e-Pontos.gr

Παρασκευή 4 Ιανουαρίου 2019

Οι Μωμόγεροι Τετραλόφου αναβιώνουν το δρώμενο στην Πολίχνη

Η Ένωση Ποντίων Πολίχνης, πιστή στα ήθη και έθιμα του Πόντου μας, έχει την χαρά να προσκαλέσει τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου στην αναβίωση του δρώμενου των Μωμόγερων από τον Μορφωτικό Λαογραφικό Σύλλογο Τετραλόφου Κοζάνης, που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 4 Ιανουαρίου 2019 στις 5:00 μ.μ. στο κέντρο της Πολίχνης.

Θα ακολουθήσει γλέντι στο στρατόπεδο Καρατάσου στις 8:00 μ.μ.

Πέμπτη 3 Ιανουαρίου 2019

Οι Μωμόγεροι κάνουν την εμφάνιση τους για δεύτερη χρονιά στο Ντίσελντορφ

Ο Σύλλογος Ποντίων Ντίσελντορφ & Περιχώρων "Ξενητέας" προσκαλεί τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου στην αναβίωση για δεύτερη χρονιά το Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 του δρώμενου των Μωμόγερων στο κέντρο της πόλης του Ντίσελντορφ.

Το δρώμενο θα ξεκινήσει στις 2:00 μ.μ. από την Heinrich – Heine Platz (Altstadt). Μόλις ολοκληρωθεί η παρουσίαση του δρώμενου θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση στο ενοριακό κέντρο του Ιερού Ναού Αγίου Αποστόλου Ανδρέου (Am Schönenkamp 1, 40599 Düsseldorf) στις 6:00 μ.μ.

Ετήσιος χορός του Συλλόγου Ποντίων Ν. Ροδόπης «Η Τραπεζούντα»

Ο Σύλλογος Ποντίων Ν. Ροδόπης "Η Τραπεζούντα" προσκαλεί τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου στον ετήσιο χορό του που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 και ώρα 8:00 μ.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου Chris & Eve.

Την καλλιτεχνική ομάδα πλαισιώνουν οι:

Τραγούδι: Μπάμπης Ιωακειμίδης, Γιώργος Παπαγιαννίδης,

Λύρα: Τάσος Πετρόπουλος, Παναγιώτης Κοργιαννίδης,

Αγγείο, γαβάλ: Γιώργος Μοσκοφίδης,

Ζουρνά, κλαρίνο: Θεόδωρος Αμπατζίδης,

Νταούλι: Νίκος Παπαδόπουλος,

Πλήκτρα: Κώστας Σαββίδης.

Τιμή εισόδου: 17 Ευρώ, Φοιτητικό (με επίδειξη Πάσο): 15 Ευρώ, Παιδικό: 5 Ευρώ

Τηλ. κρατήσεων: 6949729171 (Αβραάμ), 6977980957 (Γιάννης).

Οι Μωμόγεροι ξεσηκώνουν την Κομοτηνή και εύχονται Υείαν, Ευλοΐαν και Καλοχρονίαν!

Η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Πολιτισμού, Παιδείας και Αθλητισμού Κομοτηνής, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Ποντίων Θρυλορίου "Η Κερασούντα και το Γαρς", τον Σύλλογο Ποντίων Ν. Ροδόπης "Η Τραπεζούντα", το Σύλλογο Ποντίων Αγίου Δημητρίου Κοζάνης και τον Σύλλογο Ποντίων Χρυσούπολης Καβάλας, αναβιώνουν το έθιμο των Μωμογέρων στην Κομοτηνή.

Η αναβίωση του δρώμενου θα γίνει το Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 στις 11 το πρωί, όπου οι Μωμόγεροι των παραπάνω συλλόγων θα ξεκινήσουν από το Δημαρχείο της πόλης και θα ξεσηκώσουν τον κόσμο σε όλο το κέντρο της Κομοτηνής, προκειμένου να καταλήξουν στην πλατεία Ειρήνης.

«Γενοκτονία: Από το έγκλημα στην δικαίωση»

Η Ένωση Ποντιακής Νεολαίας Αττικής, ο Σύλλογος Ποντίων Φοιτητών Νομού Αττικής και η Ένωση Ποντίων Περιστερίου διοργανώνουν το Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019, ομιλία με τον δρ Παναγιώτη Διαμάντη, με θέμα «Γενοκτονία: Από το έγκλημα στην δικαίωση», στις 19:00, στην αίθουσα της Ένωσης Ποντίων Περιστερίου (Αρκαδίας 35, Τ.Κ. 12132 Περιστέρι).

Έχοντας ήδη ξεκινήσει το 2019, μια χρονιά ορόσημο για τον ποντιακό ελληνισμού αφού συμπληρώνονται 100 χρόνια από την απόβαση του Μουσταφά Κεμάλ στην Σαμψούντα στις 19 Μαΐου 1919 και ξεκινάει η δεύτερη και πιο αιματηρή φάση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, οι τρεις σύλλογοι θέλουν από την αρχή του έτους να στείλουν το μήνυμα ότι αυτή την χρονιά θα αγωνιστούν ακόμη περισσότερο για να δικαιωθούν οι πρόγονοί μας.

Ο δρ Παναγιώτης Διαμάντης γεννήθηκε στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας με καταγωγή από το Ελληνικό Ιωαννίνων και το Αγρίνιο. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ, από όπου αποφοίτησε με διδακτορικό γενοκτονολόγου. Από το 1998 είναι ενεργό μέλος του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Μελετών Γενοκτονιών. Διά μέσω του φορέα αυτού, και με την επιστημονική του δράση, ο δρ Διαμάντης έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον αγώνα για δικαίωση των θυμάτων των Γενοκτονιών των γηγενών Ελλήνων Αρμενίων κι Ασσυρίων της Ανατολής διά μέσω της πολιτικής, επιστημονικής και κοινωνικής αναγνώρισης στην Αυστραλιανή επικράτεια.

Γενοκτονολόγος με πλούσιο συγγραφικό έργο, έχει παρουσιάσει μελέτες του σε συνέδρια, σχολές και άλλους χώρους σε Αυστραλία, Ελλάδα, Αυστρία, Ισραήλ και Αγγλία.

Κατά την διάρκεια της ομιλίας του ο δρ Διαμάντης θα αναφερθεί μεταξύ άλλων στον αγώνα της αναγνώρισης της Τριάδας (Ελλήνων, Αρμενίων, Ασσυρίων) στην Αυστραλία, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν καθώς επίσης και τις κινήσεις του τουρκικού λόμπι. Τέλος, θα κάνει λόγο για προτάσεις υλοποίησης από μέρους μας, οι οποίες θα συμβάλλουν στην αναγνώριση της τριάδας από όλες της πολιτείες της Αυστραλίας.

Μωμό' εροι από την Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Νάουσας

Το πανάρχαιο έθιμο των Μωμόγερων θα αναβιώσει η Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Νάουσας – Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρουπόλεως «Ο Κυριακίδης» την Πέμπτη 3 Ιανουαρίου 2019. Με έναρξη στις 5:00 μ.μ., από το κτίριο του συλλόγου, οι 12 Μωμόγεροι, η Νύφη, ο Διάβολον, ο Γέρον, η Γραία και οι υπόλοιποι θα ξεχυθούν στους κεντρικούς δρόμους της πόλης της Νάουσας και θα την κάνουν να χορέψει στους ρυθμούς τους.

Το παρόν έθιμο ενέταξε το 2016 η UNESCO στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά των Ελλήνων. Η δράση πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Μ.Π.Σ. Νέας Νικομήδειας "Ο Αριστοτέλης".

Για 9η χρονιά το δρώμενο των Μωμόγερων αναβιώνει στο Ωραιόκαστρο

Η Ένωση Ποντίων Ωραιοκάστρου & Φίλων προσκαλεί για 9η χρονιά τα μέλη και τους φίλους της στην αναβίωση του δρώμενου των Μωμόγερων στους κεντρικούς δρόμους και τα καταστήματα του Ωραιοκάστρου το Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 στις 11:00 π.μ.

Στην αναβίωση του δρώμενου στην πόλη του Ωραιοκάστρου θα συμμετέχουν οι Μωμόγεροι του Μορφωτικού Συλλόγου Τετραλόφου Κοζάνης.

Ετήσιος χορός της Ευξείνου Λέσχης Επισκοπής Νάουσας

Η Εύξεινος Λέσχη Επισκοπής Νάουσας διοργανώνει και προσκαλεί τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου στον ετήσιο χορό της που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 4 Ιανουαρίου 2019 στις 8:30 μ.μ., στο κτήμα Γκαντίδη (Άγιος Γεώργιος Βέροιας).

Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα συμμετέχουν οι:

Τραγούδι: Στάθης Παυλίδης, Γιάννης Τσιτιρίδης,

Λύρα: Χάρης Αθανασιάδης, Θωμάς Μπαϊρακτάρης,

Κλαρίνο: Γιώργος Ιακωβίδης,

Κρουστά: Γιάννης Παπαδόπουλος,

Πλήκτρα: Δημήτρης Φουντουκίδης.

Την εκδήλωση παρουσιάζει ο Τάκης Βαμβακίδης.

Τιμή πρόσκλησης 15 Ευρώ.

Αναβιώνουν οι Μωμόγεροι του Συλλόγου Ποντίων "Αλέξιου Κομνηνού"

Ο Μορφωτικός Σύλλογος Ποντίων Ν. Έβρου "Αλέξιος Κομνηνός" προσκαλεί τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου, στην αναβίωση του δρώμενου των Μωμόγερων που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019, στις 6:30 μ.μ. στο Δημαρχείο Σαππών.

Εκδόθηκαν τα πρακτικά του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου Ποντιακών Ερευνών

Στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε το 3ο Διεθνές Συνέδριο Ποντιακών Ερευνών, από 18 έως 20 Νοεμβρίου 2016, ένα συνέδριο που διοργάνωσαν το τμήμα ιστορίας και αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής και το τμήμα θεολογίας της θεολογικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με την συνδιοργάνωση του Ερευνητικού Κέντρου του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα.

Το 3ο Διεθνές Συνέδριο Ποντιακών Ερευνών, είχε ως θεματολογία, «Ο Πόντος στην ύστερη Οθωμανική Αυτοκρατορία (19774 – 1908). Κοινωνία και Οικονομία», και πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με τη χορηγία του «Φιλανθρωπικού Ιδρύματος Ιβάν Σαββίδη».

Στόχος του Συνεδρίου, όπως δηλωνόταν στην πρόσκληση ενδιαφέροντος ήταν η εξέταση θεμάτων που αφορούσαν την περιοχή του Πόντου κατά τη διάρκεια της σημαντικότερης για την Οθωμανική Αυτοκρατορία περίοδο (οικονομικό – πολιτική διείσδυση των Ευρωπαίων, σταδιακή κάθοδος της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα και τον Καύκασο, αποτέλεσμα κυρίως των ρωσοτουρκικών συγκρούσεων, επαναστατικά κινήματα στις ευρωπαϊκές κτήσεις, αλλαγές που οδήγησαν στην υιοθέτηση Μεταρρυθμίσεων και εκσυγχρονισμό των ποικίλων θεσμών της).

2 χρόνια μετά η Έδρα Ποντιακών Σπουδών βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να γνωστοποιήσει σε όλους ότι εκδόθηκαν τα πρακτικά του 3ου συνεδρίου με τη στήριξη-χρηματοδότηση του Ιδρύματος Ιβάν Σαββίδη.

Αποσπάσματα από τις εργασίες του συνεδρίου καθώς και τα βιογραφικά και τις περιλήψεις των εισηγητών θα τις βρείτε στην ιστοσελίδα του συνεδρίου: https://www.hist.auth.gr/el/pontusconference

Τετάρτη 2 Ιανουαρίου 2019

Μουσικοχορευτική βραδιά της Ένωσης Ποντίων Νέας Σμύρνης "Η Μαύρη Θάλασσα"

Η Ένωση Ποντίων Νέας Σμύρνης - Αγίου Δημητρίου - Δάφνης "Η Μαύρη Θάλασσα" προσκαλεί τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου στην μουσικοχορευτική βραδιά που διοργανώνει η νεολαία του συλλόγου, την Παρασκευή 4 Ιανουαρίου 2019 στις 21:30 στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου, Λεωφόρος Αγίου Δημητρίου 186 (έναντι πλατείας Άρη Βελουχιώτη).

Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα θα είναι οι:

Τραγούδι: Ανέστης Ιωακειμίδης, Γιάννης Ταϊλαχίδης, Φώτης Κοζυράκης,

Λύρα:, Δημήτρης Κοσμίδης, Γιάννης Φωτιάδης, Γιάννης Καζαντζίδης,

Αγγείο: Χριστόφορος Κοσμίδης,

Νταούλι: Γιώργος Σαρσαρίδης, Περικλής Κατσώτης, Μπάμπης Καϊταλίδης,

Λαϊκό πρόγραμμα: Γιώργος Τσαπάς.

Είσοδος 5 Ευρώ.

Για κρατήσεις μπορείτε να επικοινωνήσετε στα τηλέφωνα: 6975934768, 6934405709, 6971705689.

Η εκατονταετία της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

του Νίκου Λυγερού

Το 2019 θα είναι τα 100 χρόνια της επετείου της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Έτσι με αυτή την ευκαιρία θα δούμε την αξία του έργου του Ποντιακού Ελληνισμού τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, διότι τώρα δεν θα έχουμε καμία δικαιολογία για απραξία όσον αφορά στη διεθνοποίηση και αναμένοντας αναγνωρίσεις από τα άλλα κράτη.

Θα είναι επίσης καλό να σκεφτούμε κι εμείς σε αυτό το πλαίσιο ν' αναγνωρίσουμε άλλες γενοκτονίες και ειδικά τις αιωνόβιες για να δώσουμε το παράδειγμα. Διότι τώρα ως αιωνόβια γενοκτονία, η δική μας έχει δείξει επί του πρακτέου ότι δεν ξεχάσαμε όσο ισχυρή κι αν είναι η τουρκική προπαγάνδα. Αυτό σημαίνει επίσης ότι ορθώς επέλεξε ο Lemkin αυτό το παράδειγμα για να δείξει στα Ηνωμένα Έθνη τι σημαίνει η λέξη που επέλεξε, για να χαρακτηρίσει αυτό το έγκλημα της βαρβαρότητας.

Είναι επίσης η κατάλληλη χρονιά για την ονοματοδοσία οδών που υπενθυμίζουν και τους Δίκαιους που πάλεψαν για να σωθούν οι αθώοι και να μην ξεχαστεί αυτό που βίωσαν οι επιζώντες, που αποτελούν την αντίσταση της ζωής απέναντι στον τεχνητό θάνατο που προκάλεσαν οι γενοκτόνοι, που είναι βέβαια χρονοκτόνοι.

Έτσι αυτό το έτος θα πρέπει να αξιοποιήσουμε όλα τα δεδομένα που έχουμε σε ιστορικό επίπεδο, αλλά και να συντονιστούμε στρατηγικά για να πετύχουμε στόχους που θεωρούνται αδιανόητοι.

Με αναφορά στον Γώγο Πετρίδη, χόρεψαν οι Μωμόγεροι στην Καλαμαριά

Με αναφορά στον Γώγο Πετρίδη, τον Πατριάρχη της Ποντιακής λύρας, χόρεψαν οι Μωμόγεροι στην Καλαμαριά την Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2018.

Οι Μωμόγεροι του Ελληνικού Σωματείου Διάσωσης και Διάδοσης της Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς "Οι Μωμόγεροι" σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Ποντιακό Σύλλογο Βότση Καλαμαριάς "Μίθριοι", αναβίωσαν το δρώμενο στην Προσφυγομάνα Καλαμαριά και φυσικά δεν λησμόνησαν να περάσουν και από το άγαλμα του Γώγου Πετρίδη, τραγουδώντας:

Εμείς είμες εμείς είμες

οι Μωμοέρ' παιδία

τον Γώγον 'κι ανασπάλομεν

ας σην Καλαμαρίαν.

Στη συνέχεια πέρασαν από τον πεζόδρομο της Καλαμαριάς με τους περαστικούς να θαυμάζουν το δρώμενο που έφεραν οι πρόγονοι μας από τον Πόντο και τα μέλη του θιάσου να δίνουν την δική τους παράσταση.

Τους Μωμόγερους συνόδεψαν οι μουσικοί, Μπάμπης Κυρμανίδης στη λύρα, Κώστας Καλούσης στο τραγούδι, Κώστας Τσιτσεκίδης στο νταούλι και Γιώργος Ελευθεριάδης στο αγγείο.

Κώστας Φωτιάδης: Η πολιτεία πρέπει να σεβαστεί την ιστορία και τη μνήμη των νεκρών...

Το 2019 συμπληρώνεται ένας αιώνας από τη δεύτερη -και πιο πολύνεκρη- φάση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας μίλησε στη «ΜτΚ» εφ’ όλης της ύλης...

του Νίκου Ασλανίδη

Το 2019 συμπληρώνεται ένας αιώνας από τη δεύτερη -και πιο πολύνεκρη- φάση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας Κωνσταντίνος Φωτιάδης μιλάει στη «ΜτΚ» εφ’ όλης της ύλης... Ζητάει από την πολιτεία να σεβαστεί την ιστορία και τη μνήμη των νεκρών, και από όλα τα ποντιακά σωματεία να κορυφώσουν τον αγώνα τους για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας.

Ο Κ. Φωτιάδης που ύστερα από πολύχρονη έρευνα έγραψε 25 βιβλία για τη γενοκτονία, γεννήθηκε στο Άνω Ζερβοχώρι της Νάουσας το 1948, από γονείς πρόσφυγες που μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο. Όταν πήγε στο δημοτικό σχολείο, ήξερε να μιλάει μόνο ποντιακά...

«Όλοι στο χωριό ήταν πρόσφυγες από τα χωριά του Απές, Nτερέκιοϊ και Κόφτεπε» θυμάται χαρακτηριστικά και συνεχίζει: «Δύο φορές με τιμώρησε ο συγχωριανός μου δάσκαλος, ο Πολύκαρπος Χριστοφορίδης, που με αγαπούσε, αλλά φοβόταν ότι θα μείνω αγράμματος, ανελλήνιστος, γιατί μιλούσα μόνο την ποντιακή διάλεκτο. Η αττική μου διάλεκτος, τα νεοελληνικά ήταν πολύ φτωχά. Με έβαλε να γράψω 100 φορές την πρόταση: «Άλλη φορά δεν θα μιλώ ποντιακά»…

Έτσι ο Κώστας Φωτιάδης έμαθε τα νεοελληνικά και συνέχισε σε ιδιωτικό γυμνάσιο, που είχε ανοίξει στο διπλανό χωριό, το Αγγελοχώρι, ο Ισαάκ Καγκελίδης.

«Καλή του η ώρα εκεί που βρίσκεται», λέει χαρακτηριστικά ο ίδιος και συνεχίζει, «γιατί χάρη σε αυτόν τα αγροτόπαιδα της περιοχής πήραν ένα απολυτήριο γυμνασίου, που σήμερα ισοβαθμεί με δύο διδακτορικά..

Οι περισσότεροι απόφοιτοι τακτοποιήθηκαν σε δημόσιες υπηρεσίες ή σε άλλα επικερδή επαγγέλματα. Οι γονείς των περισσοτέρων συμμαθητών μου δεν επρόκειτο να στείλουν τα παιδιά τους, γιατί οικονομικά δεν μπορούσαν στα δημόσια γυμνάσια, που υπήρχαν μόνο στη Νάουσα και στη Βέροια. Εάν δεν υπήρχε αυτός ο ευλογημένος αδιόριστος φιλόλογος να ανοίξει αυτό το γυμνάσιο. πολλά παιδιά της περιοχής θα είχαμε διαφορετική τύχη» .

Το ακαδημαϊκό έτος 1966 - 1967 πέρασε με υποτροφία στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Πότε πήρατε την απόφαση να γίνετε ιστορικός;

Στο γυμνάσιο, μια καθηγήτριά μου, η κ. Άννα Συνοδινού, με έβαλε να γράψω μία εργασία για τα λαογραφικά ήθη και έθιμα του Πόντου. Με πολλή όρεξη μάζεψα όλο το υλικό και έγραψα μια πολύ ωραία εργασία. Μετά από λίγο καιρό η νεαρή και πανέμορφη καθηγήτριά μου την ώρα του διαλείμματος, παρουσία των συμμαθητών μου που ζήλεψαν, με φίλησε στο μέτωπο και μου είπε: «σε ευχαριστώ γιατί η εργασία σου με βοήθησε να πάρω άριστα στο μάθημα της λαογραφίας». Αυτό ήταν. Τότε αποφάσισα να σπουδάσω λαογραφία.

Να σας θυμίσω ότι τότε επί Γεωργίου Παπανδρέου πριμοδοτούσαν τους νέους να σπουδάσουν γεωπονία στην Ιταλία. Αυτό ήταν και το όνειρο του πατέρα μου... Εγώ όμως έκανα την «επανάστασή» μου και πήγα στη Φιλοσοφική, γιατί μόνο έτσι μπορούσα να σπουδάσω λαογραφία...

Καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή του παίζει ο κορυφαίος ιστορικός Απόστολος Βακαλόπουλος, ο οποίος τον συμπάθησε από την πρώτη στιγμή. Με δική του παρότρυνση άρχισε να ασχολείται με τους κρυπτοχριστιανούς του Πόντου.

«Αν ο Παπαρηγόπουλος είναι ο κορυφαίος ιστορικός του 19ου αιώνα, ο Βακαλόπουλος είναι του 20ού» λέει ο κ. Φωτιάδης και προσθέτει: «Από το δεύτερο έτος είχα γίνει άτυπος βοηθός του και μου πρότεινε να κάνω τη διατριβή μου για τους κρυπτοχριστιανούς. Μάλιστα μου είπε ότι για να έχει κύρος και να βρω πολλά στοιχεία, θα πρέπει να πάω στην πιο φιλοτουρκική χώρα της Ευρώπης, στη Γερμανία».

Μετά τη στρατιωτική του θητεία, διορίζεται καθηγητής σε γυμνάσιο Ριζωμάτων της Ημαθίας, αλλά το δεύτερο χρόνο αποφασίζει να πάει στη Γερμανία, για να πραγματοποιήσει το όνειρό του.

Έτσι πάει στη Γερμανία, στο πανεπιστήμιο του Tübingen, όπου σπούδασε επί δέκα συνολικά εξάμηνα Ιστορία (Αρχαία Ελληνική, Νεότερη Ευρωπαϊκή και Βαλκανική), επί οκτώ εξάμηνα εμπειρική και σύγχρονη λαογραφία, δίπλα στο διακεκριμένο καθηγητή και ιδρυτή του τμήματος Η. Bausinger και για ένα εξάμηνο Πολιτικές Επιστήμες. Τον Δεκέμβριο του 1989 εκλέχτηκε στη Φιλοσοφική σχολή του AΠΘ λέκτορας της Ιστορίας του Ελληνισμού της Ανατολής από τον 15ο αιώνα και εξής.

Το 1993 εκλέχθηκε αναπληρωτής καθηγητής της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής σχολής Φλώρινας και το 1997 εκλέχθηκε καθηγητής της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο ίδιο τμήμα.

Με τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου πώς ασχοληθήκατε;

Ψάχνοντας στα αρχεία της Αυστρίας και της Γερμανίας για τους κρυπτοχριστιανούς, βρήκα πολλά ντοκουμέντα για τη γενοκτονία. Κάποια στιγμή ρώτησα τον καθηγητή μου εάν μπορώ να τα χρησιμοποιήσω στην έρευνά μου κι αυτός μου είπε: «Ξέρω ότι εκείνη την περίοδο η Γερμανία έπαιξε άσχημο ρόλο. Παρ’ όλα αυτά εσύ να κάνεις ό,τι νομίζεις πως βοηθάει την έρευνά σου...». Όταν του έδειξαν τα ντοκουμέντα, παραδέχτηκε ότι αυτά αποδεικνύουν τη συμμετοχή της Γερμανίας στο έγκλημα...

Όταν ο Κώστας Φωτιάδης επιστρέφει στην Ελλάδα, γνωρίζει τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη, στενό συνεργάτη του Ανδρέα Παπανδρέου. Στο παγκόσμιο συνέδριο του Ποντιακού Ελληνισμού, το 1988, ο Κ. Φωτιάδης παρουσιάζει τα ντοκουμέντα της γενοκτονίας και ο Μ. Χαραλαμπίδης εισηγείται την καθιέρωση της 19ης Μαΐου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Ομόφωνα τα κόμματα της Βουλής αποφασίζουν να αναθέσουν στον Φωτιάδη τη συγκέντρωση και τεκμηρίωση των ντοκουμέντων της γενοκτονίας, αναλαμβάνοντας όλα τα έξοδα της πολύχρονης έρευνας και της έκδοσης των πηγών.

Στη γραπτή απόφαση του προέδρου Απόστολου Κακλαμάνη ότι αναλαμβάνει το κοινοβούλιο όλα τα έξοδα, απάντησε γραπτά αρνητικά… «Δεν δέχομαι καμία αμοιβή. Μάλιστα έγραψα ότι όλα τα έξοδα θα τα καλύψουν οι Πόντιοι, αρκεί η Βουλή να εκδώσει όλα τα ντοκουμέντα» μας λέει χαρακτηριστικά και συνεχίζει «Οκτώ χρόνια δεν είχα προσωπική ζωή. Μαζί με την πνευματική μου κόρη, την Ευαγγελία Μπουμπουγιατζή, δουλεύαμε διπλά ωράρια για να ολοκληρώσουμε το μεγάλο χρέος. Έκανα έρευνα σε όλα σχεδόν τα αρχεία των υπουργείων Εξωτερικών της Ευρώπης.

Η Βουλή είχε αναθέσει σε έξι διακεκριμένους καθηγητές Πανεπιστημίων να αξιολογήσουν τη συλλογική έρευνα. Η έκθεσή τους ήταν ένας ύμνος για όλο το συγγραφικό έργο. Με τη δική τους σφραγίδα πήγα στη Βουλή να παραδώσω σε ψηφιακή και δακτυλογραφημένη μορφή την πολύχρονη έρευνα, που ήταν συνολικά 14 τόμοι. Ο πρόεδρος της Βουλής αρνήθηκε να παραλάβει το έργο με την αιτιολογία ότι ξεπέρασα το χρόνο παράδοσης. Ήταν πλέον αργά, μου είπε ο γραμματέας της Βουλής. Η αλήθεια είναι ότι άλλαξε η πολιτική της Ελλάδας.

Είχε έρθει η κυβέρνηση Σημίτη και υποχώρησαν στις πιέσεις της Τουρκίας και των Αμερικανών. Εγώ τους είπα ότι η Ιστορία ποτέ δεν αργεί και ότι οι εθνομάρτυρες του Πόντου έχουν καταξιωθεί στο χρόνο. Με δικά μου έξοδα και προεγγραφές συνδρομητών προχώρησα στην έκδοση των ντοκουμέντων. Μετά από αυτό, ο τότε πρόεδρος της Βουλής, ο Απόστολος Κακλαμάνης, μου ζήτησε συγνώμη και μου πρότεινε να εκδώσουμε έναν τόμο και να τον μεταφράσουμε σε έξι γλώσσες, προκειμένου να αναγνωριστεί διεθνώς η γενοκτονία.

Τελικά εκδόθηκε μόνο στα ελληνικά… Όσο ήταν πρόεδρος της Βουλής ο Κακλαμάνης με έξοδα του κοινοβουλίου μεταφράστηκε και σε έξι γλώσσες, αλλά οι μεταφράσεις παρέμεναν στα συρτάρια των προέδρων της Βουλής. Οι νέες πιέσεις της Αμερικής και της Τουρκίας λειτούργησαν αρνητικά στην έκδοση, όμως δεν είχαν το κουράγιο να πουν την αλήθεια γιατί δεν εκδίδονταν, όπως είχαμε συμφωνήσει, παρουσία του Καστανίδη και του Τσιτουρίδη. Μετά από δέκα χρόνια αναγκάστηκα μόνος μου να εκδώσω το βιβλίο στα αγγλικά και τα γερμανικά και, με τη βοήθεια του Ιβάν Σαββίδη, στα ρωσικά».

Παρ’ όλα αυτά πώς φτάσαμε στο σημείο να υπάρχουν σήμερα αρνητές της Γενοκτονίας;

Όποιος περιφρονεί την ιστορία, αυτή τον εκδικείται. Δυστυχώς δεν είναι μόνο η πολιτεία που δεν βοηθάει. Πολλές φορές και ο οργανωμένος ποντιακός χώρος δεν μας στηρίζει. Έκανα φέτος, χωρίς καμία οικονομική στήριξη, στη ΔΕΘ μια έκθεση για τη γενοκτονία, σε ένα χώρο 2.500 τ.μ. Με φωτοϊστορία, πίνακες ζωγραφικής, ομιλίες και παράλληλες εκδηλώσεις.

Τους είπα σας τα χαρίζω όλα αυτά για να γίνει μια μόνιμη έκθεση σε ένα μουσείο, αρκεί να γίνει οργανωμένα και όχι να τα πάρετε και να βάλετε σε ένα υπόγειο. Αυτήν τη στιγμή έχω άλλους έξι τόμους με ντοκουμέντα για τη γενοκτονία. Συνολικά έχω γράψει 45 βιβλία, από τα οποία τα 24 είναι για τη γενοκτονία. Όλα αυτά πρέπει να τα μεταφράσουμε για να μάθει όλος ο κόσμος τι έγινε με τους προγόνους μας.

Τι θα πρέπει να γίνει το 2019, που συμπληρώνεται ένας αιώνας από τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου;

Πρώτον, η πολιτεία να σεβαστεί την ιστορία και τη μνήμη των νεκρών μας, να σταθεί στο πλευρό μας και να καθιερώσει ανάλογες ημέρες εκδηλώσεων, όπως έκανε για το Ολοκαύτωμα των εβραίων.

Δεύτερον, τα ποντιακά σωματεία να μην κάνουν μόνο φεστιβάλ χορού. Το 2019 θα πρέπει να είναι το έτος που σε όλες τις εκδηλώσεις θα έχει στόχο τον αγώνα για τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας. Θα πρέπει μέχρι το τελευταίο χωριό να φτάσει η φωνή και η γνώση της ιστορίας μας. Παράλληλες εκδηλώσεις πρέπει να γίνουν στο εξωτερικό από τα σωματεία της διασποράς. Από αυτά τα σωματεία ίσως έχω και μεγαλύτερες απαιτήσεις, γιατί και την οικονομική δυνατότητα έχουν και βρίσκονται κοντά στα κέντρα αποφάσεων.

Για παράδειγμα τα ποντιακά σωματεία της Αμερικής θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με ανθρώπους που έχουν σχέση με τις γενοκτονίες, και να αναζητήσουν στη Γερουσία άτομα που είναι υπέρ της αναγνώρισης. Νομίζω ότι τώρα ο δρόμος είναι ανοιχτός. Το βιβλίο της Βουλής, που είναι στα αγγλικά, είναι στη διάθεσή τους. Μέχρι σήμερα ζήτημα είναι εάν 20 βιβλία έχουν φτάσει εκεί. Τους παραχωρώ όλο το υλικό που συγκέντρωσα τόσα χρόνια να το εκδώσουν χωρίς να δώσουν δεκάρα.

Θα μπορούσαν σε τιμή κόστους να τους παραχωρήσω και άλλα βιβλία, για να ενημερώσουν πρόσωπα που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πολιτική των ΗΠΑ και όχι μόνο. Έτσι θα καταφέρουμε να αναγνωριστεί η γενοκτονία διεθνώς και αυτό θα ήταν το καλύτερο μνημόσυνο για τους προγόνους μας… 353.000 αθώα θύματα περιμένουν τη δική τους Αντιγόνη, για να κάνει το χρέος της απέναντι στην Ιστορία.

Ο κρεοντισμός της γειτονικής χώρας θα πρέπει να λάβει τέλος, γιατί όσο δεν δικαιώνεται ο αγώνας των αδικοχαμένων θυμάτων, ο Αττίλας είναι έτοιμος να διαπράξει και άλλα εγκλήματα γενοκτονίας.

Πηγή: Μακεδονία

Τρίτη 1 Ιανουαρίου 2019

Οι Μωμόγεροι και η ιστορία της Θείας Εμινέ από τα Σούρμενα της Τραπεζούντας

του Χρήστου Κωνσταντινίδη

Θυμάμαι, το καλοκαίρι, στο ταξίδι μου στον Πόντο, μέσα στις ζέστες του Αυγούστου, είχα επισκεφτεί στα Σούρμενα, την οικογένεια ενός επιστήθιου φίλου μου. Δεν ανήκει στους δικούς μας, τους ελληνόφωνους της Τραπεζούντας, αυτό όμως δεν εμπόδισε να αναπτυχθεί μία πολύ δυνατή φιλία.

Ανάμεσα στις συζητήσεις που κάναμε κατά τη διάρκεια του φαγητού, παρέα με τη σύζυγό του και τα δύο τους παιδιά, ήρθε στην κουβέντα και το έθιμο των Μωμόγερων, οι οποίοι το δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων ξεχύνονται στους δρόμους, λάσκουνταν μεσανυχτί και γνεφίζ'νε κορτσόπα...

Εξηγούσα στον αρκαντάση την προέλευση και την αξία της αναβίωσής του στη σύγχρονη εποχή, μιας και το έθιμο επιβίωσε στα βάθη των αιώνων, πέρασε από τους ρωμαϊκούς χρόνους, άντεξε με την ανοχή της εκκλησίας τα βυζαντινά έτη, αλλά και κατά την οθωμανική κυριαρχία, πριν το φέρουν οι παππούδες μας με την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923 και από το 2016 αποτελεί μνημείο της άυλης ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Παρόμοιο πρωτοχρονιάτικο, έθιμο που διαδραματίζεται στους δρόμους, μου περιέγραψε η μητέρα του, Εμινέ, μία αξιαγάπητη, καλοσυνάτη, γιαγιά, σαν και αυτές που συναντούμε στα δικά μας ποντοχώρια της Μακεδονίας, χαμογελαστή, με μεγάλη αγάπη για τη φύση και τα χτήνια. «Πιο πολύ αγαπούσε τις αγελάδες της, παρά εμένα και τα αδέλφια μου», σχολίασε το φιλαράκι μου, για να την πειράξει.

Τα αγόρια άναβαν φωτιές στα σταυροδρόμια των χωριών και δύο από αυτά χτυπούσαν τις πόρτες των σπιτιών και εψαλάφ'ναν, ζητούσαν δηλαδή, αλάτι και καλαμποκάλευρο. Με αυτά έφτιαχναν ζύμη, την οποία έψηναν στις φωτιές και την έτρωγαν. Ήταν τόσο αλμυρό αυτό το αρτοπαρασκεύασμα που μπορούσαν να ονειρευτούν στον ύπνο τους τις αγαπημένες τους να τους φέρνουν νερό για να ξεδιψάσουν. Αν στο όραμα ένα κορίτσι έδινε νερό σε ένα αγόρι, τότε ο νέος θα την παντρευόταν. Αυτό το ψωμί το αποκαλούσαν alada golot.

«Μάνα, γιατί άναβαν φωτιές συγκεκριμένα στα... σταυροδρόμια; Μήπως αυτό το έθιμο που έκαναν τα αγόρια, εκείνα τα χρόνια, είχε χριστιανική προέλευση;», είπε ο φίλος με διάθεση να κλέψει μία αποκαλυπτική ατάκα από τη μητέρα του. «Μην ανακατεύεις τα παλαιά», ήταν η απάντηση της μητέρας του που σίγουρα γνώριζε από τους ακόμα πιο παλαιούς για τους διωγμούς που δέχτηκαν οι χριστιανικοί πληθυσμοί στην Τουρκία.

Για την ιστορία, ο φίλος έχει κάνει τεστ dna που βρίσκει τη φυλετική προέλευση και ανακάλυψε, ότι είναι εξάδελφος με Πόντιους από την Κατερίνη που έχουν κάνει το ίδιο τεστ, με τους οποίους έχει επαφές και έχει αναπτύξει σχέσεις. Επισκέπτεται τη χώρα μας και τον φιλοξενούν σαν να είναι κανονικός συγγενής.

Γιατί το αίμα νερό δεν γίνεται...

Χρόνια Πολλά, Καλή Χρονιά!

Πρωτοχρονιά στην Τραπεζούντα, 1917: Ένα αυτοβιογραφικό διήγημα του Δημήτρη Ψαθά

Την Παρασκευή 1/1/1965 η εφημερίδα Μακεδονία δημοσίευσε το παρακάτω αυτοβιογραφικό διήγημα του Δημήτρη Ψαθά:

Καθώς τις χρονιάρες τούτες μέρες το μυαλό φτερουγίζει πάντα προς τα παιδικά χρόνια, θα θυμηθώ σήμερα πάλι κάποια μακρινή Πρωτοχρονιά στην Τραπεζούντα, σε χρόνια ταραγμένα –ξεχασμένα- εν έτει σωτηρίω… 1917. Ήταν ένα αστείο γεγονός – ολόκληρη η πόλη να είναι ντυμένη στα ίδια υφάσματα, του ίδιου τύπου, των ίδιων χρωματισμών κι αυτό να προκαλέσει την κατάρα του δεσπότη. Επειδή όλα αυτά τα υφάσματα ήσαν… κλεμμένα!

Όχι μονάχα ήσαν κλεμμένα αλλά και σε κραυγάζανε με τα ποικίλα σχέδιά τους, τόσο μαρκαρισμένα και τόσο στερεότυπα όλα ώστε μόλις έβλεπες καμιά γυναίκα – προπάντων οι γυναίκες τα φορούσαν – έλεγες: Κεμπρούκ!

Κεμπρούκ σήμαινε το τελωνείο – ή τις αποθήκες του τελωνείου – όπου είχε γίνει η ομαδική διαρπαγή υπό συνθήκες πρωτάκουστες και κωμικοτραγικές, ενώ δηλαδή η πόλη βομβαρδιζόταν από τα καράβια της Α. Μ. του τσάρου πασών των Ρωσιών.

Με τους βομβαρδισμούς αυτούς, που ήσαν τακτικότατοι, είχαμε εξοικειωθεί – επί ένα ή δυο χρόνια τον καιρό εκείνο που ο τσαρικός στρατός προχωρώντας απ’ το Βακούμ καταλάμβανε τα παράλια του Πόντου και ζύγωνε προς την Τραπεζούντα με αντικειμενικό σκοπό να φτάσει εις την Κωνσταντινούπολιν και ο στόλος βομβάρδιζε τις μεγάλες παραλιακές πόλεις για να εξουδετερώσει τις ανύπαρκτες οχυρώσεις των Τούρκων.

Αξίζει να χαράξω μερικές γραμμές γι’ αυτούς τους βομβαρδισμούς – προτού προχωρήσω στο Κεμπρούκ – γιατί είχαν μια αγριάδα αλλά και περίεργη γραφικότητα.

Ιδιαίτερο γούστο – τραγικό – είχε η πρώτη εμφάνιση του ρωσικού στόλου που γέμισε χαρά και ενθουσιασμούς τον ελληνικό πληθυσμό της Τραπεζούντας επειδή θεωρούσε τη Ρωσία προστάτιδα δύναμη και περίμενε απ’ τον τσάρο την απελευθέρωσή του. Γέμισε ο γιαλός από Ρωμιούς που καμάρωναν τα καράβια κι απ’ τα Εξώτειχα, την πιο δυτική παραλιακή συνοικία της πόλης, μέχρι τον Άγιο Γρηγόρη και πέρα, ανατολικά, προς τη Δαφνούντα, όλοι βλέπαμε χαρούμενοι τα καράβια που ζυγώναν, ενώ οι Τούρκοι αγριεμένοι και ανήσυχοι κοιτούσαν να κρυφτούν.

Τα παιδιά του σχολείου – στο περίφημο «Φροντιστήριον Τραπεζούντος» – ένα επιβλητικό κτίριο που υψωνόταν κατενάντι στην θάλασσα – είχαμε βγει στα παράθυρα και χαιρετούσαμε τον στόλο. Σε μικρή απόσταση υψωνόταν επιβλητικός επίσης ο Άγιος Γρηγόριος – η μητροπολιτική εκκλησιά – μεσολαβούσε μια απέναντι παραλία, στο τέλος της οποίας υψωνόντουσαν τα τείχη και τα κάστρα των Κομνηνών, σχεδόν άθικτα μέσα στους αιώνες. Απ’ την άλλη μεριά ήταν το λιμάνι, το «Κεμπρούκ» και πέρα η Δαφνούντα. Στην πλάτη αυτής της έκτασης υψωνόταν ο λόφος του Ποζ – τεπε, όπου αναρριχότανε η πόλη.

Με χαρά και αγαλλίαση απ’ το σχολειό μας – το «Φροντιστήριο» – παρακολουθούσαμε κι εμείς οι πιτσιρίκοι τα καράβια που όλο και πλησίαζαν όταν ξαφνικά από το ένα άστραψε μια λάμψη, ύστερα έσκισε τον αέρα ένα σφύριγμα κι απότομα: -Μπουμ!…

Μια τρομακτική έκρηξη ακούστηκε κι ένας απ’ τους συμμαθητές μας – Σπύρος Μαρμάρης – έπεσε βουτηγμένος στο αίμα. Αστραπιαία ήρθε ο πανικός, ο τρόμος, τρέξαν πολλοί και πιάσαν το παιδί, που είχε τραυματισθεί άσχημα στο χέρι από ένα κομμάτι της οβίδας. Σήμερα ο πρώτος εκείνος τραυματίας ζει στην Αθήνα, έχει κατάστημα και το χέρι του μαρτυρά τα αγαθά της χαρούμενης εκείνης μέρας.

Δεν ήταν, φυσικά, η μόνη οβίδα που έπεσε, ούτε κι ο μόνος βομβαρδισμός της πόλης, εκείνος. Από τότε τα ρούσικα καράβια μας ερχόντουσαν ξαφνικά αλλά κανένας πια δεν έβγαινε σε παράθυρο ή μπαλκόνι για να τα χαιρετήσει. Ο ερχομός – το ξέραμε πια – σήμαινε βομβαρδισμό κι ο πανικός ξεσπούσε μόλις διαγραφόταν στο μακρινό βάθος του ορίζοντα αμυδρότατα ο καπνός των καραβιών, έστω και τόσο αδιόρατος σαν τον καπνό τσιγάρου… Μια κραυγή αντηχούσε τότε: -Τα… βαπόρια!

Με μόνη την κραυγή αυτή τρανταζότανε η πόλη γιατί μεταδινότανε σαν αστραπή κι ο κόσμος όλος – Τούρκοι και Ρωμιοί – άρχιζε να τρέχει σαν τρελός, ενώ τα ρολά των μαγαζιών κι οι πόρτες κλείνανε με πάταγο, σ’ ένα ανεμοστρόβιλο αναστάτωσης και πανικού. Ολόκληρη η πόλη ερημωνόταν μέσα σε λίγη ώρα, όλος ο πληθυσμός τρύπωνε στα υπόγεια. Το πανηγύρι, άλλωστε, δεν αργούσε: Μπαμ, μπουμ, βζζζ, μπουμ, μπουμ, μπουμ… Όταν ύστερα από μια ή δυο ώρες, σταματούσε το κακό και βγαίναμε, βλέπαμε πού και πού σπίτια χαλασμένα και μαζεύαμε απ’ τους δρόμους, ζεστά ακόμα, τα κομμάτια οβίδων.

Σ’ όλα όμως συνηθίζει το πιο εύκολα προσαρμοζόμενο θηρίο που λέγεται άνθρωπος και μέσα σε ένα ή δυο χρόνια οι βομβαρδισμοί έγιναν μια ατραξιόν της καθημερινής ζωής μας. Άλλωστε ο ρωσικός στρατός πλησίαζε – ερχόταν η απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό – κι οι Ρωμιοί είχαμε ξεθαρρέψει. Οι Τούρκοι τρομοκρατημένοι φεύγαν προς τα δυτικά αποχαιρετώντας με τα θρηνώδη τραγούδια τους την Τραπεζούντα:

Τραπεζοντάν τσικτούμ πασί σελιαμέεε...

γκιαφίρ Ουρούς μπομπαρντεμάν έτιορ.

Βγαίνοντας, δηλαδή, από την Τραπεζούντα, στέλνω χαιρετίσματα…, ο άτιμος ο Ρώσος βομβαρδίζει… Φύγαν στο τέλος και οι τουρκικές αρχές και η πόλη τώρα βρισκόταν στα χέρια του μητροπολίτη Χρύσανθου, που και αυτός πέρασε στους θρήνους των Τούρκων – «Μητροπολίτ βερμέζ πιζέ τεσκερέέέ».

Στο μεταξύ είχαν μεσολαβήσει γεγονότα φοβερά – το ομαδικό μάζεμα και η σφαγή των Αρμενίων από τους Τούρκους – αναμνήσεις ολοζώντανες στη μνήμη μου επίσης, που ίσως με άλλη ευκαιρία να γράψω. Τώρα η πόλη ήταν χωρίς αρχές, χωρίς αστυνομία και το τελωνείο πήχτρα από εμπορεύματα που προοριζόντουσαν για την πόλη της Τραπεζούντας ή για το Ερτερούμ. Ένα σύνθημα είχε ακουστεί: -Στο Κεμπρούκ!

Κόσμος και ντουνιάς ξεχύθηκε κατά το τελωνείο – εγκαταλελειμμένο απ’ τους Τούρκους – ενώ ο ρωσικός στόλος, όπως βλέπαμε τις αστραπές απ’ το γιαλό, βομβάρδιζε τα Πλάτανα, μια μικρή παραλιακή πόλη που βρισκόταν απέναντι, στα δυτικά της Τραπεζούντας, σε απόσταση λίγων ωρών. Χάζευα κι εγώ απ’ το γιαλό όταν ένας φίλος μου – μεγαλύτερος – ήλθε λαχανιασμένος:

- Ντο κάθεσαι, νέπε;

- Ντο εν; ρώτησα.

- Σο Κεμπρούκ! Πάμε κι εμείς σο Κεμπρούκ!

Από τον Αϊ-Γρηγόρη διανύσαμε τρέχοντας την απόσταση μέχρι το Κεμπρούκ – ήταν αρκετά μακριά – ενώ στο δρόμο βλέπαμε πλήθος ανθρώπων που ήσαν φορτωμένοι ο καθένας από πέντε μέχρι και δέκα τόπια υφασμάτων. Όταν φτάσαμε στις αποθήκες το θέαμα ήταν πρωτοφανές. Μια μυρμηγκιά ανθρώπων κι ο καθένας μ’ έναν κασμά έσπαζε τα σύρματα τεραστίων δεμάτων απ’ τα οποία ξεχυνόντουσαν τόπια υφασμάτων. Μέσα σ’ απερίγραπτο σαματά και φασαρία ο καθένας φορτωνόταν όσα τόπια μπορούσε και τραβούσε για το σπίτι του.

Αλλά ο στόλος απ’ τα Πλάτανα έφτασε στην Τραπεζούντα κι άρχισε την κανονική ατραξιόν. Κανένας όμως δεν έδινε σημασία στις οβίδες που σκάζαν πέρα στην πόλη. Οι κασμάδες συνεχίζαν τη δουλειά τους κι όσο ξεχυνόντουσαν τα τόπια τόσο ξεμακραίνανε το φόβο.

Σε δυο τρεις εβδομάδες – οι Ρώσοι είχαν μπει στην Τραπεζούντα – ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού ήταν ντυμένο απ’ το Κεμπρούκ. Προπάντων την πρωτοχρονιά το θέαμα ήταν μοναδικό γιατί στις εκκλησιές όλοι είχαν βάλει… τα καλά τους και δείχναν έτσι ομοιόμορφα ντυμένοι, σαν από ορφανοτροφείο.

Ο δεσπότης, λέγαν, καταράστηκε όσους πήραν τόπια απ’ το Κεμπρούκ καλώντας τους να τα επιστρέψουν αλλά η λαϊκή μούσα το γύρισε στο αστείο και τραγουδούσε με τον κεμεντζέ – την ποντιακή λύρα:

Α σο Κεμπρούκ που κι έκλεψεν

σον Αδ θα πάη κλαμένος

κι α σου δεσπότ’ την κατάραν

θα πάη κουρταρεμένος.

Δηλαδή εκείνος που δεν έκλεψε απ’ το Κεμπρούκ θα γλιτώσει μεν απ’ την κατάρα του δεσπότη αλλά θα πάει στον Άδη κλαμένος.

Και φυσικά οι περισσότεροι ήσαν ευχαριστημένοι που δεν θα πηγαίνανε κλαμμένοι, αλλά καλοντυμένοι και χαρούμενοι.

Πηγή: Λογομνήμων

Με Ποντιακή λύρα, τα κάλαντα των Καταδρομέων - Αλεξιπτωτιστών της Ρεντίνας (Video)

Με Ποντιακή λύρα, τα κάλαντα των Καταδρομέων - Αλεξιπτωτιστών της Ρεντίνας

Τα Πρωτοχρονιάτικα Κάλαντα στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντινής, έψαλλαν οι Αλεξιπτωτιστές - Καταδρομείς του Στρατοπέδου της Ρεντίνας, ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές και με στολές παραλλαγής.

Κυρίαρχο όργανο: τι άλλο, η Ποντιακή λύρα!

Δευτέρα 31 Δεκεμβρίου 2018

Ετήσιος χορός της Ένωσης Χορευτών Ν. Δράμας "Πυρρίχιος"

Η Ένωση Χορευτών Ν. Δράμας "Πυρρίχιος" διοργανώνει και προσκαλεί τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου στον ετήσιο χειμερινό χορό της που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 1 Ιανουαρίου 2019 στις 9:00 μ.μ., στο κέντρο εκδηλώσεων "Όπερα".

Στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα θα είναι οι:

Τραγούδι: Κώστας Θεοδοσιάδης, Μπάμπης Ιωακειμίδης

Λύρα: Αντώνης Νικηφορίδης

Αγγείο - Γαβάλ: Γιώργος Σιαμίδης

Νταούλι: Αλέξης Σιδηρόπουλος

Πλήκτρα: Κώστας Κούνιος

Τιμή πρόσκλησης: 15 Ευρώ

Τα Μωμοέρια σο Πορτοράζ! Tο αφιέρωμα του Πολιτιστικού Λαογραφικού Συλλόγου Πρωτοχωρίου Κοζάνης! (Video)

Στο Πρωτοχώρι Κοζάνης από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εγκατάστασης των προσφύγων το δρώμενο των Μωμογέρων άρχισε να αναβιώνει και συγκεκριμένα το 1927 έχουμε τις πρώτες μαρτυρίες και φωτογραφικό υλικό. Το έθιμο λάμβανε χώρο την περίοδο του Δωδεκαημέρου δηλαδή από τα Χριστούγεννα έως τα Φώτα. Οι Μωμόγεροι μαζευόντουσαν όλοι μαζί( θεατρική ομάδα και χορευτές) δύο μήνες πριν την ημέρα της παράστασης και έκαναν πρόβες ώστε να συντονιστούν. Ήταν 9-12 άτομα οι χορευτές νεαρής ηλικίας (ο τελευταίος ήταν ο αλογάς που είχε υπό την επίβλεψή του τις 2 νύφες μην τυχόν και τις κλέψουν) και μετά η θεατρική ομάδα που αποτελούνταν από τον ταμία ο οποίος μάζευε τα φιλοδωρήματα, τα δισακά, το γέρο, τη γριά, τον αστυνομικό, τον γιατρό, τις 2 νύφες, τον διάβολο, τον παλιάτσο, την αρκούδα και τον αρκουδιάρη.

Ο πρώτος χορός γίνεται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας μετά την τέλεση της θείας λειτουργίας, όπου αφού χορέψουν παίρνουν την ευχή του παπά και ξεκινούν από την πλατεία του χωριού για να φτάσουν και πάλι στο ίδιο σημείο αφού γυρίσουν όλο το χωριό από σπίτι σε σπίτι. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός του χωριού έχει αυξηθεί κατά πολύ με αποτέλεσμα μία μέρα να μην αρκεί, έτσι άλλες φορές είτε χόρευαν δύο μέρες είτε από γειτονιά σε γειτονιά. Οι νοικοκυρές τους υποδέχονται με πλούσια εδέσματα (στείπα, σαρμαδάκια, χαψολάβασο, τρυγώνια, φούστουρον κ.α), γλυκά και τσίπουρο.

Οι νύφες πήγαιναν και έβαζαν στον ώμο του νοικοκύρη τα μαντήλια τους λέγοντάς του "Υείαν και ευλοίαν και Καληχρονίαν", και αυτός με τη σειρά του ήταν υποχρεωμένος να βάλει μέσα στα μαντήλια τους χρήματα τα οποία χρησιμοποιούν κυρίως για να βοηθήσουν οικονομικά ασθενέστερα οικογένειες όπως γινόταν και στον Πόντο. Η υπόλοιπη θεατρική ομάδα με τα διάφορα αστεία της ψυχαγωγούσε το κοινό. Έτσι, τραγουδώντας και χορεύοντας πάντα με τη συνοδεία της λύρας(κεμεντζέ), αγγείου (τουλούμ) και του νταουλιού γυρνούσαν όλο το χωριό για να φτάσουν το βράδυ στην πλατεία όπου στήνονταν μεγάλο γλέντι με όλους τους κατοίκους.

Πολλές μαρτυρίες μας κάνουν γνωστό πως σε παλιότερες εποχές μόλις τελείωναν από το Πρωτοχώρι πήγαιναν να αναβιώσουν το δρώμενο και σε γειτονικά χωριά, πράγμα που γινόταν και στην Ματσούκα (μεγάλη επαρχία του Πόντου όπου οι κάτοικοι του Πρωτοχωρίου φέρουν την καταγωγή τους).

Το παραδοσιακό δρώμενο των Μωμόγερων αναβιώνει στο Πρωτοχώρι Κοζάνης

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πρωτοχωρίου Κοζάνης αναβιώνει όπως κάθε χρόνο το παραδοσιακό δρώμενο των Μωμόγερων την Τρίτη 1 και την Τετάρτη 2 Ιανουαρίου 2019 στο Πρωτοχώρι Κοζάνης.