971), καταγράφει τα «Λαογραφικά χωρίου Αντρεάντων» και αναφέρεται στη μαντική στο χωριό Αντρεάντων.
Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο της Ελένης Ψυχογιού-Ιωαννίδη «Από τη λαϊκή ποντιακή μυθολογία: Οι μάγισσες», δημοσιεύεται στον τόμο 38, σ. 564-576 (1984), με αναφορά στις μάγισσες.
Ο συγγραφέας του παρόντος πονήματος, πολυγραφότατος, Σάββας Πορφ. Παπαδόπουλος, συνταξιούχος δάσκαλος, πτυχιούχος του Παντείου Πανεπιστημίου, τακτικός συνεργάτης της Ε.Π.Μ., ασχολείται με θέματα λαογραφίας και πολλά άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στο «Αρχείον Πόντου»: «Παραδόσεις-θρύλοι περιοχής Καρς» τ. 42 (1988-1989) σσ. 105-133, «Λαογραφικά σύμμεικτα του Πόντου» τ. 47 (1996-1997) σσ. 243-344 (μία εκτεταμένη και λεπτομερής εργασία με αναφορές για τη μαγεία στα Κοτύλâ και στην Οινόη).
Στο «Αρχείον Πόντου» εκδόθηκε επίσης, ως Παράρτημα 21, η δίτομη εργασία του με τίτλο «Μνημεία λόγου στην ποντιακή διάλεκτο». Τόμος πρώτος «Παροιμιόμυθοι», τόμος δεύτερος «Λόγοι και αντίλογοι», Αθήνα 2001. Έχει εκδώσει αρκετά βιβλία σχετικά με την ποντιακή λαογραφία.
Η έκδοση του παρόντος βιβλίου με τίτλο «Μαγική-Μαντεία ποντιακού ελληνισμού περιοχής Καρς Αντικαυκάσου» εγκρίθηκε με απόφαση του Δ.Σ. της Ε.Π.Μ. (7-6-2019) ως Παράρτημα 39 του «Αρχείου Πόντου». Σ' αυτό ο συγγραφέας έχει καταγράψει μαρτυρίες 57 αφηγητών με καταγωγή από το Καρς του Αντικαυκάσου που εγκαταστάθηκαν κατά μεγάλο μέρος στο χωριό Μαυρόβατος του νομού Δράμας.
Η συλλογή και καταγραφή τού εξαιρετικά ενδιαφέροντος και τεράστιου σε όγκο υλικού καθώς και για η επεξεργασία και ταξινόμησή του απαίτησαν από τον συγγραφέα πολύ χρόνο, κόπο και γνώση. Το αποτέλεσμα όμως τον δικαιώνει. Η έκδοσή του ως αυτοτελές Παράρτημα από την Ε.Π.Μ., είναι η ελάχιστη ηθική αμοιβή και δικαίωση για τη μεγάλη προσφορά του Σάββα Παπαδόπουλου.
Εντυπωσιακό είναι το πλήθος των πληροφοριών και πληροφορητών του πονήματος και αξίζει να επισημανθούν τα εξής:
1. Είναι μια πλούσια καταγραφή μαρτυριών, σημαντικών για το συγκεκριμένο θέμα του, από Έλληνες Ποντίους πρώτης γενιάς, οι περισσότεροι από τους οποίους έφυγαν από τη ζωή.
2. Το σπάνιο πρωτογενές αυτό υλικό είναι λαογραφικός πλούτος για τον Πόντο και τους ανθρώπους του.
3. Οι προφορικές μαρτυρίες από τους 57 αφηγητές, είναι στην ποντιακή διάλεκτο. Ο συγγραφέας μας, βαθύς γνώστης της ποντιακής διαλέκτου, τις μεταφέρει στην καθομιλουμένη μία προς μία, για πλήρη κατανόηση από τις νεότερες γενιές που δεν γνωρίζουν τη διάλεκτο. Αυτό είναι μία τεράστια προσφορά για τα ποντιακά γράμματα.
Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει κατάλογος με τα βιογραφικά στοιχεία των πληροφορητών-αφηγητών, τον τόπο καταγωγής και τον τόπο εγκατάστασής τους, στοιχείο της αυθεντικότητας των μαρτυριών.
Η έκδοση αυτού του Παράρτηματος (39ου ), συνεισφορά στη διάσωση και διάδοση του πολιτισμού των Ελλήνων του Πόντου, ας αποτελέσει θυμίαμα στη μνήμη όσων δεν υπάρχουν πια στη ζωή και δώρο τιμής σ' αυτούς που ζουν».