 |
| Εμβληματικό το μνημείο κατά των Γενοκτονιών στην Προσοτσάνη |
Σε έναν κομβικό χώρο, στην είσοδο της Προσοτσάνης, τοποθετήθηκε το πρωί της Παρασκευής το μνημείο του διεθνούς γλύπτη Οδυσσέα Τοσουνίδη, που είναι αφιερωμένο στις Γενοκτονίες όλων των λαών. Οι μορφές του μνημείου τοποθετήθηκαν επάνω στην ειδική βάση και αυτό που ουσιαστικά απομένει είναι η μικρή διευθέτηση του χώρου και η τοποθέτηση του όγκου που θα αναγράφει σε διάφορες γλώσσες τις λέξεις «Γενοκτονία» και «Αθώοι».
Μιλώντας στα «ΧΡΟΝΙΚΑ της Δράμας» ο δημιουργός του έργου κ. Τσουνίδης είπε ότι «Το έργο προέκυψε μετά από αρκετή συζήτηση, πριν από δυο περίπου χρόνια, με τον Σύλλογο Ποντίων Προσοτσάνης «Ο Πόντος» και με τον πρώην Δήμαρχο κ. Άγγελο Λύσσελη και ολοκληρώθηκε με τον σημερινό Δήμαρχο κ. Θεόδωρο Αθανασιάδη. Θέλαμε να είναι ένα σύγχρονο μνημείο που να αφορά το σύνολο των γενοκτονιών». Ο γνωστός, διεθνούς φήμης, γλύπτης που δημιουργεί τα έργα του στην Προσοτσάνη δήλωσε ικανοποίηση από την ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας, πολύ περισσότερο διότι το γλυπτό τοποθετείται στην περιοχή όπου μεγάλωσε, και συμπλήρωσε «Είναι κάτι ιδιαίτερο για εμένα αυτό το μνημείο και στέλνει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα στον κόσμο, να μην ξανασυμβούν γενοκτονίες, αυτός άλλωστε είναι και ο σκοπός της τοποθέτησής του».
Για το θέμα της τοποθέτησης του μνημείου, ο Σύλλογος Ποντίων Προσοτσάνης «Ο Πόντος» ευχαρίστησε, χθες Δευτέρα, τους ανθρώπους που συνετέλεσαν στην ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας. Αρχικά ευχαρίστησε τον Δήμο Προσοτσάνης και τους Δημάρχους Άγγελο Λύσσελη και Θεόδωρο Αθανασιάδη για την άψογη συνεργασία και συμμετοχή στο όραμα του συλλόγου. Παράλληλα ευχαρίστησε τον διεθνούς φήμης γλύπτη Οδυσσέα Τοσουνίδη που του ανατέθηκε το έργο και δημιούργησε αυτό που έπρεπε να αποδοθεί με τον πιο όμορφο και κομψό τρόπο που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Ο σύλλογος απηύθυνε επίσης τις ευχαριστίες του στον Σύνδεσμο Ποντιακών Σωματείων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας και ιδιαίτερα στον πρόεδρο, Γρηγόρη Κεσαπίδη για την ενίσχυση, βοήθεια αλλά και πίστη που είχε από την αρχή σε αυτό το εγχείρημα. Επίσης απηύθυνε ευχαριστίες, όπως επεσήμανε χαρακτηριστικά «Στον στρατηγικό σύμβουλο Νίκο Λυγερό, τον μεγάλο αυτόν ανθρωπιστή που με τις ιδέες του απογείωσε το μνημείο τόσο από άποψη καινοτομίας όσο και από άποψη συμβολισμού». Οι άνθρωποι του συλλόγου προσθέτουν: «Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε την αρχιτέκτονα Ραλλού Καρτέρη από την Αθήνα, μη ποντιακής καταγωγής που εργάστηκε αφιλοκερδώς για την υλοποίηση των αρχιτεκτονικών και φωτορεαλιστικών σχεδίων του Μνημείου».
Το Μνημείο φέρει τίτλο «Μνημείο Αθώων Ανθρωπότητας κατά των Γενοκτονιών» και τοποθετήθηκε στο κεντρικότερο σημείο του Δήμου Προσοτσάνης, στην είσοδο της πόλης, ώστε να δεσπόζει στο φυσικό περιβάλλον και να είναι διακριτό από οποιονδήποτε μπαίνει ή βγαίνει από την πόλη. Το Μνημείο κατασκευαστικά και νοηματικά αποτελείται από δύο επιμέρους στοιχεία που το καθένα έχει το συμβολισμό του και τα δύο μαζί συνομιλούν για να μας περάσουν το μήνυμα, όπως έγραψε ο Νίκος Λυγερός σε ποίημα του αφιερωμένο στο Μνημείο, ότι δεν ξεχνάμε τους Αθώους των Γενοκτονιών αλλά ούτε και τους Δίκαιους που με το έργο τους μετατρέπουν τη φωτιά της γενοκτονίας σε φως Ανθρωπότητας.
Στο 1ο στοιχείο διακρίνονται πέντε μεγαλοπρεπείς φιγούρες ανθρώπων ύψους 3,5 m που εδράζονται σε βάση όπου αναγράφεται συντομογραφικά ο τίτλος του μνημείου «Μνημείο Αθώων Ανθρωπότητας» και αντιπροσωπεύουν τα θύματα όλων των γενοκτονιών. Η επιλογή της λέξης «Αθώοι» δεν είναι τυχαία αφού για να είσαι αθώος πρέπει να σε κατηγορήσουν και τα θύματα των γενοκτονιών κατηγορήθηκαν και καταδικάστηκαν για αυτό που είναι και όχι για κάτι που έκαναν. Οι φιγούρες αυτές είναι απλές, αλλά όχι απλοϊκές και διακρίνονται από μια αφαιρετικότητα επί τούτου, ώστε να μπορεί ο κάθε λαός να ταυτιστεί με αυτές. Είναι από μάρμαρο, σε αρχαιοελληνικό μοτίβο θυμίζοντας από την μία κυκλαδίτικα γλυπτά που αναδεικνύουν με έμμεσο τρόπο τον αρχαίο πολιτισμό που είχαν πολλοί γενοκτονημένοι λαοί και από την άλλη το γεγονός ότι πολλοί λαοί που γενοκτονήθηκαν ήταν πληθυσμοί γηγενείς στις περιοχές όπου μεγαλούργησαν.
Το 2ο στοιχείο αποτελείται από ένα παραλληλεπίπεδο που είναι τοποθετημένο με κλίση ως προς τον ορίζοντα και με κατεύθυνση προς τις 5 φιγούρες του 1ου στοιχείου έτσι ώστε να δίνει την αίσθηση στον παρατηρητή ότι συνομιλεί με αυτές. Στο παλληλεπίπεδο αναγράφονται οι λέξεις Γενοκτονία και Δίκαιοι σε γλώσσες λαών που έχουν υποστεί γενοκτονία: Ελληνικά, Αρμενικά, Εβραϊκά, Ουκρανικά καθώς και στις 6 επίσημες γλώσσες των Ηνωμένων Εθνών: Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ρωσικά, Κινέζικα και Αραβικά έτσι ώστε να αναδειχτεί ο διεθνής χαρακτήρας που έχει το έγκλημα αυτό και να γίνει κατανοητό σε όλους ότι το σημαντικό στην έκφραση έγκλημα κατά της Ανθρωπότητας είναι το κατά της Ανθρωπότητας κι όχι το έγκλημα.
Ο κάθε λαός αντιπροσωπεύει την ίδια την Ανθρωπότητα σε φάση γενοκτονίας καθώς είναι αυτή που πληγώνεται. Η παρουσία των Δίκαιων σε μνημείο γενοκτονίας θέλει να δώσει ένα άλλο στίγμα και δεν περιορίζεται στη θυματολογία. Θέλει να αναδείξει το Έργο των Δίκαιων και να καλέσει τον παρατηρητή να γίνει και αυτός ένας, παλεύοντας ενάντια στις γενοκτονίες. Ο Raphael Lemkin που ως επινοητής του όρου γενοκτονίας είναι εξ αρχής Δίκαιος για όλες τις γενοκτονίες, ο Woodrow Wilson, ο Henry Morgenthau για τους Έλληνες και τους Αρμένιους, ο Oskar Schindler για τους Εβραίους και τόσοι άλλοι άνθρωποι που προστάτεψαν αθώους, αντιστάθηκαν και πάλεψαν ενάντια στη βαρβαρότητα εκφράζονται όλοι μέσα από αυτό το παραλληλεπίπεδο του Άγνωστου Δίκαιου ο οποίος θα έχει επιτέλους έναν τάφο που θα θυμίζει το έργο που έχει παράγει για τη μνήμη και αξιοπρέπεια των Αθώων της Ανθρωπότητας. Αυτός ο συμβολισμός αποτυπώνεται και αισθητικά προσδίδοντας στο Μνημείο μια ξεχωριστή και συνάμα σπάνια ιδιότητα. Από τον τάφο του Άγνωστου Δίκαιου βγαίνει το φως που φωτίζει τους Αθώους καθιστώντας έτσι το Μνημείο αυτόφωτο. Έτσι ο τάφος αυτός γίνεται ένα κερί μνήμης που φωτίζει τους Αθώους και το Μνημείο Αθώων της Ανθρωπότητας υπενθυμίζει όχι μόνο την πράξη βαρβαρότητας της γενοκτονίας αλλά και τον αγώνα των Δίκαιων για την επαναφορά της μνήμης.
Το Μνημείο αποκτά μέσω της ενέργειας του φωτός των Δίκαιων ενεργητικότητα και μας παροτρύνει να αντισταθούμε και εμείς στη βαρβαρότητα των γενοκτονιών. Στο Σύλλογό Ποντίων Προσοτσάνης «Ο Πόντος» δεν αρκεί η παθητική στάση της μνήμης, σύμφωνα με τα όσα δηλώνουν με αφορμή το μνημείο, αλλά χρειάζεται και έργο για την επαναφορά αυτής, λόγω αγάπης στην ανθρωπότητα.
