 |
Χρ. Νικολόπουλος - Ματθαίος Τσαχουρίδης: Όταν το μπουζούκι συναντά την Ποντιακή λύρα
|
Με αφορμή την καινούργια συνεργασία του Ματθαίου Τσαχουρίδη με τον κορυφαίο συνθέτη του λαϊκού μας πενταγράμμου κ. Χρήστο Νικολόπουλο, μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω όλη τη συνέντευξη που έδωσε ο Ματθαίος Τσαχουρίδης και δημοσιεύτηκε στην προχθεσινή εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ της Κυριακής".
1. Πείτε μας για τη νέα δουλειά που ετοιμάζετε με τον κ. Χρήστο Νικολόπουλο.
Μεγάλωσα με τα ακούσματα της ποντιακής μουσικής παράδοσης. Η ποντιακή λύρα είναι ολόκληρη η ψυχή μου. Παράλληλα όμως μέσα στο οικογενειακό μου περιβάλλον βίωνα και το λαϊκό μας τραγούδι. Οι σπουδαίες συνθέσεις και τα τραγούδια του κ. Χρήστου Νικολόπουλου, με τα οποία μεγάλωσαν γενιές και γενιές, ξεχώρισαν και άντεξαν στο χρόνο. Με αυτά τα τραγούδια μεγάλωσα κι εγώ! Όνειρό μου ήταν να τα τραγουδήσω συνοδεία της λύρας μου! Ήρθε λοιπόν η στιγμή να κάνω ένα όνειρο πραγματικότητα. Νιώθω τυχερός και ευλογημένος που η όμορφη επικοινωνία μας με τον κ. Χρήστο Νικολόπουλο δημιούργησε αυτήν την ιδιαίτερη μουσική σύμπραξη. Σημαντικός παράγοντας είναι και ο κ. Αντώνης Γούναρης που ηχογράφησε και ενορχήστρωσε μαζί με τον κ. Νικολόπουλο αυτήν την δουλειά. Ένα σύνολο υπέροχων μελωδιών που τραγούδησαν ο μεγάλος Στέλιος Καζαντζίδης, η Χαρούλα Αλεξίου, ο Γιώργος Νταλάρας, όλοι τους μοναδικοί όσα χρόνια κι αν περάσουν.
2. Τι ξεχωριστό έχει αυτή η συνεργασία;
Η ποντιακή λύρα παίζει και τραγουδά Χρήστο Νικολόπουλο. Για πρώτη φορά, σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση, η λύρα του Πόντου εκτελεί με έναν ιδιαίτερο τρόπο αυτές τις σπουδαίες συνθέσεις και μελωδίες του λαϊκού μας πενταγράμμου. Ορόσημο για εμένα είναι ότι συμμετέχω επίσης για πρώτη φορά ως τραγουδιστής και σολίστας σε ένα ολόκληρο λαϊκό άλμπουμ. Ευχαριστώ από καρδιάς τον κ. Νικολόπουλο για την εμπιστοσύνη και για την αγάπη που μου έδειξε. Μαζί με τον κ. Αντώνη Γούναρη, δώσαμε μια διαφορετική εκτέλεση και ενορχήστρωση σε αυτά τα τραγούδια, μια καινούργια άποψη χωρίς να προσβάλουμε την αυθεντική εκτέλεση. Τη φρέσκια αυτή ενορχηστρωτική άποψη ευχόμαστε να την αγκαλιάσει και η νέα γενιά ακροατών που θέλει να ακούσει ξανά αυτό το μουσικό ρεπερτόριο.
3. Η λύρα σας φαντάζομαι ότι θα είναι ο πρωταγωνιστής στη δουλειά αυτή… Πείτε μας πώς θα συνδυαστεί το λαϊκό τραγούδι με την ποντιακή λύρα;
Η ποντιακή λύρα είναι ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο που εκφράζει με τη μουσική της την ιστορική πορεία και τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου. Με τη διδακτορική μου διατριβή που έγινε στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, την πρώτη παγκοσμίως στην αγγλική γλώσσα που αναφέρεται στην προέλευση, στις παραδοσιακές και στις σύγχρονες τεχνικές παιξίματος, κατάφερα να αποδείξω ότι πρόκειται για ένα σπουδαίο μουσικό όργανο με απεριόριστες μουσικές δυνατότητες. Εκτός από την καθημερινή και βιωματική μου σχέση με την ποντιακή παραδοσιακή μουσική, με την ποντιακή λύρα έχω παίξει σε σημαντικούς χώρους πολιτισμού στο εξωτερικό και στην Ελλάδα, συνθέσεις κλασσικών και σύγχρονων συνθετών της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής, μουσικές των εθνών, jazz, pop και πολλά άλλα. Οι συνθέσεις των λαϊκών μας τραγουδιών συνδέονται άμεσα με την παραδοσιακή μας μουσική και με τους βυζαντινούς ήχους. Άρα λοιπόν υπάρχει άμεση σύνδεση. Θα παρατηρήσετε επίσης στη μουσική αυτή συνεργασία, εκτός από τις τεχνικές παιξίματος της λύρας που χρησιμοποιούν τη διπλοχορδία, τις τρίλιες των δακτύλων, τους ισοκράτες και τα διαστήματα παράλληλων καθαρών τετάρτων, χαρακτηριστικά δηλαδή της ποντιακής τεχνικής παιξίματος του οργάνου, ότι η ποντιακή λύρα παίρνει τη μορφή ενός τρίχορδου βιολιού όταν αποδίδει αυτά τα λαϊκά τραγούδια.
4. Περιμένατε όταν μαθαίνατε λύρα από τον παππού σας ότι θα εισπράττατε τόσο μεγάλη αποδοχή;
Φυσικά και όχι. Η μεγάλη μου αγάπη για την ποντιακή λύρα, η μελέτη και η αφοσίωση στη μουσική της, είναι αυτή που εξακολουθεί να με οδηγεί σε όμορφα «μονοπάτια». Σε αυτήν την υπέρτατη αγάπη οφείλω όλα όσα ήρθαν στη ζωή μου και στην καλλιτεχνική μου πορεία.
5. Τι σημαίνει για εσάς ο Στέλιος Καζαντζίδης;
Είναι ο άνθρωπος που με έκανε να αγαπήσω το λαϊκό μας τραγούδι. Αυτό το τραγούδι που με τον στίχο και τη μουσική του υμνεί κάθε πτυχή και έκφανση της ελληνικής κοινωνίας, υμνεί την ψυχή του Έλληνα. Ο Στέλιος Καζαντζίδης ήταν ο ένας, ο μοναδικός, αναντικατάστατος πιστεύω, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Το χάρισμα της φωνής του, η τεχνική του τραγουδιού του είναι και θα πρέπει να είναι ένα σπουδαίο αντικείμενο μελέτης για τους νεότερους και σύγχρονους, για όσους ασχολούνται ή θέλουν να ασχοληθούν με το λαϊκό μας τραγούδι. Αξίζει να μελετηθεί η φωνή και η τεχνική του καθώς και το μεγάλο ρεπερτόριο των τραγουδιών που τραγούδησε και ερμήνευσε με τρόπο μοναδικό. Συγκινούμαι κάθε φορά που ακούω τα τραγούδια του.
6. Τι συμβολίζει ο Στ. Καζαντζίδης για τον Πόντο;
Έλεγε με υπερηφάνεια ότι είναι Πόντιος από τότε που γεννήθηκε. Κάποιοι που έζησαν στην εποχή του και ήταν εξίσου σημαντικοί, δεν ήθελαν να μιλήσουν για την ποντιακή τους καταγωγή. Αυτό και μόνο τον τιμά. Ο Στέλιος και η τεράστια μουσική παρακαταθήκη που άφησε με τα αμέτρητα τραγούδια του, θα είναι για πάντα ένα στολίδι για τον ποντιακό ελληνισμό αλλά και για τον απανταχού ελληνισμό.
 |
| Χρήστος Νικολόπουλος - Ματθαίος Τσαχουρίδης |
7. Θα μας πείτε πώς αγαπήσατε τη λύρα;
Την αγάπησα από τον παππού μου, τον μπαμπά μου και τον θείο μου Παναγιώτη Τσαχουρίδη. Ο τελευταίος ήταν και ο δάσκαλός μου. Ήξερε πώς να μου δείξει τα μυστικά της. Αγάπησα την ποντιακή λύρα όμως και από έναν ακόμη σπουδαίο λυράρη. Τον Γώγο Πετρίδη. Ήταν ο «Πατριάρχης» της ποντιακής λύρας. Οι αναγνώστες που θα διαβάσουν αυτή τη συνέντευξη και έχουν ακούσει για τον Γώγο Πετρίδη, θα καταλάβουν γιατί θαυμάζω το παίξιμο της λύρας του. Αφού ο ίδιος ολοκλήρωσε την παραδοσιακή τεχνική παιξίματος ενός μεγάλου μέρους του ρεπερτορίου της ποντιακής μουσικής, ήταν ο πρώτος που επιχείρησε να παίξει μη ποντιακή μουσική με τη λύρα του σε επίπεδο θαυμαστό. Καταλαβαίνετε λοιπόν γιατί αποτέλεσε και αποτελεί ακόμη για εμένα ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ποντιακή μουσική. Ακόμη μελετώ την τεχνική του και το παίξιμο της λύρας του.
8. Είναι πολύ όμορφο που ένας νέος άνθρωπος «μαθαίνει» τη λύρα στο σημερινό, το πιο νέο κοινό. Τα παραδοσιακά όργανα μπορούν να γίνουν τελικά της μόδας;
Με αφορμή την ερώτησή σας, θα ήθελα να σας αναφέρω ότι εδώ και έναν περίπου χρόνο διδάσκω την ποντιακή λύρα μέσω της ιστοσελίδας που έχω δημιουργήσει με τίτλο www.playlyra.com.
Η παραδοσιακή μουσική θα είναι πάντα επίκαιρη. Η επιστροφή και η αναφορά στις ρίζες μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κουλτούρα και τον πολιτισμό μας. Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα δεν είναι μόδα. Είναι η ταυτότητά μας. Η παραδοσιακή μουσική κατά τον καθηγητή μου Professor John Baily αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο ταυτότητας ενός έθνους, ενός πολιτισμού.
Προσοχή! Σεβόμαστε αυτό που μας παραδόθηκε από τις προηγούμενες γενιές. Το μελετούμε και το διατηρούμε όχι μόνο στη μνήμη μας αλλά και στην πράξη. Όσο μπορούμε. Τα υπέροχα μουσεία μας, διατηρούν στη μνήμη μας με τα σπάνια εκθέματά τους τις παραδοσιακές φορεσιές του τόπου μας, τα παλαιά μουσικά παραδοσιακά όργανα, όπως επίσης και συλλογές (ιδιωτών και μη) από επίσης σπάνιες ηχογραφήσεις αυτών των μουσικών οργάνων. Μακάρι να δημιουργηθούν και άλλα μουσεία σε κάθε γωνιά του Ελληνισμού που να εκθέτουν αυτούς τους θησαυρούς του πολιτισμού μας.
Θα πρέπει όμως να επενδύσουμε και στη «ζωντανή» παράδοση του τόπου μας. Στην εξέλιξή της. Η παράδοση είναι ένα ζωντανό στοιχείο που εξελίσσεται μέσα στο χρόνο. Χαίρομαι τόσο πολύ όταν ακούω τους Κινέζους μουσικούς που παίζουν μια αντίστοιχη δική τους λύρα με δύο χορδές, το Erhu, να αποδίδουν με το ίδιο όργανο, εξίσου σπουδαία, όχι μόνο την παραδοσιακή εθνική τους μουσική, αλλά και pop, rock, jazz και σύγχρονη μουσική. Αυτό το μοντέλο ίσως κερδίσει ακόμη περισσότερο τις νέες γενιές μουσικών που θα θέλουν να ασχοληθούν με τα παραδοσιακά μουσικά μας όργανα και τελικά καταφέρουν να τα κάνουν «μόδα» με την καλή πάντα έννοια και επίκαιρα.
9. Εκτός από ποντιακή λύρα παίζετε και άλλα έγχορδα μουσικά όργανα όπως βιολί, λαούτο, ούτι, μπουζούκι, κιθάρα, Ιρανική λύρα, Αφγανικό ρεμπάμπ, καθώς επίσης και την Αφγανική και Ουζμπέκικη λύρα. Είστε ένας γνήσιος οργανοπαίχτης. Τι θα λέγατε για να ενθαρρύνετε τα πιο νέα παιδιά, ώστε να μάθουν κάποιο μουσικό όργανο;
Η μουσική ήταν ένα από τα πιο βασικά μαθήματα στην εκπαίδευση των αρχαίων Ελλήνων. Πιστεύω πως όταν η σπουδή και η μελέτη της μουσικής εφαρμόζεται στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, είτε με τη μελέτη μουσικών οργάνων, είτε με τη μελέτη της φωνητικής, καλλιεργεί τον χαρακτήρα του ανθρώπου, ιδιαίτερα όταν βρίσκει εφαρμογή σε μικρή νεαρή ηλικία. Τι θα ευχόμουν? Θα ευχόμουν σε κάθε νέο μουσικό ή λάτρη της μουσικής, σε κάθε γωνιά της χώρας μας, να δοθεί το κίνητρο, είτε μέσα από την οικογένεια, είτε από κάποιον εκπαιδευτικό-πολιτιστικό φορέα, να μάθει τη μουσική του εκάστοτε τόπου. Ο νέος, η νέα της Κομοτηνής να μάθει τη θρακιώτικη λύρα, ο νέος, η νέα του Καστελόριζου, της Κάσου να μάθει τα παραδοσιακά τραγούδια των ακριτικών μας νησιών, ο νέος της Φλώρινας να μάθει τα χάλκινα μουσικά όργανα, ο νέος, η νέα ενός χωριού της Πρέβεζας να ασχοληθεί με την εντόπια χορευτική παράδοση και ούτω καθεξής…Θα πρέπει όμως να δοθούν και άλλα κίνητρα. Ζούμε στην εποχή μιας τεράστιας τεχνολογικής εξέλιξης που σε λίγο καιρό θα δυσκολευτούμε να παρακολουθούμε. Βλέπετε, ας μην πάμε μακριά, όλες οι γειτονικές μας χώρες έχουν πάνω από δέκα μουσικά κανάλια που παίζουν τη δική τους μουσική. Με προγράμματα, συνεντεύξεις, αφιερώματα. Με έναν τέτοιο τρόπο λοιπόν, δεν καλλιεργείται μόνο η μουσική μας παράδοση και η πολιτιστική μας κληρονομιά, καλλιεργείται και η εθνική μας συνείδηση.
10. Ο όρος «Εθνομουσικολόγος» είναι ακριβώς αυτός που σας χαρακτηρίζει. Έχετε κάνει σημαντικά πράγματα, καθώς με τη μουσική σας προωθείτε και τον Ελληνισμό. Ποιο είναι το σημαντικό πράγμα που έχετε κάνει για τον Ελληνισμό γενικότερα;
Στόχος της ζωής μου είναι να κάνω γνωστή την ποντιακή λύρα σε ολόκληρο τον κόσμο. Γεννήθηκα για να κάνω τον κόσμο χαρούμενο με τη μουσική μου. Η καταγωγή μου από τη μεριά του πατέρα μου είναι από τον Πόντο και από τη μεριά της μητέρας μου από τα Γρεβενά. Γεννήθηκα Έλληνας και θα τιμώ την καταγωγή μου για πάντα. Η ψυχή μου όμως είναι «ταγμένη» στην ποντιακή λύρα. Όπου κι αν βρεθώ, σε κάθε γωνιά του κόσμου, με την λύρα μου θα παίξω τους «Χαρταετούς» και τον «Ζορμπά» του Μίκη Θεοδωράκη, με τη λύρα μου θα παίξω το «Υπάρχω» του Χρήστου Νικολόπουλου και του Καζαντζίδη, με τη λύρα μου θα παίξω και τους σκοπούς της ηρωικής Σάντας του Πόντου, νότια της Τραπεζούντας, από εκεί που ήρθε ο μόλις 5 ετών παππούς μου στη Βέροια το 1922.
11. Μιλήστε μας για τη συνύπαρξή σας με τον Μίκη Θεοδωράκη…
Μαζί με τον αδερφό μου Κωνσταντίνο τον συναντήσαμε στο σπίτι του. Πήγαμε για λίγη ώρα και καθίσαμε μαζί για περίπου 7 ώρες. Δε θα ξεχάσουμε ποτέ τη στοργική του αγάπη και την τεράστια αγκαλιά του. Του χαρίσαμε μια ποντιακή λύρα. Επιλέξαμε από κοινού ένα ξεχωριστό ρεπερτόριο που θα τραγουδούσε ο Κωνσταντίνος και θα έπαιζα με την ποντιακή λύρα. Ονομάσαμε το project αυτό «Μίκης ο Ευξείνιος». Ο τίτλος συμβολικός. Σπουδαία έργα του Μίκη παίχτηκαν για πρώτη φορά με την ποντιακή λύρα. Η συναυλία μας έγινε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης τον Απρίλιο του 2019 την οποία και αναμετάδωσε ολόκληρη η ΕΡΤ3. Ο Μίκης και η μουσική του θα μας ακολουθεί σε κάθε μας συναυλιακή εμφάνιση μαζί με τον αδερφό μου και με την εξαιρετική ομάδα των μουσικών μας συνεργατών.
12. Θα είναι και ο αδελφός σας στη νέα δισκογραφική δουλειά;
Με τον αδερφό μου έχουμε παράλληλη μουσική πορεία, αλλά ο καθένας κάνει και δικά του πράγματα. Ο λόγος είναι ότι θέλουμε να δώσουμε της ευκαιρία της κάθε πτυχής των μουσικών δυνατοτήτων μας να δημιουργήσει κάτι καινούργιο και να ακουστεί μια διαφορετική άποψη στο ευρύ κοινό. Το μουσικό μας σχήμα με τίτλο «Ψυχή και Σώμα» περιοδεύει ανά τον κόσμο και σε κάθε γωνιά της γης.
Αγκαλιάζουμε ένα παγκόσμιο μουσικό ρεπερτόριο και η ιδιαίτερη ενορχηστρωτική μας άποψη που συνδυάζεται με τις απρόσμενες αλλαγές του ρεπερτορίου σε πραγματικές συνθήκες μιας συναυλίας, πάντα εκπλήσσει και κεντρίζει το ενδιαφέρον του κόσμου.
Η νέα δισκογραφική δουλειά με τον κ. Χρήστο Νικολόπουλο ήταν πάντα ένα όνειρο ζωής για εμένα. Ήθελα να παίξω και να τραγουδήσω τα τραγούδια της ζωής μου, τα τραγούδια που άκουγα από μικρός, που τα τραγουδούσα από μικρός και που τα αγαπάω από τότε που άρχισα να ακούω ήχους με τα μικρά αυτάκια μου. Ευχαριστώ τον κ. Νικολόπουλο για την εμπιστοσύνη και την αγάπη του. Θα ακούσετε πολύ σύντομα τη νέα μας δισκογραφική δουλειά και εύχομαι να την αγαπήσετε και εσείς!
