 |
| «Δεν θα σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε μέχρι η Τουρκία να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία» |
Την υποστήριξή τους προς τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, όχι ως κομματικό αρχηγό, αλλά διότι ως πρωθυπουργός της χώρας αποφάσισε να χαιρετίσει το Διεθνές Συνέδριο για το Έγκλημα της Γενοκτονίας, εκφράζουν τα μέλη της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος. Στη σχετική δήλωση προέβη ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος Γιώργος Βαρυθυμιάδης, κατά την ολοκλήρωση του διήμερου διεθνούς συνεδρίου και λαμβάνοντας υπόψη την απαράδεκτη και προκλητική ανακοίνωση της Αγκυρας, όπως σημείωσε.
Η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος προσυπογράφει πλήρως την ανακοίνωση του εκπροσώπου Τύπου του ΥΠΕΞ, Αλέξανδρου Γεννηματά, ο οποίος μεταξύ άλλων σημείωσε ότι «η ύβρις είναι η επιλογή εκείνου που δεν μπορεί να αποδεχθεί την Ιστορία του». Ο κ. Βαρυθυμιάδης ανάγνωσε την ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών στο κοινό του συνεδρίου κατά το κλείσιμο των εργασιών του και τόνισε ότι η ποντιακή κοινότητα θα συνεχίσει τον αγώνα για την αναγνώριση της γενοκτονίας, μέχρι αυτό να συμβεί.
Εγνωσμένοι κύρους Γενοκτονολόγοι
Το διήμερο Διεθνές Συνέδριο για το Έγκλημα της Γενοκτονίας διοργανώθηκε από τριμελή επιστημονική επιτροπή, με τη συμμετοχή των πλέον εξεχόντων επιστημόνων στο θέμα της Γενοκτονίας διεθνώς.
Εγνωσμένου κύρους γενοκτονολόγοι ανέδειξαν τις διαφορετικές πτυχές της γενοκτονίας, την ελληνική περίπτωση στο Πόντο και τη Μ. Ασία, τις περιπτώσεις γενοκτονιών κατά Αρμενίων, Συρο-Χαλδαίων, Ασσυρίων-Αραμαίων, Γιεζίντι.
Συγχρόνως, συζητήθηκαν οι νομικές πτυχές του θέματος, τόσο όσον αφορά τη Σύμβαση για τη Γενοκτονία, όσο και τη Συνθήκη της Λωζάνης που χαρακτηρίσθηκε από καθηγητές ξεπερασμένη. Όπως χαρακτηριστικά σημείωσε ο αυτοεξόριστος καθηγητής πανεπιστημίου Cengiz Aktar: «Οποιαδήποτε δυνατότητα τιμωρητικής δικαιοσύνης για την Τουρκία θάφτηκε με τη Συνθήκη της Λωζάνης. Διότι μπορεί να όρισε νέα σύνορα, αλλά έδωσε και πράσινο φως στην ατιμωρησία. Όλα τα εγκλήματα που οδήγησαν στη δημιουργία τουρκικού κράτους, παραγράφηκαν».
Την άποψη αυτή συνυπέγραψε και ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και τέως ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ Alfred Maurice De Zayas, που τόνισε ότι «η Συνθήκη της Λωζάνης είναι ένα σφάλμα. Είναι αναχρονιστική και εντελώς ασύμβατη με το σύγχρονο διεθνές Δίκαιο».
Δυο ομιλητές (οι Tamer Cilingir και Νίκος Μιχαηλίδης) επικεντρώθηκαν στο παρελθόν και το παρόν του ιδιαίτερου κόσμου της Τραπεζούντας – όπου, όπως σημείωσε η Tessa Hofmann σε αναγνώριση DNA μεταξύ 2.000 κατοίκων της Τραπεζούντας, μόλις κατά 12% και σε έναν πολίτη βρέθηκε αίμα από Τουρκομογγόλους.
Ιδιαίτερος ήταν ο προβληματισμός για τον τρόπο ανάδειξης του θέματος της Γενοκτονίας και εν γένει των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στη διεθνή κοινή γνώμη, ώστε να δημιουργηθούν αντανακλαστικά εγρήγορσης στην ανθρώπινη κοινωνία (Steven Jacobs, Israel Charny). Συγχρόνως, αναπτύχθηκε προβληματισμός για τους τρόπους, με τους οποίους θα μπορούσε να τεθεί υπό αίρεση η κυνική αδιαφορία των ισχυρών κρατών, όταν διεξάγονται γενοκτονίες μπροστά στα μάτια τους, στο βωμό της real politik (Samuel Totten).
Γενικές διαπιστώσεις του συνεδρίου
Γενική διαπίστωση του συνεδρίου είναι η απουσία παγκόσμιων μηχανισμών για την καταπολέμηση των γενοκτονιών και η αδήριτη ανάγκη να υπάρχει τιμωρία των υπευθύνων των γενοκτονιών. Μάλιστα, όπως σημειώθηκε επανειλημμένως από μια σειρά ομιλητών, όταν οι υπεύθυνοι των γενοκτονιών δεν αναγνωρίζουν το έγκλημα και δεν προβαίνουν τουλάχιστον σε δημόσια συγγνώμη για το έγκλημα, ενσωματώνουν σαν αποδεκτές αυτές τις πρακτικές ακραίας βίας και τις φρικαλεότητες.
Τυπική περίπτωση, όπως σημειώθηκε από το σύνολο σχεδόν των ομιλητών είναι η Τουρκία, η οποία έχει διαπράξει σειρά γενοκτονιών προκειμένου να υπάρξει ως νέο κράτος μετά την κατάρρευση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και στη συνέχεια διαχρονικά συνεχίζει με τον ίδιο τρόπο. Τελευταίο επεισόδιο στη διαχρονική πορεία ακραίας βίας συνιστά η Συρία και πλέον χαρακτηριστική στο παρελθόν είναι η εισβολή στην Κύπρο.
Όπως τονίσθηκε από τους ομιλητές, ειδικά στην περίπτωση της Τουρκίας η δημόσια αναγνώριση των γενοκτονιών που έχει διαπράξει σχετίζεται άμεσα με τον εκδημοκρατισμό της, αλλά και την θετική αλλαγή στην κοινωνική της κουλτούρα. Διότι, όπως χαρακτηριστικά είπε ο αυτοεξόριστος καθηγητής Cengiz Aktar: «Εάν δεν τιμωρούμε τους θύτες του παρελθόντος, η διαδικασία συνεχίζεται με παραβάσεις του Νόμου και η κοινωνία μαθαίνει να χωνεύει τις παράνομες πράξεις, οι οποίες καθίστανται κοινός τόπος».
Τα κύρια σημεία των εισηγήσεων
Ο καθηγητής Steven Jacobs πρότεινε να απαιτηθεί από τον ΟΗΕ να δημιουργήσει μια task force που θα έχει ως αποκλειστικό σκοπό την πρόληψη των γενοκτονιών. Επίσης, πρότεινε να συγκροτηθεί παγκόσμιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την πρόληψη του εγκλήματος της γενοκτονίας. Ιδιαίτερη σημασία απέδωσε ο καθηγητής Jacobs, όπως και η εμβληματική μορφή στο θέμα της Γενοκτονίας Israel Charny, στο σημαντικό ρόλο που δύναται να διαδραματίσουν οι θρησκευτικές ηγέτες, όλων των δογμάτων, σε όλον τον κόσμο.
Η Tessa Hoffman και οι Benny Morris και Dror Ze ‘evi παρουσίασαν πρωτότυπα στοιχεία -προϊόν ιστορικής τους έρευνας- για τη γενοκτονία των Οθωμανών κατά των Ελλήνων Ορθοδόξων και των χριστιανικών μειονοτήτων. Οι δεύτεροι παρουσιάζουν τα νέα στοιχεία σε βιβλίο τους που θα κυκλοφορήσει τον ερχόμενο Φεβρουάριο. Αντιστοίχως ο καθηγητής Robert Shenk μίλησε για τις φρικαλεότητες που αντίκρυσαν αξιωματούχοι του αμερικανικού Ναυτικού στη Μαύρη Θάλασσα, με το σχετικό βιβλίο να κυκλοφορεί την ερχόμενη Ανοιξη.
O καθηγητής Βασίλης Μεϊχανετζίδης ανέλυσε στοιχεία για τη γενοκτονία των Ελλήνων την περίοδο 1913-1923, για να καταλήξει στους εξής εύγλωττους και αδιαμφισβήτητους αριθμούς: Το 1913 ζούσαν 2,5-2,7 εκατ. Έλληνες στην περιοχή και σήμερα στα ίδια εδάφη ζουν λιγότεροι από 3.000 άνθρωποι.
Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Φωτιάδης, που συνομίλησε με τον Γιώργο Κοτανίδη, μίλησε για τις πρώτες προσπάθειες που ξεκίνησαν στην Ελλάδα για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων, αλλά και για τις χιλιάδες κρυπτοχριστιανών που ζουν σήμερα στον Πόντο, υπό καθεστώς φόβου. Σημείωσε ότι διαθέτει 9.000 αποδεικτικά έγγραφα για ό,τι συνέβη κατά την ποντιακή γενοκτονία, τα οποία διαθέτει στο ελληνικό κράτος.
Ο καθηγητής Harutyan Marutyan ανέλυσε τη σημασία της αναγνώρισης της γενοκτονίας από τους θύτες, τόσο ηθικά-πολιτικά όσο και με τη μορφή αποζημιώσεων. Όπως είπε «από τη στιγμή που δεν αποδίδεται Δικαιοσύνη, τα γεγονότα συνεχίζουν να είναι ριζωμένα στην ιστορική μνήμη ως τραύμα. Το παρελθόν δεν μπορεί να παρέλθει, όταν υπάρχουν δυσαναπλήρωτα κενά στο δρόμο προς την ολοκλήρωση». Και συνέστησε στις νέες γενιές να αποβάλλουν το βάρος του τραύματος και να αγωνισθούν μέχρι τη δικαίωση των αιτημάτων τους.
Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος τόνισε ότι η γενοκτονία απαγορεύεται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. «Είναι αδιάφορο εάν η γενοκτονία είναι ή δεν είναι απόρροια πολέμου. Το ερώτημα είναι εάν έχει τελεσθεί γενοκτονία». Και πρόσθεσε: «Η Τουρκία συνεχίζει να κάνει τα ίδια, διότι δεν υπήρξε συζήτηση και τιμωρία για όσα έχει κάνει. Η Τουρκία δεν πέρασε ποτέ από την τιμωρητική διαδικασία για τη γενοκτονία κατά των ορθοδόξων και αυτό είναι κάτι που θα το βρίσκουμε πάντα μπροστά μας».
Ο καθηγητής Cengiz Aktar αναφέρθηκε στη σειρά γενοκτονιών και σφαγών, από τη σφαγή των Αρμενίων το 1894, μέχρι τη γενοκτονία 1914-1923 των Ελλήνων του Πόντου και της Μ. Ασίας, το πογκρόμ κατά των Εβραίων το 1934, αλλά και τη μαζική απέλαση των Ρωμιών από την Κωνσταντινούπολη το 1964.
Ο ακτιβιστής, ερευνητής και συγγραφέας Tamer Cilingir, που δηλώνει δημοσίως την ποντιακή του καταγωγή αγνοώντας τον κίνδυνο που ελλοχεύει, ανέτρεξε στην ένδοξη ιστορία της Τραπεζούντας, όπου ήδη από τα τέλη του 19ου αι. οι γυναίκες είχαν υψηλή θέση στην κοινωνία, ήταν χειραφετημένες και σπούδαζαν οικονομικά και μαθηματικά στα Πανεπιστήμια. Συγχρόνως, ήδη από τον 19ο αι. ανθούσαν οι Τέχνες και το επίπεδο της εκπαίδευσης ήταν ιδιαιτέρως υψηλό. Ακριβώς η αντίθετη από τη σημερινή εικόνα.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στους μουσουλμάνους, που στις ταραγμένες εποχές απαγχονίστηκαν, διότι στήριξαν τον αγώνα των Ποντίων αδελφών τους. Μίλησε ιδιαιτέρως για τους εναπομείναντες Έλληνες που υποχρεώθηκαν να αλλαξοπιστήσουν και των οποίων τα ονόματα εκτουρκίσθηκαν. Έχασαν πλήρως την ταυτότητά τους. Τα παιδιά που πηγαίνοντας στο σχολείο, μιλούσαν ποντιακά, υποβάλλονταν σε βαριές τιμωρίες, ενώ υπάρχουν ακόμη και καταγγελίες για βασανισμό τους. Οι οικογένειες σταμάτησαν να μιλούν ποντιακά. Η Σαμψούντα και η Τραπεζούντα έπεσαν σε μαρασμό. Και τόνισε κατά την αφήγησή του: «Τη στιγμή που γινόταν η γενοκτονία, δεν πλησίασε κανένα καράβι συμμαχικής χώρα στα δυο μεγάλα λιμάνια…»
Ο νομικός Παναγιώτης Γιαταγανζίδης ανέλυσε τη νομική διάσταση της Γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών στη Μ. Ασία και τον Πόντο και πρότεινε να προχωρήσουμε σε αίτηση στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ για γνωμοδότηση.
Ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και τέως ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ Alfred Maurice De Zayas, μιλώντας για το διεθνές Δίκαιο και το δικαίωμα Επανόρθωσης, σημείωσε ότι «η Συνθήκη της Λωζάνης είναι ένας δεινόσαυρος που δεν πρέπει να υπάρχει μπροστά μας. Είναι κακή και χυδαία. Είναι παράφορα παράλογη και δεν μπορεί να σταθεί εντός δικαστηρίου».
Προέτρεψε, και αυτός, την Ελλάδα να απευθυνθεί στους ειδικούς εισηγητές του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ή ακόμη και να στείλει απευθείας τα στοιχεία στην Ύπατη Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, πρώην πρόεδρο της Χιλής, Μισέλ Μπασελέ. «Υπάρχουν μηχανισμοί των Ηνωμένων Εθνών που η Ελλάδα μπορεί να αξιοποίηση άμεσα. Υπάρχουν μηχανισμοί στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Υπάρχουν πολλά διεθνή όργανα. Η σιωπή είναι το χειρότερο. Η Ελλάδα να στοιχειοθετήσει τις αξιώσεις της και θα εκπλαγεί από το πόσοι ειδικοί θα βρεθούν για να την ακούσουν».
Ο καθηγητής Λάμπρος Κουλουμπαριτσής ανέλυσε την αφηγηματική βία ως κίνητρο της Γενοκτονίας. Τόνισε ότι «κανένας δεν μπορεί να πολεμήσει τη φήμη» και πρόσθεσε:
«Η αφηγηματική βία είναι αυτή που έδρασε στις γενοκτονίες, είναι αυτή που γίνεται για να καταστρέψεις τον αντίπαλο. Οι φήμες δημιουργούν μια ψευδαίσθηση, μια πλασματική αλήθεια που δεν μπορεί κανένας να καταπολεμήσει». Γι αυτό, θα πρέπει «να τιμωρούνται τα κράτη που δημιουργούν αφηγήσεις. Διότι δημιουργούν ένα κλίμα στο λαό, που ενσωματώνει τις απειλές, πιστεύει ότι είναι αλήθεια και μετά πυροδοτούνται επικίνδυνες καταστάσεις». Η γενοκτονία των Ελλήνων, σημείωσε, είναι σημαντικό να αναγνωρισθεί, διότι η «γαλάζια πατρίδα» της Τουρκίας δημιουργεί αφηγηματική βία. Και εάν γίνει ένα επεισόδιο, θα ακολουθήσουν πολύ χειρότερα απ’ ό,τι έχει γίνει στο παρελθόν».
Ο Carl Wilkens, ο μοναδικός Αμερικανός που έμεινε στη Ρουάντα, όταν όλοι είχαν φύγει, προκειμένου να βοηθήσει όπως μπορούσε, και συνιδρυτής σήμερα του οργανισμού World Outside My Shoes, προέβη σε μια ιδιαιτέρως συγκινητική ομιλία, που βασίσθηκε ολοκληρωτικά σε πραγματικά γεγονότα. Ενέσκυψε στην υψηλή αξία της αλληλεγγύης, σε ιδιαίτερα επικίνδυνες συνθήκες, στην αξία του σεβασμού και της ενσυναίσθησης, όταν μετά τον εμφύλιο οι άνθρωποι καλούνται να επουλώσουν τα τραύματα. Μίλησε για την αξία της απαλλαγής από την πίκρα και τον θύμο και για τη δύναμη της συγχώρεσης που οδηγεί στη θεραπεία και την αποκατάσταση.
Η εμπειρογνώμων και εξωτερική σύμβουλος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, που αυτόν τον καιρό ζει στο Χαλέπι Μαίρη Στυλίδη προέβη σε μια ομιλία-γροθιά στο στομάχι, κατά την οποία ανέλυσε επιστημονικά τις 14 φανερές ομοιότητες που έχει η γενοκτονία των Ελλήνων στη Μ. Ασία και τον Πόντο, με το εβραϊκό Ολοκαύτωμα.
Ο Γιεζίντι Haider Elias ανέλυσε τις γενοκτονικές φάσεις κατά των Γιεζίντι και μίλησε για τη συνέχιση της τελευταίας γενοκτονίας που ξεκίνησε στις 3 Αυγούστου 2014, με χιλιάδες Γιεζίντι να διαμένουν φοβισμένοι ακόμη σε στρατόπεδα προσφύγων και 2.000 ανθρώπους να αγνοούνται, από τους οποίους η συντριπτική πλειονότητα είναι γυναίκες και παιδιά-κορίτσια που έχουν απαχθεί από τον ISIS για σεξουαλική εκμετάλλευση. Επίσης αναφέρθηκε στο οργανισμό Yazda.org που ίδρυσαν το 2014 οι ελάχιστοι Γιεζίντι που έχουν πλέον απομείνει και στα προγράμματα ψυχολογικής, κοινωνικής και εκπαιδευτικής στήριξης που διεξάγουν.
Ο επίκουρος καθηγητής Ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο του Μιζούρι Νίκος Μιχαηλίδης αναφέρθηκε στην εξαιρετική έρευνα που πραγματοποίησε για δυο χρόνια, με επιτόπια έρευνα, στην Τραπεζούντα για την ποντιακή μουσική. Αναφέρθηκε εκτενώς στην περιπέτεια που έχει διανύσει η ποντιακή λύρα, που παρά τις διώξεις παραμένει το κύριο μουσικό όργανο στην Τραπεζούντα. Ανέλυσε το κυρίαρχο τουρκικό αφήγημα, σύμφωνα με το οποίο αρμένιοι, ρωμιοί και κούρδοι δεν διέθεταν καμία μουσική παράδοση, αλλά την έκλεψαν από τους Τούρκους. Μάλιστα, σύμφωνα με αυτό το αφήγημα, την λύρα έφεραν τα τουρκμενικά φύλα στην Τουρκία το 13ο αι….
Συγχρόνως, ανέλυσε το νέο κύμα από νέους μουσικούς, που τολμούν να τραγουδούν στα λαζικά, τα τσερκέζικα, τα ποντιακά, τα κουρδικά, τα αρμενικά και διακινούν τα τραγούδια τους μέσω social media, προκειμένου να ανοίξουν συζητήσεις, να σπάσουν τα ταμπού για την πραγματική παράδοση και καταγωγή τους. «Υπάρχουν πολλοί σήμερα στην Τραπεζούντα που φοβούνται να δηλώσουν την καταγωγή τους. Πάρα πολλοί έχουν μεγαλώσει ακούγοντας τη λέξη «Έλληνας» σαν βρισιά». Όμως, αρχίζουν να αποδομούνται οι κυρίαρχες αντιλήψεις περί Ιστορίας. «Μια νέα, φαντασιακή φιλία έχει ξεκινήσει ανάμεσα σε ανθρώπους στην Ελλάδα και την Τουρκία. Μια φιλία που στηρίζεται στον ήχο της ποντιακής λύρας, που ενώνει τους ακροατές της, όπου κι αν βρίσκονται».
Ο καθηγητής φιλοσοφίας Henry Theriault μίλησε για την άρνηση της γενοκτονίας, η οποία συνιστά όχι μόνον καταστροφή του παρελθόντος, αλλά και άδεια για επανάληψή της στο μέλλον. «Η άρνηση είναι σημαντική για την εδραίωση της γενοκτονίας» τόνισε ο καθηγητής. «Η Τουρκία δεν έχει τιμωρηθεί. Αντιθέτως, έχει ωφεληθεί σημαντικά σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Έτσι, όμως, υπονομεύονται όλες οι προσπάθειες αναγνώρισης της γενοκτονίας και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των επιπτώσεών τους».
Ο καθηγητής Samuel Totten τόνισε την ανάγκη δημιουργίας ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για επερχόμενες γενοκτονίες.
Όπως είπε, ο χρόνος πριν αρχίσει το φονικό είναι εξαιρετικά σημαντικός και συμπλήρωσε: «Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η πρόληψη και η παρέμβαση, που πρέπει να ξεκινούν με την έναρξη του προβλήματος». Μάλιστα, υποστήριξε ότι οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί εκμεταλλεύονται το νομικό βάρος του όρου «γενοκτονία» και ουσιαστικά τον χρησιμοποιούν για να μην παρεμβαίνουν.
Όπως είπε: «Τελικά ωφελούνται αυτοί που διαπράττουν τις γενοκτονίες. Διότι όταν φθάσει η στιγμή να αναγνωρισθεί η γενοκτονία, έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους χιλιάδες άνθρωποι». Γι αυτό και προτείνει να γίνεται πλέον λόγος για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Διότι ο όρος δεν είναι τόσο ισχυρά δεσμευτικός νομικά, οπότε δεν μπορούν οι πολιτικοί να χρησιμοποιούν ως δικαιολογία για τη μη δράση τους το γεγονός ότι δεν έχουν ακόμη καταλήξει, εάν πρόκειται για γενοκτονία, π.χ. στη Ρουάντα…
Τέλος ο παλαίμαχος Israel Charny μίλησε για την παγκόσμια εκστρατεία «Σεβάσου, Προστάτευσε τη ζωή» που έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας. Μάλιστα πρότεινε η εκστρατεία ευαισθητοποίησης να έχει την έδρα της στην Ελλάδα.
Τα μέλη και οι ομιλητές του «Διεθνούς Συνεδρίου για το Έγκλημα της Γενοκτονίας» συμμετείχαν μετά το Συνέδριο σε τελετή στο Λόφο της Πνύκας όπου ο καθηγητής κλινικής ψυχολογίας, Israel Charny ανέγνωσε τη Διακήρυξη του Συνεδρίου.
