Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Μικρασιατική προσφυγική μνήμη και ταυτότητα έναν αιώνα μετά»

Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Μικρασιατική προσφυγική μνήμη και ταυτότητα έναν αιώνα μετά»

Η Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και η Ιερά Μητρόπολη Περιστερίου συνδιοργανώνουν Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Μικρασιατική προσφυγική μνήμη και ταυτότητα έναν αιώνα μετά (Πόντος, Καππαδοκία, Ιωνία, Ανατολική Θράκη, Κωνσταντινούπολη)».

Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στο Αμφιθέατρο εκδηλώσεων του Επισκοπείου της Ιεράς Μητροπόλεως Περιστερίου, στο Περιστέρι, και υβριδικά 21 - 23 Φεβρουαρίου 2025. Τα κείμενα των εισηγήσεων θα δημοσιευτούν σε τόμο Πρακτικών του Συνεδρίου μετά από κρίση. Θα ήταν ιδιαίτερη τιμή και χαρά η συμμετοχή σας στο συνέδριο με εισήγησή σας σχετική με το θέμα του.

Παρακαλούμε να αποστείλετε τίτλο και σύντομη περίληψη (150 λέξεων) της εισήγησής σας έως τις 31 Αυγούστου 2024, καθώς και ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα (150 λέξεων) στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση: myrofora.efstath@gmail.com.

Η απάντηση αποδοχής θα σταλεί έως 30 Οκτωβρίου 2024.

Επιστημονική Επιτροπή:

- Πρόεδρος: Μητροπολίτης Περιστερίου κ. Γρηγόριος, Καθηγητής ΕΚΠΑ

- Αντιπρόεδρος: Καθηγητής Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Κοσμήτωρ Σχολής Κλασσικών & Ανθρωπιστικών Σπουδών ΔΠΘ

- Γραμματέας Μυροφόρα Ευσταθιάδου, Δρ Λαογραφίας ΕΚΠΑ

- Μηνάς Αλ. Αλεξιάδης, Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ

- Αριστείδης Δουλαβέρας, τ. Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

- Ρέα Κακάμπουρα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΕΚΠΑ

- Γιώργος Κατσαδώρος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

- Θανάσης Κούγκουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΔΠΘ

- Γιώργος Κούζας, Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ

- Νάντια Μαχά-Μπιζούμη, Επίκουρη Καθηγήτρια ΔΠΘ

- Ιωάννης Παναγιωτόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΕΚΠΑ

- Βασιλική Χρυσανθοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΕΚΠΑ

Οργανωτική Επιτροπή:

- Πρόεδρος: Μητροπολίτης Περιστερίου κ. Γρηγόριος, Καθηγητής ΕΚΠΑ

- Αντιπρόεδρος: Καθηγητής Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Κοσμήτωρ Σχολής Κλασσικών & Ανθρωπιστικών Σπουδών ΔΠΘ

- Γραμματέας Μυροφόρα Ευσταθιάδου, Δρ Λαογραφίας ΕΚΠΑ

- Αγγελική Αθανασακοπούλου, Δρ Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ΕΚΠΑ

- Γιώργος Κούζας, Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ

- π. Θεόδωρος Σχοινάς

Ενδεικτικές θεματικές ενότητες του Συνεδρίου:

1. Θρησκευτική Λαογραφία (λαϊκή λατρευτική τιμή, προσκυνηματικές τελετουργίες κ.λπ.)

2. Φιλολογική Λαογραφία (παραμύθι, ακριτικά τραγούδια κ.λπ.).

3. Συλλογική μνήμη και ταυτότητα (σωματειακή οργάνωση, υλικός πολιτισμός, διατροφή, τραγούδι και μνήμη, μνημεία στην Ελλάδα, αρχιτεκτονική-μνήμη πόλεων, ονοματοδοσία οδών, οικισμών κ.ά.).

4. Λαογραφικές συλλογές, αρχειακό υλικό

5. Τύπος, Εκδόσεις (περιοδικά, μονογραφίες κ.λπ.)

6. Διαδικτυακές πηγές και αναπαραστάσεις

7. Εκκλησιαστικά κειμήλια

8. Τιμή των «Μικρασιατών» Αγίων

Σεμινάριο πρώτων βοηθειών πραγματοποίησε η Ένωση Ποντίων Κατερίνης

Σεμινάριο πρώτων βοηθειών πραγματοποίησε η Ένωση Ποντίων Κατερίνης

Η Ένωση Ποντίων Πιερίας την Δευτέρα 12 Μαρτίου 2024 στο Πνευματικό-Πολιτιστικό Κέντρο του συλλόγου, οργάνωσε και υλοποίησε ένα ιδιαίτερα σημαντικό εκπαιδευτικό σεμινάριο πρώτων βοηθειών με το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) Κατερίνης.

Η εκπαίδευση των μελών και φίλων του συλλόγου, περιλάμβανε θεωρία και πρακτική άσκηση στην Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση ( ΚΑΡΠΑ ), στη χρήση Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή (ΑΕΑ ) και πρώτες βοήθειες στην αντιμετώπιση επειγουσών και απειλητικών καταστάσεων για την ανθρώπινη ζωή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σεμινάριο είχε διάρκεια 5 πέντε (5) ώρες και κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης οι συμμετέχοντες εξασκήθηκαν σε εκπαιδευτικά προπλάσματα εφαρμόζοντας τα τελευταία ιατρικά πρωτόκολλα της Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης. Επίσης είδαν και έκαναν χρήση του Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Ποντίων Πιερίας ευχαριστεί το ΕΚΑΒ Κατερίνης για την άψογη συνεργασία, και ιδιαίτερα την Διευθύντρια κα. Δέσποινα Χαρίση όπως και το προσωπικό την κα. Δανάη Φελέκη και τον κ. Νικόλαο Χαλατσή για την ευγενική τους προθυμία να προσφέρουν τις γνώσεις τους.

Με τον Οικουμενικό Πατριάρχη συναντήθηκε η Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Νάουσας

Με τον Οικουμενικό Πατριάρχη συναντήθηκε η Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Νάουσας

Με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίο συναντήθηκε η Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Νάουσας - Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρουπόλεως «Ο Κυριακίδης», στην έδρα του Πατριαρχείου στο Φανάρι.

Ο Πρόεδρος κ. Φανιάδης ενημέρωσε τον Πατριάρχη για τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν στη Βιβλιοθήκη και την δημιουργία του νέου χώρου που θα την στεγάσει, καθώς ο ίδιος αποτελεί επίτιμο μέλος του σωματείου επιδεικνύοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι' αυτήν. Στη συνέχεια, προσφέρθηκαν στον Παναγιώτατο ένα αντίγραφο Κώδικα που φυλάσσεται στην ιστορική Βιβλιοθήκη καθώς και ένα ακριβές αντίγραφο εικόνας του Αγίου Γεωργίου από τον Μητροπολιτικό Ναό της Αργυρούπολης.

Η επίσκεψη έκλεισε με τον Παναγιώτατο να απευθύνει εγκάρδια λόγια, αλλά και ευχές για το πολυεπίπεδο επιτελούμενο έργο της Ευξείνου Λέσχης.

Στον Πατριαρχικό Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου την αποστολή υποδέχθηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Προύσης κ.κ. Ιωακείμ.

Ρωμέικα: Μάχη για να σωθεί η «αδελφή» της νέας ελληνικής γλώσσας που ομιλείται ακόμα στον Πόντο

Ρωμέικα: Μάχη για να σωθεί η «αδελφή» της νέας ελληνικής γλώσσας που ομιλείται ακόμα στον Πόντο

Μια υπό εξαφάνιση μορφή της ελληνικής γλώσσας που μιλιέται μόνο από μερικές χιλιάδες άτομα σε απομακρυσμένα ορεινά χωριά του Πόντου έχει περιγραφεί ως «ζωντανή γέφυρα» προς τον αρχαίο κόσμο, αφού οι ερευνητές εντόπισαν χαρακτηριστικά που έχουν περισσότερα κοινά με τη γλώσσα του Ομήρου παρά με τα νέα ελληνικά.

Ο ακριβής αριθμός των ανθρώπων που μιλούν Ρωμέικα είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί. Δεν έχει γραπτή μορφή, αλλά έχει διασωθεί προφορικά στα ορεινά χωριά γύρω από την Τραπεζούντα, κοντά στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Καθώς οι εναπομείναντες ομιλητές της γλώσσας γερνούν, η διάλεκτος απειλείται τώρα με εξαφάνιση, οδηγώντας έναν ακαδημαϊκό του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ να λανσάρει ένα εργαλείο crowdsourcing «τελευταίας ευκαιρίας» για να καταγράψει τις μοναδικές γλωσσικές δομές της πριν να είναι πολύ αργά.

Το έργο Crowdsourcing Romeyka προσκαλεί φυσικούς ομιλητές σε όλο τον κόσμο να ανεβάσουν μια ηχογράφηση που μιλούν στη γλώσσα. Η Ιωάννα Σιταρίδου, καθηγήτρια ισπανικής και ιστορικής γλωσσολογίας, είπε ότι περίμενε ότι πολλοί ήταν πιθανό να βρίσκονται στις ΗΠΑ και την Αυστραλία, καθώς και να εξαπλωθούν σε όλη την Ευρώπη. «Υπάρχει μια πολύ σημαντική διασπορά που χωρίζεται από τη θρησκεία και την εθνική ταυτότητα [από τις κοινότητες στην Τουρκία], αλλά εξακολουθεί να μοιράζεται τόσα πολλά», είπε. Η Σιταρίδου έχει διαπιστώσει ότι αντί να έχει αναπτυχθεί από τη νέα ελληνική, τα Ρωμέικα προέρχονται από την ελληνιστική μορφή της γλώσσας που ομιλούνταν στους αιώνες προ Χριστού και μοιράζεται ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά με την αρχαία ελληνική.

Ένα παράδειγμα είναι ο αόριστος τύπος ρημάτων, που στα Ρωμέικα εξακολουθεί να χρησιμοποιεί τη μορφή που βρίσκεται στα Αρχαία Ελληνικά. Αυτή η δομή είχε καταστεί απαρχαιωμένη σε όλες τις άλλες ελληνικές ποικιλίες από τους πρώιμους μεσαιωνικούς χρόνους. Ως αποτέλεσμα, η Σιταρίδου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «τα Ρωμέικα είναι αδερφή, παρά κόρη, της νέας ελληνικής», ένα εύρημα που λέει ότι διαταράσσει τον ισχυρισμό ότι τα νέα ελληνικά είναι μια «απομονωμένη» γλώσσα, που σημαίνει ότι δεν σχετίζεται με καμία άλλη ευρωπαϊκή γλώσσα.

Τα νέα ελληνικά και τα Ρωμέικα δεν είναι αμοιβαία κατανοητά, λέει ο ακαδημαϊκός. προτείνει ότι μια κατάλληλη σύγκριση θα ήταν οι ομιλητές της Πορτογαλικής και της Ιταλικής γλώσσας, τα οποία προέρχονται και τα δύο από τα χυδαία λατινικά και όχι το ένα από το άλλο.

Αν και η ιστορία της ελληνικής παρουσίας στον Εύξεινο Πόντο χάνεται μέσα στην αχλύ των μύθων, η ελληνική γλώσσα επεκτάθηκε με την εξάπλωση του Χριστιανισμού. «Η μεταστροφή στο Ισλάμ σε όλη τη Μικρά Ασία συνήθως συνοδεύτηκε από μια γλωσσική στροφή προς τα τουρκικά, αλλά οι κοινότητες στις κοιλάδες διατήρησαν τα Ρωμέικα», είπε η Σιταρίδου.

Αντίθετα, οι ελληνόφωνες κοινότητες που παρέμειναν χριστιανικές ήρθαν πιο κοντά στη νέα ελληνική, ειδικά λόγω της εκτεταμένης εκπαίδευσης στα ελληνικά τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα. Η συνθήκη της Λωζάνης του 1923 που επέφερε την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, δε συμπεριέλαβε τους ομιλούντες Ρωμέικα καθώς οι κοινότητες αυτές της Τραπεζούντας είναι μουσουλμανικές και έτσι παρέμειναν στην πατρίδα τους. Ως αποτέλεσμα της εκτεταμένης επαφής με τα τουρκικά, του πολιτιστικού στιγματισμού και της μετανάστευσης, ωστόσο, η γλώσσα κινδυνεύει πλέον, σύμφωνα με τη Σιταρίδου. Ένα υψηλό ποσοστό φυσικών ομιλητών στην περιοχή είναι άνω των 65 ετών και λιγότεροι νέοι μαθαίνουν τη γλώσσα.

Πιστεύει ότι η διαδικτυακή πρωτοβουλία θα μπορούσε να βοηθήσει να σωθούν τα Ρωμέικα ως ζωντανή γλώσσα; «Προφανώς αγαπώ όλες τις γλώσσες και θα ήθελα να τις δω διατηρημένες», είπε. «Αλλά δεν είμαι από αυτούς τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι οι γλώσσες πρέπει να διατηρηθούν με κάθε κόστος. Και στο τέλος της ημέρας, δεν είναι ακριβώς κάτω από μένα. Αν οι ομιλητές αποφασίσουν να το μεταδώσουν, θαυμάσιο. Εάν τα ηχεία επιλέξουν να μην το μεταδώσουν, είναι δική τους επιλογή. Αυτό που είναι πολύ σημαντικό για αυτές τις [μειονοτικές] γλώσσες και για αυτές τις κοινότητες ομιλίας είναι να διατηρήσουν για τον εαυτό τους την αίσθηση ότι ανήκουν και ποιοι είναι. Γιατί τους συνδέει με το παρελθόν τους, όπως κι αν δεις το παρελθόν σου. Όταν οι ομιλητές μπορούν να μιλούν τις μητρικές τους γλώσσες, νιώθουν ότι τους βλέπουν και έτσι αισθάνονται πιο συνδεδεμένοι με την υπόλοιπη κοινωνία. Από την άλλη πλευρά, το να μη μιλάς τις γλώσσες κληρονομιάς ή τις μειονοτικές γλώσσες δημιουργεί κάποια μορφή τραύματος που … υπονομεύει την ενσωμάτωση».

Πηγή: Lifo

Η πολυσημία του Ποντιακού ενδύματος στη Μέριμνα Ποντίων Κυριών

Η πολυσημία του Ποντιακού ενδύματος στη Μέριμνα Ποντίων Κυριών

Τη Δευτέρα 1 Απριλίου στον φιλόξενο χώρο του Μουσείου της Μέριμνας Ποντίων Κυριών δόθηκε μια διάλεξη για την πολυσημία του ποντιακού ενδύματος από τον δρ. θεολόγο-εκπαιδευτικό και σπουδαστή αρχαιολογίας κ. Στεφανίδη Κωνσταντίνο. Ο τίτλος της διάλεξης ήταν: «Ποντιακό ένδυμα...χίλιες κλωστές, χίλιες λέξεις».

Το θέμα που διαπραγματεύθηκε ήταν η λειτουργία της ποικιλομορφίας των ενδυμάτων των Ελληνίδων του Πόντου και οι προϋποθέσεις που συνέβαλαν στη διαμόρφωσή τους ως ενδύματα εθνοτοπικά-προϊόντα της μηχανικής της κοινωνίας της εποχής, του συρμού αλλά και των στυλιστικών επιλογών των χρηστριών. Στη διάρκεια της εκδήλωσης δόθηκε η ευκαιρία στο κοινό να δει από κοντά και να απολαύσει την υφή των βελούδινων και μεταξωτών αυθεντικών φορεσιών τόσο της μόνιμης συλλογής του Μουσείου όσο και ιδιωτικών συλλογών.

Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: πρώτα το ενδυματολογικό σύνολο των οικογενειακών κειμηλίων της κ. Ιφιγένειας Πανίδου, κληροδοτημένα από τη μητέρα της Άννα Θεοφυλάκτου, στη συνέχεια η νυφιάτικη πορφυρή ζιπούνα-οικογενειακό κειμήλιο της κ. Αφροδίτης Κούση, κληροδότημα της μητέρας της νονάς της, Δόμνας Καλομενίδου από την Τσίτα Σουρμένων, και τέλος το ενδυματολογικό σύνολο της σανταίϊκης φορεσιάς της κ. Σοφίας Χαρατσίδου, οικογενειακό κειμήλιο από τη γιαγιά της, Ελένη Χαρατσίδου με καταγωγή την Ιβάνοφκα

Γεωργίας.

Στην εκδήλωση συμμετείχε ευγενικά η σκηνοθέτις και ηθοποιός κ.Βαρβάρα Δουμανίδου, η οποία ενδύθηκε την τραπεζουντέικη πολυτελή ζιπούνα της συλλογής της κ. Ιφιγένειας Πανίδου.

Το κοινό αλληλεπιδρούσε με τον ομιλητή κάνοντας ερωτήσεις αλλά και με παρεμβάσεις - μοιράσματα προσωπικών ιστοριών μνήμης των προγόνων τους. Η εκδήλωση έκλεισε με την αποφώνηση της προέδρου του ιστορικού γυναικείου σωματείου κ. Ανατολής Δημητριάδου, η οποία τόνισε την ανάγκη ανασύστασης του κεντητικού εργαστηρίου της Μέριμνας προσκαλώντας το κοινό για εθελοντική δράση. Ο κ. Στεφανίδης, αφού ευχαρίστησε το Δ.Σ. του σωματείου και την επίτιμη πρόεδρό του κ. Άρτεμις Καρανίκα-Κούμα, τις συμμετέχουσες κυρίες και όλους τους παρευρισκομένους, τόνισε με τη σειρά του την αναγκαιότητα της καταγραφής και μελέτης των παραδοσιακών ενδυμάτων και προσκάλεσε για τον λόγο αυτό όλους όσοι κατέχουν ενδύματα από τον Πόντο να τα προσκομίσουν στο Μουσείο της Μέριμνας ώστε να καταγραφούν με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός ευρύτερου ψηφιακού αρχείου ενδυματολογικών τεκμηρίων.