 |
| Η ανιστόρηση του Ιστορικού προσκυνήματος στην Παναγία Σουμελά |
Η ανιστόρηση του ιστορικού προσκυνήματος της «Παναγίας Σουμελά» άρχισε το 1951, χρονιά που ενθρονίστηκε η ιστορική και σεπτή εικόνα στη νέα Της βίγλα. Την ιδέα της ανιστόρησης είχε ο αείμνηστος Φίλων Κτενίδης. Την εικόνα την είχε κομίσει από το Μοναστήρι του όρους Μελά του Πόντου ο αείμνηστος Αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Σουμελιώτης το 1931.
Τα σεπτά κειμήλια
Στο Πανελλήνιο Ιερό Προσκύνημα της «Παναγίας Σουμελά» φυλάσσονται ο βαρύτιμος και ευμεγέθης Σταυρός, που φέρει Τίμιο ξύλο, δωρεά του Αυτοκράτορα Εμμανουήλ Γ΄(1390-1417) του Μεγαλοκομνηνού προς την παλαίφατη Πατριαρχική Μονή της Παναγίας Σουμελά του Πόντου και το χειρόγραφο Ευαγγέλιο, του Οσίου Χριστοφόρου, Ηγουμένου της Μονής της Παναγίας Σουμελά του Πόντου (644) τα οποία είχε φέρει ο Αμβρόσιος Σουμελιώτης επίσης το 1931, καθώς και τον ενεπίγραφο χρυσοκέντητο Επιτάφιο της Μονής Σουμελά που παραχωρήθηκε στη Μονή από Μουσείο Μπενάκη το 1997. Στο σκευοφυλάκιο της Μόνης φυλάσσονται και άλλα κειμήλια όπου μπορούν οι ευσεβείς προσκυνητές να τα επισκέπτονται.
Από το 1952 και κατόπιν, χρόνο με το χρόνο, οι προσκυνητές της «Παναγίας Σουμελά» στο νέο της θρόνο στο Βέρμιο πλήθαιναν διαρκώς, για να φτάσουν τα τελευταία χρόνια σε εκατοντάδες χιλιάδες ,ταυτόχρονα δε η συμπαράσταση επωνύμων και ανωνύμων ήταν και είναι συγκινητική. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία των νέων γενιών που αγκαλιάζουν τις εκδηλώσεις με θρησκευτική κατάνυξη, αλλά και με έντονη διάθεση να συμμετέχουν και να παρακολουθήσουν τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, ώστε να έρθουν σε στενότερη επαφή με τις παραδόσεις του Ποντιακού ελληνισμού.
Το έργο του Σωματείου και του Ιερού Προσκυνήματος
Ο Φίλων Κτενίδης, που ήταν ως το θάνατό του το 1963, Πρόεδρος του Σωματείου «Παναγίας Σουμελά», παρέδωσε στους τότε συνεργάτες του τον μικρό ναό, τον ξενώνα «Κομνηνών Μέλαθρον», πέντε κελιά, γραφεία, αποθήκες, τον ξενώνα των Σανταίων, την έναρξη ανέγερσης του εστιατορίου και αρκετές δενδροφυτεύσεις.
Τη σφραγίδα του στην εκτέλεση μεγάλων έργων στη Μονή της Σουμελά έβαλε η προεδρία του αειμνήστου Παναγιώτη Τανιμανίδη, από το 1964 έως το 1995. Ανάμεσα στα έργα που έγιναν σε αυτό το χρονικό διάστημα περιλαμβάνονται:
Ο Νέος μεγάλος Ιερός ναός της Παναγία Σουμελά, διαπλατύνσεις και ασφαλτοστρώσεις δρόμων στο Ιερό συγκρότημα και την Κοινότητα Καστανιάς , που παραχώρησε έκταση 500 στρεμμάτων στη Μονή, ηλεκτροδοτήσεις, ενίσχυση του υδρευτικού δικτύου από νέα πηγή και με τρεις καινούργιες δεξαμενές, δενδροφύτευση χιλιάδων καλλωπιστικών δένδρων, ανέγερση οκτώ ξενώνων με 500 κρεβάτια και πολλά ακόμη έργα στο εστιατόριο, στους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων κλπ.
Ιδιαίτερα θα πρέπει να αναφερθούν η ανέγερση του μεγάλου ναού, με αγιογραφίες, ψηφιδογραφίες, μολυβδοσκεπή, ιερά σκεύη και άμφια. Στη Θεσσαλονίκη δημιουργήθηκε πνευματικό κέντρο, ενώ πνευματικό κέντρο λειτουργεί και στη Μονή στο Βέρμιο. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκαν αξιόλογη βιβλιοθήκη και μουσειακή συλλογή.
Ο αείμνηστος Παναγιώτης Τανιμανίδης τονίζει σε σχετικό σημείωμά του:
«Πάνω εδώ στο Βέρμιο, γύρω από τις δύο εκκλησίες και τα τρία πολύτιμα κειμήλια που μας επιστράφηκαν ο πολύτιμος σταυρός με τίμιο ξύλο, το χειρόγραφο Ευαγγέλιο και τον ενεπίγραφο χρυσοκέντητο Επιτάφιο της Μονής Σουμελά, η νοσταλγία των Ποντίων εναποθέτει κάθε χρόνο, μαζί με τη σεπτή εικόνα της Σουμελιώτισσας Παναγίας, τη βαθιά προγονική ευσέβεια και την εμμονή του στα πατροπαράδοτα εθνικά, θρησκευτικά και κοινωνικά ήθη και έθιμα.
Εδώ πάνω, σ΄ ένα υψίπεδο του Βερμίου, ξαναστήθηκε ο Πόντος, με τις αναμνήσεις και τις άσβεστες μνήμες, που κρατούν το γένος πεισματικά δεμένο με τις ρίζες του και διαιωνίζουν την ύπαρξή του.
Ο νέος κόσμος, πάνω στο Προσκύνημα της «Παναγίας Σουμελά», συναντά τον παλιό κόσμο, τον εαυτό του, πάντα αναγεννημένος και με ενισχυμένη την ιστορική του μνήμη και την ορθόδοξη πίστη του».
Το Σωματείο και το Ιερό Προσκύνημα «Παναγίας Σουμελά» βραβεύουν κάθε χρόνο μαθητές και φοιτητές, συμπαραστέκονται επί σειρά ετών σε ανήμπορους, ορφανά, πλημμυροπαθείς, σεισμόπληκτους, σε αδελφά σωματεία, καθώς και σε ομογενείς από την πρώην Σοβιετική Ένωση.
Δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη, η «Παναγίας Σουμελά» οργανώνει κατά τη διάρκεια του έτους διαλέξεις και εξορμήσεις, τη σημαντικότερη εκδήλωση ποντιακής νεολαίας τα «Συναπαντήματα», την καθιερωμένη «Γιορτή Γραμμάτων» προς τιμή των Τριών Ιεραρχών, εκδίδει το περιοδικό «Ποντιακή Εστία», έχει εκδώσει επίσης 22 βιβλία αξιόλογου περιεχομένου τον Παρακλητικό κανόνα, το επιστημονικό έργο «Τα Ιερά Κειμήλια του Γένους των Ποντίων», ποικίλα αναμνηστικά δελτάρια και εικόνες - αντίγραφα της εικόνας της «Παναγίας Σουμελά».