 |
| Ολοκληρώθηκε η διδακτορική μελέτη με θέμα: Η Ιεραποστολική δραστηριότητα των Ρωμαιοκαθολικών στον Πόντο |
Μία ακόμα διδακτορική μελέτη με θέμα: "Η Ιεραποστολική δραστηριότητα των Ρωμαιοκαθολικών στον Πόντο" ολοκληρώθηκε με την απονομή του τίτλου του Δρ Νεώτερης Ιστορίας στον εξαίρετο επιστήμονα Θεοδόση Κυριακίδη.
Μία μελέτη που έρχεται και αυτή με τη σειρά της να προστεθεί προστεθεί στις επιστημονικές μελέτες, έρευνες και γενικά κάθε ακαδημαϊκή δραστηριότητα που αναφέρεται στις νότιες ακτές του Ευξείνου Πόντου ή αλλιώς της Μαύρης Θάλασσας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δηλαδή ο προσδιορισμός «Ποντιακές» χρησιμοποιείται κυρίως ως γεωγραφικός όρος. Επιστημονικές αναζητήσεις και μελέτες δηλαδή που αφορούν την περιοχή του Πόντου όπως είναι γνωστή στην Ελλάδα, Karadeniz (Μαύρη Θάλασσα) στην Τουρκία και Black Sea στην αγγλόφωνη επιστημολογία. Δεν δηλώνει όμως μόνο μια συγκεκριμένη περιοχή, δηλώνει κυρίως τον πολιτισμό και την ιστορία των ανθρώπων που έζησαν στην περιοχή αυτή.
Ας δούμε όμως σε τι αναφέρεται αυτή η μελέτη:
Το ζήτημα της ρωμαιοκαθολικής παρουσίας στον Πόντο, κυρίως μέσα από την εξιστόρηση της ιεραποστολικής δραστηριότητας που αναπτύχθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα παρέμενε ένα ζητούμενο για την ιστορική έρευνα, καθώς υπήρχαν ελάχιστες πληροφορίες στις δευτερεύουσες πηγές και στις δημοσιευμένες μελέτες. Με τη συστηματική μελέτη του πλούσιου αρχειακού υλικού καταβλήθηκε προσπάθεια ν’αναδειχθεί το συγκεκριμένο ζήτημα, φωτίζοντας τη δράση των ιεραποστολικών ταγμάτων που εργάστηκαν στον Πόντο, αλλά ιδιαίτερα να υπογραμμιστεί το διαχρονικό ενδιαφέρον του Βατικανού για τη συγκεκριμένη περιοχή.
Η συστηματική ιεραποστολική δραστηριότητα που αναπτύχθηκε κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, συνδέεται με την παράλληλη αναγέννηση του ιεραποστολικού κινήματος στη Δύση, η οποία και έδωσε ώθηση στα διάφορα ιεραποστολικά τάγματα και μεταξύ αυτών, σε εκείνο των καπουκίνων που δραστηριοποιήθηκε στον Πόντο. Οι ιεραπόστολοι κατάφεραν να προσεγγίσουν τον γηγενή πληθυσμό, κυρίως τους Αρμενίους, αναπτύσσοντας ένα εκτεταμένο εκπαιδευτικό, φιλανθρωπικό και ποιμαντικό έργο. Εκτός από το έργο αυτό των ιεραποστόλων υπήρξαν και εσωτερικοί παράγοντες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία που ευνόησαν την ανάπτυξη της ιεραποστολικής δράσης. Ιδιαίτερα στη Μικρά Ασία οι απομονωμένοι υπήκοοι έβλεπαν στους ιεραποστόλους την ευκαιρία μιας καλής εκπαίδευσης και της βελτίωσης του βιωτικού τους επιπέδου. Επιπλέον ο μεταρρυθμιστικός αέρας που έπνεε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τον 19ο αιώνα και οι πιέσεις των Μεγάλων Δυνάμεων για προστασία του χριστιανικού στοιχείου που βρισκόταν στην επικράτεια της, άλλαξαν ριζικά τη θέση των χριστιανών και την ιεραποστολική δυναμική που είχε αναπτυχθεί.
Η ιεραποστολή των καπουκίνων στον Πόντο από τη σύσταση της το 1845 και εξής ακολούθησε μια πορεία δημιουργικής επέκτασης και σε σύντομο χρονικό διάστημα απλώθηκε στο εσωτερικό και κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας. Οι συνεχείς όμως ελλείψεις προσωπικού, η οικονομική δυσπραγία, οι διάφορες ατασθαλίες, αλλά και τα πολιτικά γεγονότα, με αποκορύφωμα το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου επέδρασαν αρνητικά και καταλυτικά στην παρουσία του καθολικού στοιχείου στον Πόντο. Τα περιοριστικά μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και αργότερα με τον Μουσταφά Κεμάλ και την εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, εκμηδένισαν σχεδόν κάθε ελπίδα σταθερής και ακμαίας παρουσίας των ρωμαιοκαθολικών στην τουρκική επικράτεια.
Σταδιακά η ρωμαιοκαθολική κοινότητα και ιεραποστολή άρχισε να φθίνει και να συρρικνώνεται, φθάνοντας σχεδόν μέχρι την ολοκληρωτική εξάλειψη της. H συγκεκριμένη μελέτη βασίστηκε κατά κύριο λόγο στο αρχειακό υλικό, που αφορά την ιεραποστολή και γενικότερα την παρουσία των ρωμαιοκαθολικών στον Πόντο. Συγκεκριμένα, ο κύριος όγκος του υλικού βρίσκεται αποθησαυρισμένος σε αρχειακές συλλογές οργανισμών που έχουν την έδρα τους στη Ρώμη. Συγκεκριμένα ερευνήθηκε το Archivio Segreto Vaticano, το επονομαζόμενο Μυστικό Αρχείο του Βατικανού, στο οποίο εμπεριέχονται μεταξύ άλλων οι φάκελοι με τον τίτλο Archivio Delegazione Turchia, Segreteria di Stato και Affari Ecclesiastici Straordinari. Επιπλέον μελετήθηκε η αρχειακή συλλογή Congregazione per l’ evangelizzazione dei Popoli (Propaganda Fide), το Αρχείο της Congregazione per le Chiese Orientali, το Archivio generale dell’ ordine dei Frati Minori Cappuccini και το Archivum Romanum Societatis Iesu.