Ο σύλλογος «Κερασούντα και το Γαρς» τίμησε τους διατελέσαντες προέδρους, αναπαρέστησε τον θερισμό και έκανε μία αναδρομή στην ίδρυση και τη συμβολή του συνεταιρισμού στην ανάπτυξη του οικισμού που ιδρύθηκε το 1924.
Ένα μόλις χρόνο μετά την εγκατάσταση των πρώτων Ποντίων στο Θρυλόριο το 1924, ιδρύθηκε ο πιστωτικός συνεταιρισμός Θρυλορίου, ο πρώτος στο νομό Ροδόπης την εποχή εκείνη, που αναδείχθηκε σ’ ένα εγχείρημα πρωτοποριακό. Αφιερωμένη σ’ αυτό το κομμάτι της ιστορίας του οικισμού, ήταν η εκδήλωση που διοργάνωσε ο πολιτιστικός σύλλογος «Κερασούντα και το Γαρς» στην πλατεία.
Η βραδιά περιελάμβανε μία αναδρομή στην ίδρυση και την πορεία του συνεταιρισμού, που έδωσε πραγματική ώθηση στην ανάπτυξη του Θρυλορίου. Χρονολογίες σταθμοί, εκτός από την ίδρυση, είναι το 1927 όταν δημιουργήθηκε το πρώτο πρατήριο τροφίμων, το 1930 όταν ήρθε η πρώτη αλωνιστική μηχανή από την Ουγγαρία, το 1937 όταν ήρθε η δεύτερη και το 1939 όταν λειτούργησε αλευρόμυλος. Οι Θρυλοριώτες μέχρι και σήμερα αισθάνονται υπερήφανοι για τον συνεταιρισμό, όπως τόνισε χαρακτηριστικά η πρόεδρος του συλλόγου Χρύσα Μαυρίδου, «αν σκεφτεί κανείς ότι ερχόμενοι οι πρόσφυγες στην Ελλάδα το 1923, εδώ σε αυτόν τον τόπο βρήκαν μόνο πουρνάρια και τσαλιά και καταφέρανε μέσα σ’ ένα χρόνο όχι μόνο να φτιάξουνε κάποια σπίτια, να καλλιεργήσουν την άγονη γη, για να εξασφαλίσουν το πιο αναγκαίο, δηλαδή το ψωμί, αλλά κατάφεραν σε ένα χρόνο να κάνουν όλα αυτά και επιπλέον τον συνεταιρισμό Θρυλορίου. Αυτό είναι ένα κομμάτι για το οποίο μας έμαθαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες να νιώθουμε περήφανοι».
Κατά την διάρκεια του αφιερώματος στο συνεταιρισμό τιμήθηκαν οι Θρυλοριώτες που διετέλεσαν πρόεδροι του, ενώ έγινε και αναπαράσταση του θερισμού από το τμήμα νεολαίας του συλλόγου «Κερασούντα και το Γαρς».
Ο Πιστωτικός Συνεταιρισμός Θρυλορίου
Ο πιστωτικός συνεταιρισμός Θρυλορίου Περιφέρειας Ροδόπης ιδρύθηκε το 1924 με πρωτεργάτη τον Μιχάλη Αφεντουλίδη και τους Γαρσλήδες του οικισμού, οι οποίοι γνώρισαν από την πατρίδα τους, την αξία της συνεταιριστικής ιδέας. Η πίστη στην ιδέα του συνεταιρισμού είχε ως αποτέλεσμα την ταχεία πρόοδο του συνεταιρισμού και την άμεση απόκτηση υποδομών. Το πρώτο κτίριο που αποκτήθηκε χτίστηκε μόλις το 1926 με προσωπική εργασία των χωριανών και λειτούργησε στην αρχή ως πρατήριο τροφίμων, αργότερα ως «Σπίτι παιδιού» και σήμερα λειτουργεί ως ΚΕΦΟ.
Το 1930, με τη διανομή των χωραφιών, αγοράζεται πατόζα και τρακτέρ και οι Θρυλοριώτες αρχίζουν να αλωνίζουν τα σπαρτά όλης της περιοχής. Το 1937 αγοράζουν δεύτερη πατόζα και δεύτερο τρακτέρ, σπαρτικές μηχανές, θεριζοαλωνιστικές και αλλάζουν τα δεδομένα στην καλλιέργεια της γης. Το 1939 φτιάχνουν αλευρόμυλο και έτσι φημίζεται σαν ο προοδευτικότερος συνεταιρισμός στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα υπήρχαν ήδη συνεταιρισμοί στην Ελλάδα, όμως στην περιοχή της Ροδόπης, αυτός του Θρυλορίου ήταν ο πρώτος συνεταιρισμός.
Ο πόλεμος του 1940 θα ανατρέψει σχέδια και όνειρα και θα οδηγήσει στην διακοπή του λειτουργίας του μύλου. Μπορεί ο πόλεμος να ανέκοψε την πρόοδο του συνεταιρισμού, όπως φυσικά και την πρόοδο της ανθρωπότητας, όμως ο πιστωτικός συνεταιρισμός Θρυλορίου έζησε μεγάλες δόξες πριν τον πόλεμο.
Ο συνεταιρισμός τα νεότερα χρόνια
Από γραπτές πληροφορίες για τον συνεταιρισμό από το 1954 ως το 2000, διαπιστώνει κανείς τις αλλαγές που επήλθαν στη δράση του συνεταιρισμού. Αυτή αφορά πλέον στην εξυπηρέτηση των μελών σχετικά με την αγορά φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων, σπόρων, στην επιστροφή του ΦΠΑ, στην ενημέρωσή τους για τα τυχόν αγροτικά προγράμματα που υπάρχουν και άλλα.
Όσο για το ανθρωπιστικό του έργο συνεχίζεται. Δίνεται βοήθεια στους νεοπρόσφυγες πόντιους από την πρώην ΕΣΣΔ του χωριού για αγορά καυσόξυλων. Επίσης δίνονται χρήματα στην εκκλησία για τις ανάγκες της, στο δημοτικό σχολείο, στην ποδοσφαιρική ομάδα, στους πολιτιστικούς συλλόγους και όπου αλλού κριθεί αναγκαίο.
Η ιστορία 85 χρόνων του πιστωτικού συνεταιρισμού Θρυλορίου, που τιμήθηκε από τους σημερινούς κατοίκους, είναι ιστορία αγώνων και μόχθου, ιστορία ανθρώπων. Ανθρώπων που είχαν ιδέες που αφορούσαν στην ευημερία και την προκοπή του κοινωνικού συνόλου και αγωνίστηκαν γι’ αυτό με όλες τους τις δυνάμεις.
Δήμητρα Συμεωνίδου
Πηγή: "Ο Χρόνος" 21-07-2009