Συντονισμένες προσπάθειες καταβάλλουν οι Πόντιοι της Νάουσας για να σώσουν ένα ανεκτίμητο κειμήλιο. Τα 972 πρότυπα βιβλία και χειρόγραφα, τα οποία έφεραν οι πρόγονοί τους από την Αργυρούπολη του Πόντου. Σήμερα τα βιβλία αυτά φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη της Λέσχης τους και χρήζουν άμεσης συντήρησης και ψηφιοποίησης.
«Οι 972 τόμοι, που απέμειναν από τους 5.000 που έφεραν οι πατέρες μας από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Αργυρούπολης του Πόντου, ήταν και η αφορμή για δημιουργηθεί η Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Νάουσας ως ένα ξεχωριστό σωματείο. Αναμφίβολα, τα βιβλία μας έκαναν καλύτερους ανθρώπους και δεν θέλουμε να τα προδώσουμε», τονίζει σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Λέσχης Θεόφιλος Τεληγιαννίδης και καλεί τους συμπατριώτες του, όπου γης, να συμβάλλουν στη διάσωση και αποθήκευση, σε ψηφιακή μορφή, των βιβλίων αυτών, που όπως λέει είναι ανεκτίμητης αξίας.
Η ιστορική Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρούπολης «Ο Κυριακίδης» αποτελούσε σημείο αναφοράς όχι μόνο για τους Πόντιους της Αργυρούπολης, αλλά για όλο το προσφυγικό ελληνισμό, αναφέρει ο κ. Τεληγιαννίδης.
Ο τελευταίος δήμαρχος της Αργυρούπολης Νικόλαος Μουμτζίδης και ο δάσκαλος του στο «Φροντιστήριο Αργυρούπολης» Γιάννης Κανονίδης, μαζί με τους τοπικούς άρχοντες - προύχοντες, αποφάσισαν κατά τη φυγή προς την Ελλάδα το 1923 από τα τέσσερα άλογα με άμαξα που έδωσαν σε κάθε οικογένεια, μόνο στο ένα να φόρτωναν προσωπικές αποσκευές, ενώ με τα άλλα τρία η κάθε οικογένεια να μεταφέρει τα βιβλία της βιβλιοθήκης του Φροντιστηρίου της Αργυρούπολης και τα κειμήλια των πέντε εκκλησιών της πόλης.
«Αυτή η ιστορία φωτίζει μια μεγάλη αλήθεια για τον λαό μας: το πνεύμα και η ψύχη, η γνώση και μάθηση πάντα ήταν στις προτεραιότητές μας. Η ιστορία αυτή μας κάνει να νιώθουμε υπερηφάνεια για τους παππούδες μας», τονίζει ο κ. Τεληγιαννίδης.
«Εκατόν πενήντα χιλιόμετρα μέχρι την Τραπεζούντα διένυσαν οι περίπου εκατό οικογένειες της Αργυρούπολης, σώζοντας μαζί με τις ζωές τους και τα βιβλία. Από εκεί, με πλοίο μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, για να φτάσουν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Τα βιβλία, 5.000 χειρόγραφα πρωτότυπα βιβλία, έως τις αρχές του 20ού αιώνα, τα φυλάγανε ως κόρη οφθαλμού. Μεταξύ αυτών βιβλία θεολογικά και ελληνικής κλασικής φιλολογίας, ξενόγλωσσα, λεξικά, φιλοσοφικά, επιστημονικά και λογοτεχνικά.
«Οι δικοί μας εγκατασταθήκανε αρχικά στα Ελευθέρια. Ήτανε περίπου 80 οικογένειας. Ο πατέρας μου, Κανονίδης Ιωάννης, με τον Μουμτζίδη Νικόλαο άκουσαν για τη Νάουσα και ήλθαν να δούνε το μέρος. Τους άρεσε πολύ, καθώς τους θύμιζε την Αργυρούπολη. Έτσι εγκαταστάθηκαν στη Νάουσα», θυμάται ο κ. Κανονίδης, δάσκαλος στο επάγγελμα.
Η Βασιλική Καραγιαννοπούλου, γραμματέας της Λέσχης και βιβλιοθηκονόμος, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ επισημάνει ότι παρόλο που από τα 5.000 χιλιάδες πρότυπα βιβλία έμειναν μόνο περίπου 900 στη βιβλιοθήκη, καθώς πολλά κλάπηκαν στα χρόνια του πολέμου και των αναταραχών, οι Πόντιοι της Νάουσας συνέχισαν την παράδοση και εμπλούτιζαν τη βιβλιοθήκη με νέα βιβλία.
«Σε μια πόλη περίπου 20.000 κατοίκων, μόνο η βιβλιοθήκη της Λέσχης μας κατέχει περίπου 25.000 τόμους σύγχρονων βιβλίων σε μια αίθουσα - αναγνωστήριο 140 τ.μ. του ιδιόκτητου τριώροφου κτιρίου συνολικής κάλυψης 610 τ.μ. Ετησίως, τη βιβλιοθήκη μας επισκέπτονται περίπου 10.000 αναγνώστες», λέει με υπερηφάνεια η κ. Καραγιαννοπούλου.
Βιβλία και ιερά τιμαλφή χάθηκαν με τη διάλυση του Συλλόγου, από το 1933 και μετά. Αρχικά, η ανεκτίμητης αξίας βιβλιοθήκη στεγαζόταν στο «?πρώην εν Ναούση τουρκικό Τέμενος», το οποίο παραχωρήθηκε στο Σύλλογο, με απόφαση του Τοπικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Γραφείου Ανταλλαγής Βέροιας, όπου και λειτούργησε μέχρι το 1933. Η κατάρρευση του τεμένους είναι η βασική αιτία της διάλυσης του Συλλόγου και της αναστολής της λειτουργίας της βιβλιοθήκης. Ο χώρος, όπως και τα κινητά περιουσιακά στοιχεία του συλλόγου, πέρασαν στην κυριότητα του Δήμου Νάουσας, ο οποίος με τη σειρά του παραχώρησε το χώρο στο Εργατικό Κέντρο Νάουσας.
Τα βιβλία μεταφέρθηκαν στο υπόγειο του νεοανεγειρόμενου 5ου Δημοτικού Σχολείου και από εκεί στα υπόγεια του Δημαρχείου μέχρι το 1964. Όσοι τόμοι απέμειναν επανήρθαν στην κυριότητα του Συλλόγου, ο οποίος επανιδρύθηκε το 1959 με την επωνυμία «Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Νάουσας - Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρουπόλεως - "Ο Κυριακίδης"».
Ανάμεσα στους σκοπούς του συλλόγου είναι η συγκέντρωση και διαφύλαξη των λαογραφικών, ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων του Ελληνισμού του Πόντου και η λειτουργία Βιβλιοθήκης και αναγνωστηρίου.
Αυτές τις ήμερες, πριν την μεγάλη γιορτή του Ελληνισμού και των Ποντίων την Ημέρα της Παναγίας, οι Πόντιοι της Νάουσας κάνουν τάμα στην Παναγία Σουμελά να τους βοηθήσει να βρεθούν οικονομικοί πόροι για τη συντήρηση των βιβλίων και την ψηφιοποίησή τους.
«Πρέπει να στηθεί εργαστήριο και να αγοραστούν ειδικά "σκάνερ". Όλα αυτά έχουν ένα μεγάλο κόστος, στο οποίο η Λέσχη μας δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Ζητάμε τη βοήθεια όλον των Ποντίων σε αυτό το μεγάλο έργο, γιατί οι μελλοντικές μας γενιές δεν θα μας συγχωρέσουν αν δείξουμε αμέλεια και αδιαφορία για τα όνειρα των παππούδων μας, που έκαναν τα πάντα για να σώσουν όλα τα βιβλία και να τα μεταφέρουν στην Ελλάδα», λέει η κ. Καραγιαννοπούλου.
Το Σάββατο 26 Ιουλίου 2008 πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία ο ετήσιος καλοκαιρινός χορός του Συλλόγου Π.Α.Σ «Πόντος» Χορτοκοπίου στον αύλειο χώρο του Πνευματικού Κέντρου Χορτοκοπίου.
