Ένα μουσικοχορευτικό ταξίδι από την Τραπεζούντα στην Πόλη, τη Σμύρνη και τερματισμό στον Πειραιά (Video)

Ένα μουσικοχορευτικό ταξίδι από την Τραπεζούντα στην Πόλη, τη Σμύρνη και τερματισμό στον Πειραιά 

του Χρήστου Κωνσταντινίδη

Οι Μωμόγεροι «μπάρκαραν» ξανά για τα Λιμάνια Κοιτίδες του Ελληνισμού.

Κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες, λόγω των δεδομένων που διαμορφώθηκαν την εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού, πραγματοποιήθηκε στην Καλλιθέα, τη Δευτέρα, 14 Σεπτεμβρίου 2020, την ημέρα μνήμης για την Γενοκτονία του Μικρασιατικού Ελληνισμού, η μουσικοχορευτική εκδήλωση «Λιμάνια… κοιτίδες του Ελληνικού Πολιτισμού».

Η παράσταση, την οποία παρουσίασε το «Ελληνικό Σωματείο Διάσωσης και Διάδοσης της Πολιτιστικής μας Κληρονομίας “Οι Μωμόγεροι”» και αποτελεί εδώ και δεκαετίες σταθμό στα πολιτιστικά δρώμενα, έγινε στο «Σινέ Θερινόν» (Μαντζαγριωτάκη και Εσπερίδων) υπό την αιγίδα του Δήμου της Καλλιθέας.

Την παράσταση, κατά την οποία τηρήθηκαν όλα τα μέτρα προστασίας για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού παρακολούθησαν, ο δήμαρχος, Δημήτρης Κάρναβος, ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, οι δημοτικοί σύμβουλοι, Ευσεβία (Βούλα) Κοσμίδου και Δημήτρης Ερμίδης.

Κ. Αλεξανδρίδης: «Να βρούμε μία λύση για τον πολιτισμό»

Στην εκκίνηση της βραδιάς ο πρόεδρος των «Μωμόγερων», Κώστας Αλεξανδρίδης, φορώντας την παραδοσιακή αντρική φορεσιά, τη ζίπκα, έστειλε ένα σοβαρό μήνυμα για τις δυσμενείς καταστάσεις, στις οποίες έχει περιέλθει ο τομέας του πολιτισμού, την εποχή του κορωνοϊού. «Κύριε δήμαρχε, είστε από τους λίγους δήμους σε όλη την Ελλάδα που συνεχίζετε και κάνετε παραστάσεις. Είστε από τους λίγους δήμαρχους που αναγνωρίζουν, ότι στην Ελλάδα υπάρχει και πολιτισμός. Ακόμα δεν έχουν βγει κανόνες, για το πως θα λειτουργεί ο πολιτισμός. Δεν θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε, αν δεν μας δίνατε την ευκαιρία και εσείς, να δείξουμε τη δουλειά μας. Επί τη ευκαιρία θα πρέπει αν το λάβουν υπόψιν τους και οι άλλοι δήμαρχοι της Ελλάδας και οι φορείς του πολιτισμού, ώστε να βρούμε μία λύση», ανέφερε μεταξύ άλλων ο ηγέτης και ιδρυτής του σωματείου.

Λ. Λασκαρίδης: «Κέντρο δημιουργίας η Καλλιθέα»

Από την πλευρά του ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, Λ. Λασκαρίδης, ευχαρίστησε τους Καλλιθεάτες για την παρουσία τους και στάθηκε στο ρόλο της πόλης, ιστορικά, όχι μόνο ως κέντρο υποδοχής προσφύγων, αλλά ως κέντρο δημιουργίας.

«Νομίζω, ότι είναι πολύ σημαντική αυτή η βραδιά απόψε για την Καλλιθέα. Γιατί για μία γνήσια προσφυγομάνα, όπως είναι η πόλη μας, είναι για πρώτη φορά που γίνεται εκδήλωση στην ημέρα μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Η Καλλιθέα αποτέλεσε όχι μόνο υποδοχής, αλλά κέντρο δημιουργίας. Το γεγονός, ότι στην ονομασία της δεν υπάρχει το “νέα” μπροστά, όπως η Νέα Σμύρνη, η Νέα Φιλαδέλφεια, η Νέα Ιωνία, έχει να κάνει με το ότι προϋπήρχε ως κοινότητα, αλλά με πολύ λιγότερο πληθυσμό. Άλλαξε τη φυσιογνωμία της ο ερχομός των Ελλήνων μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Άλλαξε και τη φυσιογνωμία της και στον πολιτισμό.

Ο Δήμος Καλλιθέας απόψε αισθάνεται μεγάλη ικανοποίηση για το γεγονός, ότι προχωρεί σε αυτήν την εκδήλωση. Είναι σίγουρο, ότι τα Λιμάνια, όπως είναι ο τίτλος της εκδήλωσης, αν το καλοσκεφτείτε, δεν είναι μόνο ιστορικά, όπως οι Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη. Κάθε τι δημιουργικό, ελπιδοφόρο, αισθητικό και... αισθηματικό στη ζωή μας, έχει να κάνει με λιμάνια», ανέφερε ο Λάζαρος Λασκαρίδης, δίνοντας την καλύτερη πάσα στην Μυροφόρα Ευσταθιάδου, για να εισάγει το κοινό στη θεματολογία της βραδιάς.

Μ. Ευσταθιάδου: «Ταξίδι στα λιμάνια που οι Έλληνες χάραξαν ανεξίτηλα την πορεία τους»

«Και η Καλλιθέα είναι ένα σπουδαίο λιμάνι, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Ευελπιστούμε να γίνει και πάλι ένα σπουδαίο λιμάνι. Σήμερα είναι 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Αν πάμε πίσω πριν 98 χρόνια, αυτήν την μέρα πυρπολήθηκε η Σμύρνη. Η Γκιαούρ Ισμίρ, όπως την έλεγαν, δηλαδή η Σμύρνη των Ελλήνων, που είναι ένα όνομα που μαρτυρά τον ελληνισμό που ζούσε στην περιοχή. Όταν γινόταν η πυρπόληση, στα απέναντι νησιά έβλεπαν τη φωτιά, χωρίς να μπορέσουν να αντιδράσουν. Την έβλεπαν όμως και οι σύμμαχοι, οι οποίοι μπορούσαν να αντιδράσουν, αλλά δεν το έκαναν. Μην πάμε ομως πολύ μακριά, γιατί ο τότε ύπατος αρμοστής της Σμύρνης, όπως έχετε ακούσει, ο Αριστείδης Στεργιάδης, έλεγε, “καλύτερα να μείνουν εδώ, να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα, θα ανατρέψουν τα πάντα”. Δεν θα κάνουμε όμως μάθημα ιστορίας.

Ας μην ξεχνάμε, ότι η επέτειος δεν αφορά μόνο τους Μικρασιάτες και τους πρόσφυγες. Αλλά και τους Ελλαδίτες που πολέμησαν στο μικρασιατικό μέτωπο. Δεν θα σταθούμε μόνο στα τραγικά γεγονότα. Θα δούμε ολιστικά και την ιστορία και τη γεωγραφία και τον πολιτισμό της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Δεν θα σταθούμε μόνο στις λύπες, αλλά και στις χαρές. Γι'αυτό επιλέξαμε τρία λιμάνια της Ανατολής, την Τραπεζούντα, την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, όπου οι Έλληνες χάραξαν ανεξίτηλα την πορεία τους. Ένα άλλο σπουδαίο λιμάνι του ελλαδικού χώρου ήταν ο Πειραιάς, ο οποίος δέχτηκε τους πρόσφυγες και έγινε μωσαϊκό πολιτισμικών παραλλαγών, όπου άνθισε το ρεμπέτικο», σημείωσε η λαογράφος Μ. Ευσταθιάδου, η οποία, πριν δοθεί το έναυσμα της έναρξης, ευχαρίστησε θερμά τον Πόντιο ερμηνευτή, λυράρη και δάσκαλο, Δημήτρη Καρασαββίδη, ο οποίος με τη φωνή του και με τον Παύλο Μουρατίδη να δίνει τον ρυθμό στο νταούλι, «κέντησε τη μνήμη» για το πρώτο λιμάνι, στο οποίο ταξίδεψε τους θεατές η εκδήλωση, την Τραπεζούντα.

Ντοκιμαντέρ και χορός κράτησαν ζωντανό το ενδιαφέρον

Με αφετηρία το λιμάνι του Εύξεινου Πόντου, τη λαλία του Δ. Καρασαββίδη και τους ήχους της κεμεντζές, οι χορευτές του συλλόγου πάτησαν με σταθερά και αποφασιστικά βήματα το σανίδι, ακολουθώντας πιστά τον τελετουργικό χαρακτήρα του χορού διπάτ. Ακολούθησε η Σερανίτσα.

Στη συνέχεια οι άνδρες βρήκαν μπροστά, ένωσαν τα χέρια τους και χόρεψαν Σέρρα, πυρρίχιο, αλαλάζοντας πολεμικές ιαχές, με το ξύλινο πάτωμα της εξέδρας να αναστενάζει από τα χορευτικά ποδοβολητά και τα βυθίσματα.

Αυτό ήταν το έναυσμα για την εξέλιξη της παράστασης, η οποία ήταν ιδιαίτερα απαιτητική, μιας και το πέρασμα από τα τρία επόμενα λιμάνια περιελάμβανε και άλλους χορούς, εξίσου σύνθετους. Αυτό προϋπέθετε πολύ καλή προετοιμασία των χορευτών, οι οποίοι μπήκαν κατευθείαν στα βαθιά, μετά από πολύμηνη αποχή. Μην ξεχνάμε, ότι όλος ο κόσμος προέρχεται από καραντίνα. Η λειτουργία των πολιτιστικών συλλόγων ανεστάλη και η επαναφορά ήταν για όλον τους ανθρώπους επίπονη.

Τα μέλη των “Μωμόγερων” όμως, μετά από πολλές και δύσκολες πρόβες, υπό την καθοδήγηση του δάσκαλού τους, Κώστα Αλεξανδρίδη, κατάφεραν να φέρουν εις πέρας μία παράσταση που αποτελεί σήμα κατατεθέν του συλλόγου! Οι χορευτές απέδωσαν τα μέγιστα, σαν καλοκουρδισμένη μηχανή. Το συντονισμό και τον αυτοματισμό τους θα ζήλευαν ακόμα και επαγγελματίες του είδους.

Με το χορό «Φωτιές» άναψε το φυτίλι της μνήμης από την Κωνσταντινούπολη, σειρά πήρε ένα ηχηρό... Μπαμ, το χασάπικο και το κουλουριώτικο. Από την Πόλη των πόλεων οι θεατές μεταφέρθηκαν στη Σμύρνη με τον Συρτό της, το Ολμάζ, τον Καρσιλαμά, μα πάνω απ' όλα εντυπωσιάσε ο χορός των μαχαιριών, ο οποίος παραπέμπει σε ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ ανδρών μιας άλλης εποχής. Με το λεβέντικο ζεϊμπέκικο έγινε η είσοδος στο τελευταίο λιμάνι, αυτό του Πειραιά, όπου έγινε ισχυρή αναφορά στο ρεμπέτικο. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν το τσιφτετέλι της Σαλώμης, το οποίο κέρδισε πολλά χειροκροτήματα. Η βραδιά έκλεισε με έναν Συρτό.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι πριν το βαπόρι της παράδοσης δέσει σε κάποιο από τα λιμάνια κοιτίδες του ελληνισμού, παρεμβάλλονταν οπτικοακουστικές σεκάνς, οι οποίες προσέδωσαν άλλη διάσταση στο μουσικοχορευτικό πρόγραμμα. Τα... ντοκιμαντερίστικα μέρη έντυσαν με τόσο ωραίο τρόπο την παράσταση με αποτέλεσμα το ενδιαφέρον να μείνει αμείωτο μέχρι τέλους.