 |
| Οι Πόντιοι της Αυστραλίας τιμούν έναν μεγάλο ανθρωπιστή τον George Treloar |
της Βίβιαν Μόρρις
Είναι μια λέξη που στην εποχή μας πολλές φορές λέγεται μηχανικά. Βγαίνει, δηλαδή, από τα χείλη και όχι από την καρδιά. Μερικές φορές, μάλιστα, συνοδεύεται και από το «χίλια». «Χίλια ευχαριστώ». Ακούγεται ευχάριστα, μας αγγίζει θωπευτικά, θα κριθεί, όμως, στη συνέχεια, αν είναι πηγαίο και αληθινό.
Εκείνο, εντούτοις, που το διακρίνει είναι ότι δεν χάνει ποτέ την επικαιρότητά του. Ποτέ δεν είναι αργά να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας για μια πράξη ή μια εκδήλωση που μας άγγιξε και να πούμε «ευχαριστώ» που πηγάζει από την καρδιά.
Οι σκέψεις αυτές, στην επιφάνεια, τώρα που αρκετοί από μας διαπιστώνουμε ότι μια κίνηση που ξεκίνησε πριν δυο χρόνια για να τιμηθεί ένας μεγάλος ανθρωπιστής, σήμερα βρίσκεται σε πολύ ευοίωνο στάδιο, βαίνοντας προς την ολοκλήρωσή της. Ο ανδριάντας για να τιμηθεί ο άνθρωπος που πριν έναν αιώνα σχεδόν έσωσε εκατοντάδες ψυχές και στέγασε πάνω από 108.000 πρόσφυγες, δεν θα αργήσει να γίνει πραγματικότητα.
Έχουν ήδη συγκεντρωθεί για το σκοπό αυτόν πάνω από $100.000.
Όπως πολλοί από σας έχετε ίσως μαντέψει, πρόκειται για ένα έργο που αναφέρεται στο πρόσωπο του μεγάλου ανθρωπιστή, με καταγωγή από το Ballarat, George Devine Treloar.
Εμπνεύστρια της όλης κίνησης, η ομογενής ποντιακής καταγωγής Λίτσα Αθανασιάδη, η οποία, με μια δραστήρια Επιτροπή Μνήμης, προχωρεί με ενθουσιασμό για την απόδοση τιμής σε έναν άνθρωπο που έμεινε στην ιστορία για τα σπάνια ανθρωπιστικά του αισθήματα.
Πώς ξεκίνησε, όμως, όλη αυτή η ιστορία;
«Μια μέρα που κυριολεκτικά πνιγόμουν στη δουλειά, μπαίνει στο γραφείο μου ο Γιάννης Σαλπιγκτίδης και αφήνει μπροστά μου ένα μικρό χαρτί. Ένα λευκό κομμάτι χαρτί μ' ένα όνομα George Devine Treloar.
To έψαξα και η πρώτη διαπίστωση που ήλθε στο μυαλό μου ήταν ότι «πολλοί από τους συγγενείς και φίλους, από τους γνωστούς από όλη την ποντιακή πατριά, χωρίς εκείνον, μπορεί να μην είμαστε σήμερα εδώ».
Όπως ήταν, όμως, αναμενόμενο, η Λίτσα Αθανασιάδη, δεν έμεινε στην απλή διαπίστωση.
Η ιδέα να τιμηθεί δεόντως, έστω και μετά από έναν σχεδόν αιώνα, ο μεγάλος ανθρωπιστής, ζητούσε επίμονα την πραγμάτωσή της.
Ο ενθουσιασμός έδωσε πνοή στην έμπνευση και χωρίς να χάσει χρόνο, η Λίτσα Αθανασιάδη, ζήτησε τη στήριξη του πολιτικού από το Ballarat, John Madigan.
«Με κοίταζε, όπως μου φάνηκε τότε, μάλλον ανέκφραστα, και αυθόρμητα του λέω: Χωρίς τον Τreloar μπορεί να μην ήμουν σήμερα εδώ μπροστά σου, εγώ και πολλοί άλλοι βέβαια. Χωρίς καθυστέρηση με σύστησε στο Δήμο Ballarat από όπου βρήκα καταπληκτική στήριξη, καθώς επίσης και στο RSL. H συνέχεια είναι γνωστή. Μας δώρισαν έναν υπέροχο χώρο για να στηθεί ο ανδριάντας του Treloar, καθώς και οικονομική ενίσχυση. Βρέθηκαν στην επίσημη έναρξη της εκστρατείας για τον σκοπό αυτόν, πέρυσι το Νοέμβρη στο οίκημα της Ποντιακής Εστίας και τον ερχόμενο μήνα διοργανώνουν εκδήλωση στο Eureka Ballroom του Mercure Hotel and Convention Centre προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί η ντόπια κοινωνία για το προγραμματισμένο έργο».
Ο Αυστραλός ήρωας
Ο George Devine Treloar γεννήθηκε το 1884 στην κωμόπολη της Βικτώριας Ballarat και υπηρέτησε με τον βρετανικό στρατό στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, φτάνοντας στο βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Το 1919 βρέθηκε πρώτα στη Ρωσία και μετά στην Κωνσταντινούπολη, όπου ήταν υπεύθυνος για χιλιάδες πρόσφυγες ως αποτέλεσμα της Οκτωβριανής Επανάστασης και του ρωσικού εμφυλίου πολέμου.
Μετά από δύο χρόνια, ως συνεργάτης της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ - προπομπού του ΟΗΕ), μετέβη στη Θεσσαλονίκη, όπου στις 6 Οκτωβρίου 1922, όπου διορίστηκε ύπατος αρμοστής Προσφύγων για την Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, θέση στην οποία υπηρέτησε μέχρι το 1926.
Πρωτοστάτησε στην περίθαλψη Ελλήνων προσφύγων από τη Μικρά Ασία και την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα. Πρώτα εργάστηκε στην Κομοτηνή και, αργότερα, στη Θεσσαλονίκη.
Εδώ διακρίθηκε για τα ανθρωπιστικά του αισθήματα, το πρακτικό πνεύμα και την ιδιοφυΐα του.
Είναι αξιοσημείωτο ότι μέχρι το 1923 είχε φροντίσει για την εγκατάσταση 108.000 προσφύγων, όχι υπό ομαλές συνθήκες - όπως έγινε αργότερα γνωστό. Κινούμενος από σπάνια ανθρωπιστικά αισθήματα και επιδιώκοντας να επιτύχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τους πρόσφυγες, ήλθε συχνά σε σύγκρουση με την αδιαφορία αξιωματούχων στη Γενεύη, αλλά και με ορισμένους υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους στην Ελλάδα.
Κάθε άλλο, όμως, παρά πτοήθηκε. Υπό τις οδηγίες και την εποπτεία του, κτίστηκαν τέλειοι οικισμοί οι οποίοι στέγασαν τους πρόσφυγες, ενώ πρωτοστάτησε, ταυτόχρονα, στην υλοποίηση καινοτόμων προγραμμάτων που στόχευαν στο να παρέχουν όλα τα απαραίτητα εφόδια στους πρόσφυγες, ώστε να ανακτήσουν την αυτοεκτίμηση, τον ενθουσιασμό και να πάρουν στα χέρια τους τη ζωή τους.
Πρωτοπόρος
Συχνά προσέκρουσε στην αδιαφορία των Αρχών.
Τον χειμώνα του 1922 ο τότε ταγματάρχης Treloar, έγραψε στον γενικό διοικητή Δυτικής Θράκης ότι στόχος του ήταν να εγκατασταθούν εκεί οι πρόσφυγες ως παραγωγικοί γεωργοί: «Το σχέδιό μου προβλέπει τη δημιουργία νέων οικισμών. Εκείνοι, δηλαδή, που διαμένουν τώρα σε κυβερνητικές σκηνές να βοηθηθούν να κτίσουν τα δικά τους σπίτια, όσο το δυνατόν γρηγορότερα, ώστε οι σκηνές να μεταφερθούν σε άλλες τοποθεσίες για να στεγάσουν άλλους πρόσφυγες».
«Το να δίνεις χωρίς αντάλλαγμα, είναι λάθος» υπογράμμιζε, επεξηγώντας: «Με το σύστημα που εφαρμόζεται αυτήν τη στιγμή από την ελληνική κυβέρνηση, οι πρόσφυγες προσαρμόζονται γρήγορα και καταντούν παράσιτα, χάνοντας κάθε κίνητρο για δουλειά και πιστεύοντας ότι όποιο βοήθημα τους προσφέρεται, έρχεται από τον εύσπλαχνο θεό. Αντάλλαγμα, λοιπόν, υπό τη μορφή εργασίας είναι θετικό και ωφέλιμο, οπουδήποτε αυτό είναι δυνατό. Μ' αυτό το πνεύμα, κανένα βοήθημα δεν θα πρέπει να δίνεται σε όσους αρνούνται να εργαστούν ή να μετακινηθούν εκεί όπου υπάρχει εργασία» τόνιζε.
Χαρακτηριστικό της νοοτροπίας του ήταν, ότι επεδίωκε, με κάθε τρόπο, να εξοπλίσει τους πρόσφυγες με τα κατάλληλα εφόδια ώστε να στηρίζονται στις δικές τους δυνάμεις και να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες όπου υπήρχαν οι κατάλληλες ευκαιρίες. Εκμεταλλευόμενος την πείρα που είχε από την ύπαιθρο της Αυστραλίας, ο Treloar προσπάθησε να μεταδώσει τον ενθουσιασμό του στους πρόσφυγες και να τους δείξει πώς να καλλιεργήσουν τη γη. Ήταν διατεθειμένος να βοηθήσει ο ίδιος, πιστεύοντας ακράδαντα ότι όσο το δυνατόν μεγαλύτερη έκταση της εύφορης γης τόσο το ταχύτερο δυνατόν θα έπρεπε να αποδώσει τους καρπούς της.
Θρυλόριο
Τον πρώτο οικισμό που κτίστηκε εκεί με δική του πρωτοβουλία και υπό τις δικές του οδηγίες, οι ντόπιοι ονόμασαν προς τιμήν του Θρυλόριο. Εκεί η γη χωρίστηκε σε οικόπεδα έκτασης τριών στρεμμάτων που δίνονταν σε οικογένειες για να κτίσουν το σπίτι τους και να καλλιεργήσουν τη γη.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο ίδιος τους προμήθευσε με σπόρους και άρχισαν να καλλιεργούν σιτηρά για τις δικές τους ανάγκες και καπνό για να εξασφαλίσουν μετρητά.
Αυτό τους επέτρεψε να εξοικονομήσουν τα απαραίτητα χρήματα προκειμένου να αποκτήσουν σύγχρονα γεωργικά εργαλεία.
Υπήρξαν και άλλοι τομείς στους οποίους έδωσε ώθηση ο ίδιος και ενέπνευσε τους πρόσφυγες να ασχοληθούν, όπως η κατασκευή ψαροκάικων και χειροποίητων χαλιών, χρησιμοποιώντας μαλλί από την Αυστραλία, μια έμπνευση που άνθισε και εξελίχθηκε σε αξιόλογη βιομηχανία.
Για τα επιτεύγματά του, τότε, τιμήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό.
Σήμερα, η πρωτοβουλία της προέδρου της Μέριμνας Ποντίων Κυριών Ωκεανίας, Λίτσας Αθανασιάδη, σε συνεργασία με την Ποντιακή Εστία και την Επιτροπή Μνήμης, βρίσκεται στο δρόμο προς την υλοποίησή της.
Η ανταπόκριση του κοινού, τόσο στη Μελβούρνη όσο και στο Ballarat, είναι ενθαρρυντική.
Να σημειωθεί ότι τα ονόματα των δωρητών θα αναγραφούν σε ειδική πλακέτα δίπλα στον ανδριάντα του μεγάλου ανθρωπιστή George Devine Treloar.
